Ferrara (stad)

Ferrara, stad van de Renaissance in de Podelta
	Werelderfgoed cultuur
Land	Italië
UNESCO-regio	Europa en Noord-Amerika
Criteria	ii, iii, iv, v, vi
Inschrijvingsverloop
UNESCO-volgnr.	733
Inschrijving	1995 (19e sessie)
Uitbreiding	1999
	UNESCO-werelderfgoedlijst

**Ferrara**
Gemeente in Italië
	;
Situering
Regio	Emilia-Romagna
Provincie	Ferrara
Coördinaten	44° 50′ NB, 11° 37′ OL
Algemeen
Oppervlakte	404 km²
Inwoners ; (1 januari 2023)	129.340 ; (323 inw./km²)
Hoogte	9 m
Overig
Postcode	44121–44124
Aangrenzende gemeenten	Argenta, Baricella, Bondeno, Canaro, Copparo, Ficarolo, Formignana, Gaiba, Masi Torello, Occhiobello, Ostellato, Poggio Renatico, Ro, Stienta, Tresigallo, Vigarano Mainarda en Voghiera
Beschermheilige	San Giorgio
ISTAT-code	038008
Website	http://comune.fe.it/
Portaal	Italië

Ferrara is een stad in Italië en de hoofdstad van de gelijknamige provincie in Emilia-Romagna, gelegen ten noordnoordoosten van Bologna. In 2014 telde de stad 133.423 inwoners.

De Po di Volano, een tak van de rivier de Po, ligt enkele kilometers ten noorden van de stad. Ze heeft brede straten en vele paleizen die dateren uit de 15e eeuw, toen Ferrara de zetel was van het huis van Este.

Het meest opvallende gebouw is het vierkante kasteel van het huis van Este (= Castello Estense), in het centrum van de stad. Dit is een stenen gebouw waaromheen een gracht ligt, met vier torens. Het is na 1385 gebouwd en in 1554 gedeeltelijk gerestaureerd. Dicht bij deze toren bevindt zich het ziekenhuis van S. Anna, waar Torquato Tasso werd opgenomen tijdens zijn aanval van waanzinnigheid in 1579-1586.

Geschiedenis

De oorsprong van Ferrara is onzeker, en de aanname dat het ligt op de plek van het oude Forum Alieni is onwaarschijnlijk. Waarschijnlijk werd de stad gesticht door inwoners van de lagunes aan de monding van de Po. De eerste bewoning was op het eiland Sant'Antonio midden de rivier Po di Volano. De stad kende een manifeste ontwikkeling in handel en militair belang door het Byzantijns fort op de linkeroever, tegenover het eiland Sant'Antonio. Ze wordt voor het eerst genoemd in een document van Aistulf uit 754 als een stad die deel uitmaakte van het bisdom Ravenna, na de val van het exarchaat Ravenna. Na 984 komt men Ferrara tegen als feodaal bezit van Tedald van Canossa, graaf van Modena en Canossa, neef van keizer Otto I. Tedald bouwde een tweede fort, Castel Tedaldo, naar hem genoemd. Dit stond ook op de linkeroever van de Po di Volano. De middeleeuwse stad ontwikkelde zich tussen de twee forten. De oever werd daarom Ripa Grande, oftewel Grote Oever, genoemd. Later werd de stad onafhankelijk en in 1101 ingenomen bij de belegering door gravin Matilda. Tegen die tijd werd het voornamelijk overheerst door diverse grote families, waaronder de Adelardi (of Aleardi). Toen de familie Adelardi uitstierf, verwierf het Huis Este de heerlijkheid Ferrara; zij waren Welfen of pausgezinden. De keizersgezinde of Ghibellijn Salinguerra II Torèlli delfde het onderspit.

De stad breidde zich belangrijk uit naar het noorden, weg van de Grote Oever.

Ferrara was de hoofdstad van de stadstaat en later het vorstendom Ferrara (1264-1597). Een jongere tak van het Huis Este bestuurde dit vorstendom. In 1597 ging Ferrara over naar de Pauselijke Staat (tot de Napoleontische Tijd).

In 1570 werd de stad getroffen door een aardbeving met een kracht van 5.5, die de halve stad verwoestte en 171 inwoners het leven kostte. Daarna volgde een lange serie naschokken, die het leven onzeker maakten en velen deden wegtrekken.

Ferrara telt enkele synagoges en een Joods museum, in het hart van het middeleeuwse centrum, dicht bij de kathedraal en het Castello Estense. Deze straat maakte deel uit van het getto waarin Joden werden gescheiden van de rest van de bevolking van Ferrara van 1627 tot 1859.

Het straatmuzikantenfestival van Ferrara is een niet-competitieve parade van de beste straatmusici van de wereld. Wat traditie en grootsheid betreft, is het het belangrijkste festival van deze soort.

Het Archivio Storico Comunale huisvest een belangrijk aantal historische documenten, en dateert uit de 15e eeuw. Het Archivio Storico Diocesano is ouder, en wordt al genoemd in documenten van 955. Hier bevinden zich waardevolle documenten die door de eeuwen heen door ambtenaren zijn verzameld. De stad wordt ook verrijkt door vele bibliotheken, waarmee ze een cultureel erfgoed van groot belang bezit. Zo is er onder meer het Palazzo Paradiso, ook genoemd Biblioteca Ariostea. De vader van Desiderius Erasmus, Gerard, was in de vijftiende eeuw in Ferrara als kopiist werkzaam.

Bestuurlijke indeling

Door zijn grootte kon de stad ingedeeld worden in meerdere circoscrizioni die zowel gedecentraliseerd bestuur als aparte kiesdistricten mogelijk maken. Ferrara heeft acht circoscrizioni: Centro Cittadino, Giardino Arianuova Doro, Via Biologna, Zona Nord, Zona Nord Ovest, Zona Sud, Zona Nord Est en Zona Est.

De volgende frazioni maken deel uit van de gemeente: Bova di Marrara, Fossadalbero, Fossanova San Biagio, Fossanova San Marco, Gaibana, Gaibanella, Malborghetto di Boara, Marrara, Monestirolo, Montalbano, Pontegradella, Pontelagoscuro, San Martino, San Bartolomeo in Bosco, Sant'Egidio (Ferrara), Pescara en Torre Fossa.

Sport

SPAL 2013 is de professionele voetbalploeg van de stad Ferrara en speelt in het Stadio Paolo Mazza. SPAL 2013 en haar voorgangers waren meermaals actief op het hoogste Italiaanse niveau, de Serie A.

Partnersteden

Tartu (Estland), sinds 1998
Saint-Étienne (Frankrijk), sinds 1960
Krasnodar (Rusland)
Lleida (Spanje)
Sarajevo (Bosnië en Herzegovina)
Swansea (Wales)
Žilina (Slowakije)
Praag 1 (Tsjechië)

Geboren in Ferrara

Taddea d’Este (1365-1404), dame-gemalin van Padua
Cosimo Tura (± 1430-1495), schilder uit het Quattrocento
Biagio Rossetti (± 1447-1516), architect en urbanist
Ercole de' Roberti (Ercole da Ferrara) (± 1451-1496), schilder uit de vroege renaissance
Girolamo Savonarola (1452-1498), dominicaans priester en staatsman
Dosso Dossi (± 1479-1542), kunstschilder
Celio Calcagnini (1479-1541), humanist en wetenschapper
Giraldi (1504-1573), dichter, hoogleraar en arts
Giovanni Boldini (1842-1931), impressionistisch kunstschilder (portretten)
Michelangelo Antonioni (1912-2007), filmregisseur
Vittorio Sgarbi (1952), kunstcriticus en televisiepersoonlijkheid
Michele Ferrari (1953), sportarts