Delfshaven (stadsdeel)

**Delfshaven**
Bestuurscommissiegebied van Rotterdam
Kerngegevens
Gemeente	Rotterdam
Coördinaten	51° 54′ NB, 4° 27′ OL
Oppervlakte	5,96 km²
- land	5,15 km²
- water	0,81 km²
Inwoners ; (2023)	76.990 ; (12.918 inw./km²)
Woningvoorraad	35.960 woningen
Overig
Website	http://www.delfshaven.nl
Detailkaart
Portaal	Rotterdam

Delfshaven is een bestuurscommissiegebied van de gemeente Rotterdam. Delfshaven heeft een oppervlakte van 5,80 km² en telde in 2019 76.215 inwoners. Oorspronkelijk was Delfshaven een onderdeel van Delft, maar in 1795 werd het een zelfstandige gemeente, en in 1886 door Rotterdam geannexeerd.

Delfshaven ontstond in 1389, toen de Delfshavense Schie werd gegraven om de stad Delft een verbinding met de Maas te geven. Sindsdien konden de schepen vanuit Delft via de Delftse en Delfshavense Schie de Nieuwe Maas bereiken. Rondom de sluis ontstond het havenstadje 'Delfshaven'. Het had de status van een 'kolonie van Delft'. Een terugslag in de groei vond plaats toen aan het eind van de Hoekse en Kabeljauwse twisten (rond 1490) de Hoeken enorme verwoestingen aanrichtten. In het begin van de zestiende eeuw telde Delfshaven iets meer dan 100 huizen en 400 inwoners.

Hoogtepunten uit de geschiedenis

Het oude Historisch Delfshaven, de volksbuurt Spangen en het rustige Oud-Mathenesse zorgen voor veel variatie in dit stadsdeel. Enkele hoogte- en dieptepunten uit de rijke historie van Delfshaven zijn, in chronologische volgorde:

1389: Begonnen met het graven van de vaart tussen Overschie en de Nieuwe Maas. Aan de oever van de Maas verschijnen een haventje en scheepswerf; het begin van Delfshaven
1489: Tijdens de Jonker Fransenoorlog, onderdeel van de Hoekse en Kabeljauwse twisten, wordt Delfshaven vrijwel verwoest en alle Delftse schepen buitgemaakt of vernietigd.
1550: Delfshaven is dankzij de haringvisserij en walvisvaart uitgegroeid tot een welvarend stadje met zo'n duizend inwoners.
1554: Statig pand wordt gebouwd aan de oostzijde van de Aelbrechtskolk waar stadsdienaren havenzaken afhandelen.
1572: Inval van de watergeuzen, gevolgd door een herovering van de Spanjaarden, waarbij veel gebouwen (de meeste waren van hout) worden verwoest.
1577: Piet Hein wordt geboren in Delfshaven. Later wordt hij bekend door de verovering van de zogenaamde Spaanse Zilvervloot in 1628.
1620: De Pilgrim Fathers worden korte tijd ondergebracht in de Sint Anthonis Capel, vanwaar ze de oversteek naar Amerika beginnen.
1653: Bouw van het Kraanhuis met 'Zakkendragershuisje'.
1700 en verder: opkomst van de jeneverindustrie, met de bouw van diverse molens.
1795: Delfshaven roept zichzelf uit tot zelfstandige gemeente, onder protest van Delft.
1825: Delfshaven krijgt stadsrechten. Het pand aan de Aelbrechtskolk wordt raadhuis der gemeente Delfshaven. Het pand doet dienst als café en brouwerij De Pelgrim.
1886: Delfshaven wordt met Rotterdam verenigd. De nieuwe gemeente krijgt de naam Rotterdam.
1870: Het standbeeld van Piet Hein wordt onthuld door koning Willem III.
1916: bouw van het Spartastadion en aanleg van de wijk Spangen.
1920: bouw van het Witte Dorp.
1930: aanleg van de wijk Oud-Mathenesse.
1940: Het bombardement dat het centrum van Rotterdam in de as legt, laat Delfshaven ongemoeid.
1943: Op 31 maart willen de geallieerden de scheepswerf Wilton-Fijenoord in Schiedam bombarderen, maar er gaat iets mis met de identificatie van het doelwit. Een kleine honderd brisantbommen van 1.000 pond treffen het havengebied rond de Keilehaven, het spoorwegemplacement aan de Hudsonstraat, het Marconiplein en de huizen rond de Schiedamseweg in de woonwijk Bospolder-Tussendijken. Er vallen minstens 417 doden en meer dan 400 gewonden.^[2] Honderden gezinnen raken dakloos. Het bombardement op Rotterdam-West werd een 'vergeten bombardement', omdat de slachtoffers de bevrijders hun fouten niet wilden blijven verwijten, evenals bijvoorbeeld het bombardement op Nijmegen op 22 februari 1944 en het bombardement op het Bezuidenhout te Den Haag op 3 maart 1945.
1959: De loodsboot Delfshaven wordt gebouwd en wordt vernoemd naar de haven.
1960: Historisch Delfshaven wordt uitgeroepen tot beschermd stadsgezicht.
1993: Op 31 maart, vijftig jaar na het 'vergeten bombardement' onthult premier Ruud Lubbers een monument ter nagedachtenis aan de gewonden en doden.
1999: Het Spartastadion wordt compleet vernieuwd en een kwart slag gedraaid ten opzichte van het oude stadion.
2013: Het Slavernijmonument wordt onthuld ter herdenking het Rotterdamse slavernijverleden, waarbij de handelswaar die in het Lloydkwartier werd verhandeld verkregen was door in Suriname en de Nederlandse Antillen slaven te verkopen.^[3]

Bezienswaardigheden

Moutmolen "De Distilleerketel" (herbouwde molen na vernieling in 1940)
"De Dubbelde Palmboom" distilleerderij uit 1860, rijksmonument
Oude of Pelgrimvaderskerk (de oorsprong van de kerk is de in 1417 gebouwde R.K. Anthoniuskapel)
Henkesgebouw
Zakkendragershuisje (Huisje uit 1653; in dit huisje kwamen de broeders van het Zakkendragersgilde bijeen voor het verdelen van havenwerk)
Standbeeld Piet Hein
Logger 'De Liefde' ligt meestal afgemeerd aan de kade bij de Achterhavenbrug
OorlogsVerzetsMuseum Rotterdam, bevindt zich onder de Pieter de Hoochbrug en naast metrostation Coolhaven.

Voormalig stadhuis van Delfshaven
Uitzicht op de voorhaven van Delfshaven
Uitzicht op de voorhaven van Delfshaven
Windkorenmolen de Distilleerketel
Aelbrechtskolk: kolk en wallekant.
Aelbrechtskolk vanaf de Piet Heynbrug
Standbeeld Piet Hein
Achterhaven bij de V.O.C.brug
Zakkendragershuisje
Zakkendragershuisje
De Dubbelde Palmboom
Pelgrimskerk
Gemeentekaart uit 1865

Openbaar vervoer

Demografische ontwikkelingen

Tussen ongeveer 1980 en 2000 trokken vele autochtone gezinnen weg uit Delfshaven. Hiervoor in de plaats kwamen nieuwkomers, die vaak in achterstandssituaties verkeerden. De werkloosheid steeg en de drugsoverlast nam toe. Halverwege de jaren negentig kwam daartegen verzet, onder leiding van Annie Verdoold. Door de goede samenwerking tussen bewoners, politie, zorginstellingen en gemeente zijn de problemen toen flink afgenomen. Maar vooral in sommige delen van Spangen en Schiemond kunnen nog veel zaken verbeterd worden.

Wijken in Delfshaven

Bevolkingssamenstelling 2006^[4]	Delfshaven [%]	Rotterdam [%]
Autochtonen	28,5	54
Allochtonen	71,5	46
waarvan
Surinamers	18	19
Turken	21	17
Marokkanen	18	14
Antillianen	5	7

Bestuur

Zetelverdeling deelraad resp. gebiedscommissie

Partij	Deelraad		Commissie
Partij	2006	2010	2014	2018
PvdA	16	12	4	2
GL	3	5	2	2
LR	4	3	2	1
D66	-	2	2	2
SP	-	-	2	1
WIJ Delfshaven	-	-	2	2
NIDA	-	-	1	2
DENK				2
CDA	1	2	-	-
VVD	1	1	-	1
Totaal	25	25	15	15

De onderstreepte getallen vormen de hieruit onderhandelde bestuursmeerderheid.

In 2014 is de deelgemeente opgeheven en vervangen door een 'bestuurscommissiegebied'. In 2018 kregen binnen de Delfshavense wijken Middelland en Oud-Mathenesse een geloot wijkcomité. De andere vijf wijken bleven vertegenwoordigd worden door de gekozen gebiedscommissie^[5].

Afkomstig uit Delfshaven

Peter Blanker, troubadour
Ma Braun, olympisch zwemcoach
Hetty Broedelet-Henkes, kunstschilderes
Johan Brouwer, schrijver
Wessel van der Brugge, stoker, omgekomen op de Titanic
Kees van Dongen, schilder
André van Duin, artiest
Jo Goetzee, atleet
Michel Hagen, priester
Piet Hein, zeevaarder
Pim Kiderlen, wielrenner
Harry Merry, singer-songwriter en muzikant
Jo van der Mey, architect
Arent Roggeveen, cartograaf
Henk van Straten, schrijver
Lucie Vuylsteke, Eerste Kamerlid en plaatselijk politicus en apotheker
Louis de Visser, communistisch politicus
Willem Winkelman, atleet

Zie ook

Externe links

Voormalig VOC gebouw het Zeemagazijn.
Humanitas aan de Pieter de Hoochweg, voorheen zat hier de Scheepvaartvereeniging Zuid.
Hogeschool Rotterdam locatie Pieter de Hoochweg, voorheen zat hier de Zeevaartschool.