Hööftstadt

De Hööftstadt vun en Staat, Bundsland oder Provinz is de Stadt, wo de Regeerung vun dat Rebeet in sitten deit. Normolerwiese is de Hööftstadt ok de Platz, wo dat Parlament, de Hoge Gerichtshoff un de Wahnung vun dat Hööft vun den Staat inricht’ sünd. Bi en Gemeende warrt meist vun en „Hööftoort“ snackt un nich vun en Hööftstadt. En Stadt kann sülvstverständlich de Hööftstadt vun verscheden Eenheiten vun de Verwaltung ween. So is de Stadt Brüssel de Hööftstadt vun de Kuntrei vun de Hööftstadt Brüssel (ndl.: Brussels Hoofdstedelijk Gewest), vun Flannern, vun de „Franzöösche Gemeende in Belgien“ un „de facto“ ok vun de EU. En Hööftstadt hett towielen densülvigen Naam as dat Rebeet, wo se Hööftstadt vun is. Dat kummt bi Provinzen faken vör, man towielen ok bi Länner, so as in Luxemborg un Mexiko-City. Annersrum kummt dat ok för, dat de Stadt mit densülvigen Naam, as dat Land, doch nich de Hööfstadt is. So is de Hööftstadt vun Belize nich Belize City, man Belmopan.

Utwahl vun de Hööftstadt

Meist warrt de wichtigste Stadt vun en Rebeet, faken ok de gröttste Stadt, utwählt as Hööftstadt. Towielen is en Hööftstadt ok en so nömmte primate city. Dat bedutt, se is, vergleken mit de annern Städer in dat Land, unbannig groot. So wahnt in en Reeg vun Länner, as Kuba un Mexiko meist de drüdde Deel vun de Inwahners in de Hööftstadt un de Wahnstäden dor umto. Hen un wenn warrt avers ok en lüttjere Stadt to’e Hööftstsadt maakt un dat hett verschedene Grünn.

Politische Grünn

In en Land, wo verschedene Volksgruppen in leevt, warrt towielen en „neutrale“ Stadt nahmen, wo nich een bestimmte Volksgrupp in dat Seggen hett. So schöllt de Minnerheiten nich vor’n Kopp stott weern. En Bispeel is Abuja in Nigeria. Dat is an de Stäe vun dat veel gröttere Lagos träen, vunwegen datt dat in’e Midden vun dat Land liggt un dor verschedene Volksgruppen in wahnt.

In en Bundsstaat kann man dat so inrichten, datt en Hööftstadt utwählt warrt, de nich in en bestimmt Bundsland liggen deit. So schall denn keen Bundsland dor en Vördeel vun hebben. En Bispeel is Washington D.C. in de USA. Düsse Stadt liggt nich in en vun de US-amerikaanschen Bundsstaten, man in den District of Columbia.

Grünn vun Weertschop un Planung

De Hööftstadt vun en Land kann wegleggt weern na en Deel vun dat Land, wo nich so veel Minschen wahnt. So kann dat Achterland en beten up’e Been bröcht weern, as dat in Brasilien schehn is, wo Brasília an de Stäe vun Rio de Janeiro to’e Hööftstadt maakt wurrn is. Dor scholln denn ok Lüde mit na dat Binnenland tarrt weern.

Ok, wenn in en Hööftstadt to veele Lüde wahnt, oder wenn dat af to sehn is, datt up Duer keen Platz mehr is, denn kann en annern Platz as Hööftstadt utropen weern in de Haapnung, datt dor en nee Zentrum vun warrt un dor veel Lüde hentreckt.

Grünn ut de Historie un de Kultur un persöönliche Grünn

En Hööftstadt kann ut histoorsche Grünn utsöcht weern. So is Athen, wat meist ganz verwööst weer un wo man minn Minschen in leven döen, 1832 to Grekenland siene Hööftstadt maakt wurrn, um dor an de grote Tied vun de greeksche Antike mit an to knütten.
Ok kulturelle Grünn könnt bi de Wahl vun en Hööftstadt en Rull spelen. So hett Zar Peter de Grote vun Russland siene Hööftstadt vun Moskau na dat nee St. Petersborg verleggt, um sien Riek mehr na de westliche Kultur hen ut to richten.
In den besunnern Fall vun de Elfenbeenküst is de Hööftsadt 1983 ut persöönliche Grünn na Yamoussoukro leggt wurrn. Dat weer twaars en tämlich unwichtig Dorp, man dor is de dormolige Präsident in boren wurrn. Avers de meisten Bowarke, wo de Regeerung vun dat Land in sitten deit, sund jummers noch in de vörmolige Hööftstadt Abidjan.

Grünn vun de Strategie her

Naypyidaw is 2005 as Hööftstadt vun Myanmar utsöcht wurrn. Vun de Strategie her hett dat beter legen, as de ole Hööftstadt Rangun. Naypyidaw liggt duun an en Reeg vun Gemarken, wo dat Upstänn un Unroh gifft un de Regeerung dach sik, dat weer woll passlich, dor mit dat Militär un de Regeerung dichter bi to ween.
In de Tied vun de Ming-Dynastie weer de Hööftstadt vun China vun Peking na Nanking ümleggt. So konn de Regeerung beter en Oog up de Grenzen mit de Mongolen un de Mandschus smieten.
Madrid is 1561 ut Grünn vun de Strategie her de Hööftstadt vun dat Riek vun Spanien wurrn. König Philipp II. meen, dat weer ja meist nich mööglich, sien Riek vun den Rand vun de Ibeersche Halfinsel ut to regeern un so hett he dat vörmolige lüttje Dorp ganz in’e Midden to’e nee Hööftstadt vun sien Land maakt.

Faken sünd Hööftstäder, de vunwegen politische oder weertschoppliche Grünn utwählt wurrn sünd, ok Plaanstäder.

Kiek ok

List vun de Hööftstäder