Politieke versplintering
Politieke versplintering, versnippering of fragmentatie is de mate waarin het politieke landschap opgedeeld is in verschillende partijen of groeperingen.[1] Politieke fragmentatie kan betrekking hebben op politieke partijen, politieke groeperingen of andere politieke organisaties . Het wordt meestal weergegeven met behulp van de methode effective number of parliamentary parties.[2]
Gevolgen van politieke fragmentatie
[bewerken | brontekst bewerken]Wetenschappers, journalisten en politici hebben theorieën ontwikkeld over een aantal mogelijke effecten van politieke fragmentatie. Er wordt bijvoorbeeld gesteld dat een hogere fragmentatie ervoor zorgt dat standpunten binnen het gehele politieke spectrum beter vertegenwoordigd worden. Er wordt ook betoogd dat de duur van de vorming van een regeringscoalitie toeneemt met het aantal partijen en afneemt wanneer politieke groeperingen langer bestaan.[3] Er wordt verondersteld dat de sterkte van deze effecten afhangt van de vraag of het de regering of de oppositie is die gefragmenteerd is.[4] De politieke fragmentatie van parlementen heeft echter weinig causaal effect op een aantal dimensies van democratische kwaliteit.[5] De theorie van de veto-speler voorspelt dat een hogere fragmentatie verband houdt met een grotere kans op een impasse,[6] maar andere literatuur observeert geen toegenomen kans op een patstelling.[7]
Factoren die de mate van politieke fragmentatie beïnvloeden
[bewerken | brontekst bewerken]De politieke fragmentatie, weergegeven door het 'effectieve aantal partijen', wordt ruwweg geschat met het zetel-productmodel[8] en neemt toe met de omvang van gebruikte kieskringen en de omvang van het betreffende parlement. De politieke fragmentatie neigt ernaar om zich in de richting van een evenwicht te bewegen, afhankelijk van het kiesstelsel.[9] De wet van Duverger voorspelt dat meerderheidsverkiezingen met een districtsomvang van één afgevaardigde in het voordeel zijn van een tweepartijenstelsel en dat evenredige vertegenwoordiging het aantal partijen vergroot. Bij evenredige vertegenwoordiging hebben kiesdrempels de neiging om het aantal partijen te verkleinen, omdat kiezers die op kleinere partijen stemmen een groter risico lopen dat hun stem verloren gaat.[10]
Sterke autocraten kunnen de voorkeur geven aan een gefragmenteerd politiek systeem, terwijl zwakkere autocraten de voorkeur kunnen geven aan een laag niveau van partijfragmentatie.[11]
- ↑ (en) Pildes, Richard H., The Age of Political Fragmentation (2019).
- ↑ (en) Election indices dataset, Gallagher, Michael, 2021..
- ↑ (en) Ecker, Alejandro (2020). Coalition Bargaining Duration in Multiparty Democracies. British Journal of Political Science 50: 261–280. DOI: 10.1017/S0007123417000539.
- ↑ (en) Meka, Eltion (2022). How much opposition? Political fragmentation and changes in democracy. Contemporary Politics 28 (5): 517–538. DOI: 10.1080/13569775.2021.2015086.
- ↑ (en) Valentim, Vicente (2024). Does Party-System Fragmentation Affect the Quality of Democracy?. British Journal of Political Science 54: 152–178. DOI: 10.1017/S0007123423000157.
- ↑ (en) Tsebelis, G. (15 september 2002). Veto Players: How Political Institutions Work. Princeton University Press. ISBN 9780691099897.
- ↑ (en) McGann, Anthony J. (2013). The Calculus of Consensus Democracy. Comparative Political Studies 46 (7): 823–850. DOI: 10.1177/0010414012463883.
- ↑ (en) Li, Yuhui (2016). The Seat Product Model of the effective number of parties: A case for applied political science. Electoral Studies 41: 23–34. DOI: 10.1016/j.electstud.2015.10.011.
- ↑ (en) Coleman, Stephen (1995). Dynamics in the fragmentation of political party systems. Quality & Quantity 29 (2): 141–155. DOI: 10.1007/BF01101895.
- ↑ (en) Reuchamps, Min (3 september 2014). Raising the Threshold, Fighting Fragmentation? Mechanical and Psychological Effects of the Legal Electoral Threshold in Belgium. West European Politics 37 (5): 1087–1107. ISSN: 0140-2382. DOI: 10.1080/01402382.2014.925736.
- ↑ (en) Golosov, Grigorii V. (2 July 2020). The five shades of grey: party systems and authoritarian institutions in post-Soviet Central Asian states. Central Asian Survey 39 (3): 285–302. ISSN: 0263-4937. DOI: 10.1080/02634937.2018.1500442.