Penjara Pudu
| Penjara Pudu | |
|---|---|
 Pemandangan atas kompleks Penjara Pudu, seperti yang dilihat dari Berjaya Times Square | |
| Tempat | Jalan Hang Tuah, Kuala Lumpur, Malaysia |
| Status | Dirobohkan (dibangunkan semula sebagai Bukit Bintang City Centre) |
| Kelas keselamatan | Keselamatan medium |
| Dibuka | 1895 |
| Ditutup | 1996 |
| Diuruskan oleh | |
Penjara Pudu ialah salah sebuah penjara yang terkemuka di Malaysia yang terletak di Jalan Hang Tuah, [1] Kuala Lumpur dibina semasa zaman penjajahan British pada 1891 untuk mengurungkan 600 orang banduan. Penjara Pudu telah dibina di atas tapak bekas tanah perkuburan Cina secara berperingkat dengan kos sebanyak Straits $16, 000 dan telah siap sepenuhnya pada tahun 1895 dengan menggunakan banduan sebagai tenaga kerja. Gabenor pertama Penjara Pudu adalah Lt. Col. J.A. B. Ellen.
Penjara Pudu dibuka kepada orang awam untuk lawatan pada 3 Mei 1997, lebih daripada enam bulan selepas banduan terakhir dipindah keluar ke kemudahan moden di Penjara Sungai Buloh. Lebih daripada RM1.7 juta dibelanja bagi mengubah penjara ini menjadi tarikan pelancong. Sebahagian besar perbelanjaan itu ditelani oleh pembinaan bilik pameran untuk memperagakan koleksi memorabilia dan rekod-rekod sejarah. [2] Yuran masuk ditetap pada RM12 setiap orang dewasa. Setakat Disember 2012, hampir 90 peratus struktur Penjara Pudu telah menyembah bumi kecuali pintu gerbang penjara dan tembok hadapan yang hanya akan diputuskan samaada pintu itu dirizabkan atau dipindahkan ke suatu tempat yang baharu dan diratakan sepenuhnya untuk memberi laluan kepada projek pembangunan Bukit Bintang City Centre.
Tahun-tahun terawal
[sunting | sunting sumber]Pada Februari 1891, dinding penjara telah mula dibina dan siap pada bulan Ogos 1892. Penjara Pudu pada asalnya dibina untuk mengurung 600 orang banduan.
Beberapa bulan selepas penjara dibina, pada Ogos 1895, wabak taun melanda penjara dan membunuh beberapa ratus banduan. Kemudian didapati bahawa penyakit itu disebabkan oleh sistem bekalan air di penjara yang bergantung pada perigi lama milik tanah perkuburan Cina sebelum ini. Pemeriksaan oleh pihak berkuasa penjajah British mendedahkan bahawa air di dalam telaga itu tercemar teruk. Masalah itu tidak dibetulkan sehingga 1898.
Setelah bilangan penghuni mula meningkat, pembinaan baru telah dibuat, sehingga penjara ini mampu menampung 2,000 orang pesalah dengan kadar muatan selesa. Walaupun begitu, pada 1985, lebih daripada 6500 orang banduan telah dipenjarakan dan menyebabkan banduan terpaksa tidur bergilir-gilir. Keadaan kekurangan ruang yang amat pesat itu telah memaksakan Penjara Pudu berpindah.
Sejarah selepas 1940-an
[sunting | sunting sumber]
Semasa Perang Dunia Kedua, tentera Jepun memenjarakan banyak tawanan perang Bersekutu sana.
Pada tahun 1986, rusuhan Penjara Pudu berlaku. Dalam kejadian ini, sekumpulan banduan menahan dua kakitangan penjara sebagai tebusan dalam tempoh enam hari. Pengepungan itu diselesaikan apabila polis Malaysia menyerbu penjara. Mereka berjaya menyelamatkan tebusan dan mudahkan tahanan tanpa kehilangan nyawa.
Pada tahun 1996, selepas 101 tahun sebagai penjara, Penjara Pudu secara rasmi ditutup dan tahanan dipindahkan ke Penjara Sungai Buloh dan penjara Kajang. Ia terus digunakan sehingga tahun 2009 sebagai kemudahan hari-pegangan bagi tahanan menghadiri perbicaraan mahkamah. Ia telah digunakan sebagai sebuah muzium untuk satu tempoh pada tahun 1997. Selain itu, lapan penyokong Hindraf telah ditangkap dan dipenjarakan di Penjara Pudu berikutan perhimpunan Hindraf 2007 tersebut. Mereka kemudiannya dibebaskan kerana kekurangan bukti.
Pada Jun 2009, kerajaan akhirnya memutuskan untuk merobohkan kompleks dengan membangunkan dalam fasa. Apabila Ahli Parlimen Bukit Bintang, Fong Kui Lun (DAP) bertanya mengapa bangunan itu tidak dikekalkan sebagai sebahagian daripada warisan Malaysia, Timbalan Menteri Kewangan Awang Adek Hussain (UMNO-BN) menjawab: "Untuk pendapat kami, ia bukan sesuatu yang boleh bangga dengan."
Pada Jun 2010, dinding timur kompleks Penjara Pudu telah dirobohkan untuk memberi laluan kepada projek melebarkan jalan. Menjelang Disember 2012, semua bangunan di dalam kompleks Penjara Pudu telah benar-benar dirobohkan, dengan hanya sebahagian daripada dinding luar dan pintu utama masih berdiri.
Bekas tapak Penjara boleh pada masa ini dapat dilihat oleh orang ramai hanya dari luar. Pandangan jelas tapak ini boleh diperolehi dari kereta api monorel antara stesen Imbi dan Hang Tuah. Tapak itu sedang melanjutkan AS $ 1 bilion pelan pembangunan semula oleh Lembaga Pembangunan Bandar Malaysia yang melibatkan hab komersial dan pengangkutan bersepadu.[3]
Lukisan mural
[sunting | sunting sumber]Pada tahun 1984, seorang banduan bernama Khong Yen Chong menggunakan kira-kira 2,000 liter cat untuk membuat mural mengesankan adegan tropika. Ia diukur beberapa 860 kaki x 14 kaki dan telah disebut dalam Guinness Book of Records sebagai mural terpanjang di dunia. Khong, sebagai banduan, tidak dapat menyiapkan mural. Beliau kembali kemudian sebagai seorang yang bebas dan menawarkan diri masa untuk menyiapkan karya beliau.
Pengarah Penjara Pudu
[sunting | sunting sumber]Penjara Pudu telah diterajui oleh beberapa pengarah bermula dari pembukaannya sehinggalah ditutup pada tahun 1996 yang lalu. Antara pengarah yang pernah menerajui Penjara Pudu adalah:
| Nama Pengarah | Tempoh perkhidmatan |
|---|---|
| R. J. Glazier | 1957 |
| H. G. Shorters | 1958 |
| Fitzpatrick | 1960 |
| Hussein bin Mohd Said | 15.10.1968 - 18.10.1976 |
| Hamzah bin Mohd Wahi | 19.10.1976 - 30.11.1976 |
| Omar bin Mohamad Amin | 01.12.1976 - 28.02.1981 |
| Hj. Abdul Rahman bin Hj. M. Ali | 01.03.1981 - 15.04.1988 |
| Mohd Nadzri bin Md. Kushairy | 16.04.1988 - 31.12.1988 |
| Abd Aziz bin Hj Idris | 01.01.1989 - 30.12.1991 |
| Donald Wee May Keun | 01.11.1991 - 15.06.1993 |
| Hj Omar bin Hj Mohamed Dan | 16.06.1993 - 30.09.1995 |
| Mohd Jaafar b. Hj. Yaakob | 1.10.1995 - 31.10.1996 |
Banduan terkenal
[sunting | sunting sumber]S. A. Ganapathy, tokoh kesatuan sekerja di Tanah Melayu yang dihukum mati oleh penguatkuasa British.[4]
Botak Chin, seorang gengster terkenal yang didakwa dikhianati oleh orang-orangnya sendiri, telah dihukum gantung di sini pada 11 Jun 1981 kerana memiliki senjata api.
Pada tahun 1986 Kevin Barlow dan Brian Chambers, dua warga Australia, telah dihukum gantung di Penjara Pudu kerana edar heroin. Pada 1989, Derrick Gregory, seorang warga Britain juga dihukum gantung kerana mengedar heroin.
Mona Fandey, bekas penyanyi dan pembunuh.
Lihat juga
[sunting | sunting sumber]Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ "Prison break: Pudu's walls come down". The Straits Times (dalam bahasa Inggeris). Singapura. 22 Jun 2010.
- ^ Choi, Clara (21 June 2010). "No heritage site for Pudu Jail, development will commence 21 June 2010". The Malaysian Insider. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-08-13. Dicapai pada 2016-07-22.
- ^ http://www.thesundaily.my/news/553357
- ^ "Malaya S. A. Ganapathy: Former Trade Unions President Hanged - The Malay Mail - May 4, 1949" [Malaya S. A. Ganapathy: Bekas Presiden Kesatuan Sekerja Digantung - The Malay Mail - 4 Mei 1949]. www.malayaganapathy.com (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-10-10. Dicapai pada 9 Februari 2016.
Pautan luar
[sunting | sunting sumber] |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Penjara Pudu |
Koordinat: 3°08′27″N 101°42′30″E / 3.140773°N 101.708443°E