Gelada
| Gelada IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2018) | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Gelada (Theropithecus gelada) | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||
| Theropithecus gelada (Rüppell, 1835) | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Verspreidingsgebied | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Gelada op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
De gelada (Theropithecus gelada) is een soort in het geslacht Gelada's (Theropithecus), die uiterlijk het meeste lijkt op een baviaan.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]De gelada wordt ongeveer 70 tot 74 cm lang.[2]
Leefwijze
[bewerken | brontekst bewerken]Hun hoofdvoedsel is gras; hiermee zijn ze de enige primatensoort die graast.
Voortplanting
[bewerken | brontekst bewerken]Gelada's leven in groepen met aan het hoofd een dominant mannetje dat waakt over zijn harem en nageslacht. Mannetjes die een groep overnemen, doden de baby's van hun voorganger. Vrouwtjes die nog drachtig zijn van het vorige dominante mannetje, kunnen deze moord vermijden door spontaan een miskraam te krijgen (Bruce-effect).[3][4]
Taxonomie
[bewerken | brontekst bewerken]- Geslacht: Theropithecus (Gelada's)
- Soort: Theropithecus gelada (Gelada)
Verspreiding
[bewerken | brontekst bewerken]Gelada's komen uitsluitend voor in het Ethiopisch Hoogland. Ze leven in grote harmonie en "praten" doorlopend met elkaar.
Uitgestorven verwanten van de gelada leefden tijdens het Plioceen en Pleistoceen. Het geslacht Theropithecus had toen een groter verspreidingsgebied dan tegenwoordig en gelada-achtigen kwamen destijds in grote delen van Afrika en tevens zuidelijk Europa voor.
Dierentuinen
[bewerken | brontekst bewerken]NaturZoo Rheine coördineert het Europees fokprogramma van deze soort.[5] In Nederland is hij sinds 2018 aan te treffen in Diergaarde Blijdorp.[6]
- ↑ (en) Gelada op de IUCN Red List of Threatened Species.
- ↑ Charlotte Uhlenbroek (2008) - Animal Life, Tirion Uitgevers BV, Baarn. ISBN 978-90-5210-774-5
- ↑ Pregnant Monkeys Miscarry to Avoid Infanticide. Live Science (23 februari 2012). Geraadpleegd op 23 februari 2012.
- ↑ Roberts, E.K., Lu, A., Bergman, T.J., Beehner, J.C. (2012). A Bruce Effect in Wild Geladas. Science. DOI: 10.1126/science.1213600.
- ↑ https://web.archive.org/web/20181109192623/https://www.eaza.net/assets/Uploads/CCC/Overview-EAZA-Population-Management-Programmes-October-2018.pdf
- ↑ https://www.diergaardeblijdorp.nl/gelada/nieuw-geladaverblijf-geopend/. Gearchiveerd op 20 oktober 2021.
· 
· 
