Shenzhou 14
| Shenzhou 14 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Missiegegevens | |||||||
| Aantal bemanningsleden | 3 | ||||||
| Lanceerdatum | 5 juni 2022 | ||||||
| COSPAR ID | 2022-060A | ||||||
| Lanceerplatform | Lanceerbasis Jiuquan | ||||||
| Landingsdatum | 4 december 2022 | ||||||
| Missieduur | 182 dagen | ||||||
| |||||||
Shenzhou 14
| |||||||
| Navigatie | |||||||
| |||||||
| |||||||
Shenzhou 14 (Chinees: 神舟十四號 / 神舟十四号, Hanyu pinyin: Shénzhōu Shísì Hào) was een Chinese ruimtevlucht die op 5 juni 2022 werd gelanceerd. De vlucht markeerde de negende bemande Chinese ruimtevlucht en de veertiende vlucht van het Shenzhouprogramma. Aan boord van het ruimtevaartuig waren drie taikonauten op de derde vlucht naar de Tianhe kernmodule, de eerste module van het Tiangong ruimtestation. Tijdens de Shenzhou 14 missie werd de basisconstructie van het ruimtestation afgebouwd door de koppeling van de Wentian en Mengtian modules. De ruimtevlucht was de tweede van een aantal missies met een duur van 6 maanden (180 dagen).
Voorbereiding
[bewerken | brontekst bewerken]Gedurende de Shenzhou 13 missie stond Shenzhou 14 gereed voor eventuele calamiteiten. Bij een noodgeval had Shenzhou 14 met een doorlooptijd van 8.5 dag gelanceerd kunnen worden.[1] Op 9 mei 2022 werd als voorbereiding op de Shenzhou 14 missie de onbemande Tianzhou 4 vrachtbevoorradingsmissie naar het Tiangong-ruimtestation gestuurd.[2][3] Net zoals bij eerdere Shenzhou-missies stond gedurende de Shenzhou 14 de draagraket inclusief ruimtevaartuig die gebruikt zou worden voor de volgende missie gereed voor noodgevallen.[4] Als de Shenzhou 14 missie volgens planning verliep zou de Shenzhou 15 missie in december 2022 worden gelanceerd.[5]
Bemanning
[bewerken | brontekst bewerken]| Positie | Ruimtevaarder |
|---|---|
| Commandant |  Chen Dong, CNSA2e ruimtevlucht[6] |
| Operator | Liu Yang, CNSA 2e ruimtevlucht |
| Systeemoperator | Cai Xuzhe, CNSA 1e ruimtevlucht |
Lancering
[bewerken | brontekst bewerken]
De Shenzhou 14 missie werd op 5 juni 2022 02:44 UTC gelanceerd met een Lange Mars 2F draagraket vanaf lanceerbasis Jiuquan in de Gobiwoestijn.[7][8] Na een vlucht van ongeveer 6 uur arriveerde Shenzhou 14 om 5:42 uur EDT (0942 GMT) bij Tianhe, de kernmodule van de in aanbouw zijnde ruimtestation Tiangong.[9]
Op 24 juli 2022 werd de Wentian module gelanceerd met een Lange Mars (LM-5B) draagraket vanaf de lanceerbasis Wenchang.[10][11] Wentian koppelde nog diezelfde dag om 19:13 UTC aan bij de Tianhe-module.[12] De 22.5-ton zware Lange Mars centrale rakettrap keerde via een ongecontroleerde vlucht op 30 juli 2022 terug naar de Aarde en delen van de rakettrap kwamen terecht in de Indische Oceaan.[13] De Mengtian module werd op 31 oktober 2022 gelanceerd.[14]
Missie
[bewerken | brontekst bewerken]De eerste module voor Tiangong, de Tianhe-kernmodule, werd in april 2021 gelanceerd en heeft sindsdien drie vracht- en twee bemande missies ontvangen. Gedurende de Shenzhou 14 missie zijn twee nieuwe modules van meer dan 20 ton gearriveerd die zijn gekoppeld aan het ruimtestation, De Wentian werd in juli 2022 gelanceerd en de Mengtian module volgt in oktober 2022.[15] Als de missie volgens plan verloopt zal het Tiangong vanaf deze missie permanent bemand blijven. Door de komst van de twee nieuwe modules zijn er genoeg koppelpoorten om gelijktijdig meerdere Shenzhou-schepen aangekoppeld te hebben en kan een commando overdracht in het ruimtestation plaatsvinden tussen de aankomst van Shenzhou 15 en het vertrek van Shezhou 14.[9]
Op 30 september 2022 werd Wentian door de bemanning van Shenzhou 14 verplaatst van de poort aan de voorzijde naar de geplande permanente locatie aan Tianhe's stuurboordzijde waarbij gebruik werd gemaakt van een speciaal voor deze handeling gemaakt apparaat, die handeling verliep grotendeels automatisch. Door deze werkzaamheden kon de Mengtian module worden gekoppeld.[16] Ook Mengtian is verplaatst naar de geplande locatie aan bakboordzijde nadat het zich bij het Tiangong-station had aangesloten.[17] Mengtian werd op 31 oktober 2022 gelanceerd en arriveerde 13 uur later bij het ruimtestation. De basisconstructie van het Chinese ruimtestation werd op 3 november 2022 voltooid.[18][19]
Zie Tiangong ruimtestation voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Ruimtewandeling
[bewerken | brontekst bewerken]Op 2 september 2022 werd de eerste ruimtewandeling vanuit de Wentian module door Chen Dong en Liu Yang uitgevoerd.[20] De tweede wandeling van vier uur en twaalf minuten werd op 17 september 2022 uitgevoerd door Chen Dong and Cai Xuzhe. Tijdens die wandeling werden werkzaamheden aan de Wentian module uitgevoerd.[21] Chen Dong and Cai Xuzhe maakten op 16 november de derde ruimtewandeling.[22]
Landing
[bewerken | brontekst bewerken]Negen uur na het loskoppelen van het voltooide Tiangong-ruimtestation landde de Shenzhou 14 capsule op 4 december 2022 in het Dongfeng-landingsgebied in de Gobi-woestijn in Binnen-Mongolië.[23]
Volgende missie
[bewerken | brontekst bewerken]Het Tianzhou 4 vrachtschip ontkoppelde op 9 november 2022 zodat Tianzhou 5 kon worden aangemeerd.[24] Na vertrek vanaf het Tiangong-ruimtestation en voorafgaand aan zijn gecontroleerde afdaling richting de Aarde heeft Tianzhou-4 een kleine satelliet vrijgegeven. De lancering van de Zhixing-3A-satelliet was niet aangekondigd maar werd onthuld door de bouwers van de cubesats en zijn serviceproviders en later in een baan om de aarde gevolgd door de United States Space Force (USSF).[25]
Op 12 november 2022 werd het Tianzhou 5 vrachtschip gelanceerd vanaf de lanceerbasis Wenchang. Het vrachtschip leverde de noodzakelijke voorraden voor de Shenzhou 15 missie. Er is geen gedetailleerde uitsplitsing van de lading gepubliceerd maar Tianzhou 5 zal naar verwachting drijfgas voor het ruimtestation vervoeren samen met voedsel en voorraden voor de taikonauten. Ook worden vijf cubesats en vijf experimenten naar het Tiangong ruimtestation gebracht[26][27]
Zie Tianzhou voor meer informatie over dit onderwerpDe volgende bemande missie in het kader van het Shenzhouprogramma werd uitgevoerd door Shenzhou 15.
- Referenties
- ↑ (en) Jones, Andrew, China's Shenzhou 14 is on standby to launch in case of space station emergency. Space.com (22 oktober 2021). Gearchiveerd op 18 april 2022. Geraadpleegd op 18 april 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China launches Tianzhou 4 cargo craft to new Tiangong space station. Space.com (9 mei 2022). Gearchiveerd op 28 mei 2022. Geraadpleegd op 28 mei 2022.
- ↑ (en) Wall, Mike, China's new Tianzhou 4 cargo ship docks with Tiangong space station with fresh supplies. Space.com (9 mei 2022). Gearchiveerd op 28 mei 2022. Geraadpleegd op 28 mei 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China's next crewed spacecraft is ready for potential space station rescue mission. Space.com (7 juni 2022). Gearchiveerd op 10 juni 2022. Geraadpleegd op 10 juni 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China rolls out rocket for crewed Shenzhou 14 mission ahead of Saturday launch. Space.com (1 juni 2022). Geraadpleegd op 1 juni 2022.
- ↑ (en) Xin, Liu; Zhou Zhou ,Che Yunlong, Li Lihan, Li Guoli, Li Mi, Yuan Quan, Hu Tao, Zhang Dan, China unveils Shenzhou-14 crew for space station mission. MSM.com (4 juni 2022). Gearchiveerd op 5 juni 2022. Geraadpleegd op 5 juni 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China launches 3 astronauts to oversee construction of new Tiangong space station. Space.com (5 juni 2022). Gearchiveerd op 5 juni 2022. Geraadpleegd op 5 juni 2022.
- ↑ (zh) Shenzhou-14 launch (Video). SciNews. Youtube (5 juni 2022). Geraadpleegd op 5 juni 2022.
- ↑ a b (en) Wall, Mike, 3 Chinese astronauts arrive at Tiangong space station for 6-month stay. Space.com (5 juni 2022). Geraadpleegd op 6 juni 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China launches 2nd space station module to support science experiments. Space.com (24 juli 2022). Gearchiveerd op 24 juli 2022. Geraadpleegd op 24 juli 2022.
- ↑ (zh) Wentian launch (Video). SciNews. Youtube (24 juli 2022). Geraadpleegd op 24 juli 2022.
- ↑ (en) Howell, Elizabeth, China's new space station module docks, beefing up orbital science. Space.com (25 juli 2022). Gearchiveerd op 25 juli 2022. Geraadpleegd op 25 juli 2022.
- ↑ (en) Wall, Mike, 25-ton Chinese rocket debris crashes to Earth over Indian Ocean. Space.com (30 juli 2022). Gearchiveerd op 31 juli 2022. Geraadpleegd op 31 juli 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China launches final module to complete Tiangong space station. Space.com (31 oktober 2022). Gearchiveerd op 31 oktober 2022. Geraadpleegd op 31 oktober 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China rolls out rocket for Shenzhou-14 crewed mission. SpaceNews.com (29 mei 2022). Geraadpleegd op 30 mei 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China fuels final space station module ahead of launch. Space.com. Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
- ↑ (en) China moves Tiangong space station module to side docking port (video). Space.com (7 oktober 2022). Gearchiveerd op 8 oktober 2022. Geraadpleegd op 8 oktober 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China rolls out rocket to launch 3rd and final space station module. Space.com (26 oktober 2022). Gearchiveerd op 31 oktober 2022. Geraadpleegd op 31 oktober 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China completes T-shaped Tiangong space station with new Mengtian module move. Space.com (5 november 2022). Gearchiveerd op 5 november 2022. Geraadpleegd op 5 november 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China's Shenzhou 14 astronauts perform 1st spacewalk out of new module. Space.com (2 september 2022). Gearchiveerd op 2 september 2022. Geraadpleegd op 2 september 2022.
- ↑ (en) Howell, Elizabeth, Chinese astronauts take 4-hour spacewalk outside new lab at Tiangong space station. Space.com (17 september 2022). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 10 oktober 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China's Shenzhou 14 astronauts complete their 3rd and final spacewalk. Space.com (18 november 2022). Gearchiveerd op 5 december 2022. Geraadpleegd op 5 december 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China's Shenzhou 14 astronauts return to Earth after helping build Tiangong space station. Space.com (4 december 2022). Gearchiveerd op 5 december 2022. Geraadpleegd op 5 december 2022.
- ↑ (en) Lei, Zhao, Tianzhou 4 cargo spacecraft reenters atmosphere. ChinaDaily (16 november 2022). Gearchiveerd op 16 november 2022. Geraadpleegd op 16 november 2022.
- ↑ (en) China’s Tianzhou-4 cargo spacecraft deployed a small satellite before deorbiting. Satellitenewsnetwork.com (30 november 2022). Gearchiveerd op 24 december 2022. Geraadpleegd op 24 december 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, China launches Tianzhou 5 cargo mission to its Tiangong space station. Space.com (12 november 2022). Gearchiveerd op 12 november 2022. Geraadpleegd op 12 november 2022.
- ↑ (en) Jones, Andrew, Chinese astronauts enter newly arrived cargo spacecraft at Tiangong space station. Space.com (15 november 2022). Gearchiveerd op 24 december 2022. Geraadpleegd op 24 december 2022.
· 
· 