iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://ms.wikipedia.org/wiki/Côte_d'Ivoire
Ivory Coast - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas Pergi ke kandungan

Ivory Coast

Sunting pautan
Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
(Dilencongkan daripada Côte d'Ivoire)
Republik Côte d'Ivoire
République de Côte d'Ivoire
Bendera Côte d'Ivoire
Jata Côte d'Ivoire
Bendera Jata
Cogan kata: "Bersatu, Displin dan Bertungkus-lumus"  (terjemahan)
Lagu kebangsaan: L'Abidjanaise
Lokasi Côte d'Ivoire
Ibu negaraYamoussoukro (undang-undang)
Abidjan (de facto)
Bandar terbesarAbidjan
Bahasa-bahasa vernakular
Kumpulan etnik
(banci 2021)[1]
  • 78.0% Ivorian
    • 38.0% Akan
    • 22.0% Northern Mande
    • 22.0% Voltaiques/Gur
    • 9.1% Kru
    • 8.6% Southern Mande
    • 0.3% warganegara lain
  • 22.0% bukan warganegaraa
KerajaanRepublik
• Presiden
Alasanne Ouattara
Guillaume Soro
Kemerdekaan 
daripada Perancis
• Tarikh
7 Ogos 1960
Keluasan
• Jumlah
322,460 km2 (124,500 bt2) (ke-68)
• Perairan (%)
1.4[2]
Populasi
• Perkiraan Julai 2023
30,900,000[3] (ke-49)
• Bancian Penduduk Disember 2021
29,389,150[4]
• Kepadatan
91.1/km2 (235.9/sq mi) (ke-139)
KDNK (PPP)2023
• Jumlah
▲ USD202.647 bilion[5] (ke-78)
• Per kapita
▲ USD6,960[5] (ke-138)
KDNK (nominal)2023
•  Jumlah
▲ USD79.430 bilion[5] (84th)
• Per kapita
▲ USD2,728[5] (ke-141)
Gini (2015)▬ 41.5[6]
sederhana
HDI (2022)▼ 0.534[7]
rendah · ke-166
Mata wangCFA franc
(XOF)
Zon waktuUTC+0 (GMT)
Kod panggilan225[8]
Kod ISO 3166CI
DPT internet.ci
a Jangkaan untuk negara ini diambil kira kesan daripada kadar kematian akibat AIDS; keputusan ini boleh menghasilkan populasi yang rendah daripada apa yang dijangkakan.

Côte d'Ivoire[9][10][11] (disebut [kot divwaʁ] (bantuan·info): "Pantai Gading" dalam bahasa Perancis, diinggeriskan kepada Ivory Coast) atau rasminya dipanggil République de Côte d'Ivoire, singkatan: RCI - rujuk segmen penamaan di bawah) merupakan satu negara terletak di Afrika Barat. Dalam tahun 1893, negara ini menjadi kawasan pencerobahan dan jajahan Perancis. Pada tahun 1960, negara ini mendapat kemerdekaannya dan menjadikan Félix Houphouët-Boigny menjawat jawatan Perdana Menteri dan Presiden pertama di Côte d'Ivoire.

Penamaan

[sunting | sunting sumber]

Para pedagang Portugis dan Perancis pada abad-abad ke-15 dan ke-16 membahagikan kawasan pesisiran Barat Afrika dalam pemetaan mereka mengikut bahan dagangan yang paling utama: lada hitam didagangkan di kawasan dijolok "Pantai Lada", emas di Pantai Emas dan kegiatan perhambaan di "Pantai Hamba". "Pantai Gading" (Perancis: Côte d'Ivoire, Portugis: Costa Do Marfim) merujuk kepada kawasan di mana gading gajah merupakan eksport utama[12][13][14][15][16] yang menjangkau dari Guiné de Cabo Verde, yakni "Guinea Hulu" di Cap-Vert, dan Guinea Hilir.[13][17] Nama ini kekal sepanjang penjajahan pihak Perancis di kawasan tersebut serta masa kemerdekaan negara tersebut pada tahun 1960.[18]

Nama negara ini pula banyak diterjemahkan ke dalam banyak bahasa, antaranya "Ivory Coast" dalam bahasa Inggeris (terus dipakai secara rasmi di Malaysia[19]), atau "Pantai Gading" dalam bahasa Melayu (di mana ia lebih digunakan di Indonesia). Perkara tersebut walau bagaimanapun banyak menyusahkan pemerintah negara ini ketika berurusan dengan banyak negara. Oleh itu, pemerintah berkenaan memutuskan pada April 1986 bahawa nama "Côte d'Ivoire" (atau dengan lebih panjang lagi, "République de Côte d'Ivoire"[20]) merupakan nama rasmi digunakan dalam protokol antarabangsa mereka dan sebarang terjemahan kepada nama mereka tidak akan diterima dalam urusan diplomatik.[9][10][11] Pada waktu kemerdekaan negara ini pula, nama Eburnea (seakar eburneus "[putih] kegadingan" terbitan ebur "gading" dalam bahasa Latin[21]) pernah diusulkan sebagai nama baharu.[22]

Sejarah

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Sejarah Côte d'Ivoire

Ketibaan manusia di kawasan rangkuman negara moden Côte d'Ivoire ditarikh seawal pada zaman Paleolitik Atas (15,000 hingga 10,000 SM), atau sekurang-kurangnya, zaman Neolitik berdasarkan serpihan senjata dan alat, khususnya kapak syal yang digilap dan sisa-sisa memasak dan memancing.[23][24] Penduduk Côte d'Ivoire yang paling awal diketahui meninggalkan kesan bertaburan di seluruh wilayah. Ahli sejarah percaya orang-orang ini semuanya sama ada dipindahkan atau diserap oleh nenek moyang penduduk sekarang. Orang yang tiba sebelum abad ke-16 termasuk Ehotilé (Aboisso), Kotrowou (Fresco), Zéhiri (Grand-Lahou), Ega, dan Diès (Divo).[25]

Politik

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Politik Côte d'Ivoire

Negara Côte d'Ivoire berangka republik demokratik wakil presiden, di mana Presiden Ivory Coast adalah ketua negara dan ketua pemerintahan, dan sistem berbilang parti. Kuasa eksekutif dilaksanakan oleh Presiden dan Kerajaan. Kuasa perundangan terletak pada kedua-dua kerajaan dan parlimen.

Ibu negara sejak 1983 ialah Yamoussoukro; namun, Abidjan kekal sebagai pusat komersial. Kebanyakan negara mengekalkan kedutaan mereka di Abidjan. Perang saudara telah berlaku di Ivory Coast antara 2002–2004 dan perang saudara kedua meletus pada Mac 2011 berikutan pilihan raya yang dipertandingkan yang menyaksikan pilihan raya presiden Alassane Ouattara berkuasa pada 2011 dan dipilih semula pada 2015. Ia terletak di Afrika.

Geografi

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Geografi Côte d'Ivoire
Peta Côte d'Ivoire

Ivory Coast (Côte d'Ivoire) ialah sebuah negara sub-Sahara di selatan Afrika Barat yang terletak di 8° U, 5° B. Negara ini berbentuk lebih kurang empat segi.

Kepanjangan sempadan

[sunting | sunting sumber]

Côte d'Ivoire bersempadankan dengan Liberia dan Guinea disebelah barat, Mali dan Burkina Faso di utara, Ghana di sebelah timur, dan Teluk Guinea diselatannya.

Negara Kepanjangan Sempadan (km)
Liberia 716 km
Mali 532 km
Burkina Faso 584 km
Ghana 668 km
Guinea 610 km

Ekonomi

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Ekonomi Côte d'Ivoire

Ekonomi negara stabil dan kini berkembang, selepas ketidakstabilan politik dalam beberapa dekad kebelakangan ini. Sebahagian besarnya berasaskan pasaran dan banyak bergantung kepada sektor pertanian. Hampir 70% penduduk Ivory terlibat dalam beberapa bentuk aktiviti pertanian. KDNK per kapita Diarkibkan 4 Mei 2012 di Wayback Machine meningkat 82% pada tahun 1960-an, mencapai pertumbuhan puncak sebanyak 360% pada tahun 1970-an, tetapi ini terbukti tidak mampan dan ia menyusut sebanyak 28% pada 1980-an dan 22% lagi pada 1990-an. Kemerosotan ini, ditambah dengan pertumbuhan penduduk yang tinggi, mengakibatkan kejatuhan taraf hidup yang berterusan. Keluaran negara kasar per kapita, kini meningkat semula, adalah kira-kira AS$727 pada tahun 1996. Ia jauh lebih tinggi dua dekad sebelumnya.

Selepas beberapa tahun prestasi yang ketinggalan, ekonomi Côte d'Ivoire mula pulih pada tahun 1994, disebabkan penurunan nilai franc CFA dan peningkatan harga untuk koko dan kopi, pertumbuhan dalam eksport utama bukan tradisional seperti nanas dan getah, perdagangan terhad dan liberalisasi perbankan, penemuan minyak dan gas luar pesisir, dan pembiayaan luar yang murah hati dan penjadualan semula hutang oleh pemberi pinjaman pelbagai hala dan Perancis.[26] Penurunan nilai 50% mata wang zon franc pada 12 Januari 1994 menyebabkan lonjakan satu kali dalam kadar inflasi kepada 26% pada tahun 1994, tetapi kadar itu jatuh secara mendadak dari 1996–1999.[26] Selain itu, pematuhan kerajaan terhadap pembaharuan yang dimandatkan oleh penderma membawa kepada lonjakan pertumbuhan kepada 5% setiap tahun pada 1996–99.[26] Majoriti penduduk masih bergantung kepada pengeluaran tanaman tunai pekebun kecil.[27]

Demografi

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Demografi Côte d'Ivoire

Ciri demografi penduduk Ivory Coast termasuk kepadatan penduduk, etnik, tahap pendidikan, kesihatan penduduk, status ekonomi, pertalian agama dan aspek lain penduduk.

Agama

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Agama di Côte d'Ivoire

Agama di Ivory Coast (bancian 2021)

  Islam (42.5%)
  Kristian (39.8%)
  Tiada agama (12.6%)
  Kepercayaan tradisional (2.2%)
  Tidak diisytiharkan (2.2%)
  Lain-lain (0.7%)
Masjid pusat di Marcory.

Agama di Ivory Coast adalah pelbagai, tanpa agama tertentu yang mewakili majoriti penduduk. Menurut bancian 2021, Islam (terutamanya Sunni) dianuti oleh 42.5% daripada jumlah penduduk, manakala penganut Kristian (terutamanya Katolik dan Evangelical) mewakili 39.8% daripada populasi. Di samping itu, 12.6% orang Ivory dilaporkan tidak beragama dan 2.2% mendakwa mengikuti Animisme.[28][29]

Menurut anggaran 2020 oleh Pusat Penyelidikan Pew, umat Muslim adalah kumpulan agama terbesar iaitu 44% daripada jumlah penduduk, diikuti oleh Kristian sebanyak 37.2% daripada populasi. Ia juga mengunjurkan 8.1% orang Ivory tidak bersekutu dan 10.5% sebagai penganut agama Tradisional Afrika.[30][29]

Agama Kristian diamalkan dalam pelbagai bentuk di seluruh negara walaupun kebanyakannya di selatan.[29][31] Islam telah diamalkan di utara jauh selama kira-kira tujuh abad, beralih pengaruh dari masa ke masa kerana hubungan dengan kawasan Muslim di utara dan imigresen.[31] Mubaligh Kristian tiba di pantai pada abad ke-17 tetapi tidak memenangi mualaf dalam jumlah besar sehingga abad ke-19.[31] Daya tarikan agama Kristian adalah yang paling kuat di kalangan orang Afrika yang berpendidikan dan mereka yang mencari kemajuan melalui hubungan Eropah.[31]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ a b "RECENSEMENT GENERAL DE LA POPULATION ET DE L'HABITAT 2021 RESULTATS GLOBAUX DEFINITIFS" (PDF). Institut National de la Statistique (INS) (dalam bahasa Perancis). October 2022. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 14 August 2023. Dicapai pada 5 August 2023.
  2. ^ "Côte d'Ivoire". The World Factbook. CIA Directorate of Intelligence. 30 March 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 January 2021. Dicapai pada 16 March 2022.
  3. ^ Population Reference Bureau. "2023 World Population Data Sheet" (PDF). Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 20 February 2024. Dicapai pada 2024-02-05.
  4. ^ Institut National de la Statistique de Côte d'Ivoire. "RGPH 2021 Résultats globaux" (PDF). Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 4 April 2023. Dicapai pada 2022-08-09.
  5. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (CI)". IMF.org. Tabung Kewangan Antarabangsa. 10 October 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 December 2023. Dicapai pada 14 October 2023.
  6. ^ "Gini Index". World Bank. Diarkibkan daripada yang asal pada 25 December 2018. Dicapai pada 14 July 2021.
  7. ^ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (dalam bahasa Inggeris). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 9 October 2022. Dicapai pada 8 September 2022.
  8. ^ "List of ITU-T Recommendation E.164 assigned country codes" (PDF). International telecommunication union. m/s. 3. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2006-09-27. Dicapai pada 2006-09-25.
  9. ^ a b David 2000, m/s. 7.
  10. ^ a b Lea & Rowe 2001, m/s. 127.
  11. ^ a b Jessup 1998, m/s. 351.
  12. ^ Duckett 1853, m/s. 594.
  13. ^ a b Thornton 1996, m/s. 53–56.
  14. ^ Homans 1858, m/s. 14.
  15. ^ Lipsky 2005, m/s. 39.
  16. ^ Plée 1868, m/s. 146.
  17. ^ Lipski 2005, m/s. 39.
  18. ^ "The Ivory Coast". World Digital Library. Dicapai pada 16 Februari 2013.
  19. ^ Rujukan DBP: Ivory Coast
  20. ^ Auzias & Labourdette 2008, m/s. 9.
  21. ^ Prent, K.; Adisubrata, J.; Poerwadarminta, W. J. S. (1969). "ebur". Kamus Latin-Indonesia. Jogjakarta: Penerbitan Jajasan Kanisius. m/s. 271.
  22. ^ Dembélé, Ousmane (2003). "Côte d'Ivoire : la fracture communautaire". Politique africaine (dalam bahasa Perancis). 1 (89): 34–48.
  23. ^ Guédé, François Yiodé (1995), "Contribution à l'étude du paléolithique de la Côte d'Ivoire : État des connaissances" (PDF), Journal des Africanistes (dalam bahasa Perancis), 65 (2): 79–91, doi:10.3406/jafr.1995.2432, ISSN 0399-0346, diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 9 Oktober 2022.
  24. ^ Rougerie, Gabriel (1978), L'Encyclopédie générale de la Côte d'Ivoire (dalam bahasa Perancis), Abidjan: Nouvelles publishers africaines, m/s. 246, ISBN 978-2-7236-0542-7, OCLC 5727980
  25. ^ Kipré, Pierre (1992), Histoire de la Côte d'Ivoire (dalam bahasa Perancis), Abidjan: Editions AMI, m/s. 15–16, OCLC 33233462
  26. ^ a b c "Cote d'Ivoire". The World Factbook. Agensi Perisikan Pusat. Diarkibkan daripada yang asal pada 2 Disember 2000. Rencana ini mengandungi teks dari sumber yang berada dalam domain awam.
  27. ^ "Background Note: Cote d'Ivoire". Jabatan Negara Amerika Syarikat. November 2001. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 Jun 2002. Rencana ini mengandungi teks dari sumber yang berada dalam domain awam.
  28. ^ "2021 Report on International Religious Freedom: Cote d'Ivoire". United States Department of State (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 9 Mei 2024.
  29. ^ a b c "Cote d'Ivoire". The World Factbook — Central Intelligence Agency (dalam bahasa Inggeris). United States Government. Dicapai pada 9 Mei 2024.
  30. ^ "Religions in Ivory Coast | PEW-GRF". Diarkibkan daripada yang asal pada 29 Januari 2018. Dicapai pada 9 Mei 2024.
  31. ^ a b c d Byrnes, Rita (1988). "The Role of Religion". Dalam Handloff, Robert Earl (penyunting). Cote d'Ivoire: a country study. Washington, D.C.: Federal Research Division, Library of Congress. m/s. 64–73. OCLC 44238009. Rencana ini mengandungi teks dari sumber yang berada dalam domain awam.CS1 maint: postscript (link)
Sumber

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]


Daftar negara | Afrika | Afrika Barat
Benin | Burkina Faso | Cape Verde | Chad | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea-Bissau | Ivory Coast | Liberia | Mali | Mauritania | Niger | Nigeria | Saint Helena | Senegal | Sierra Leone | Togo
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Ivory_Coast&oldid=6271622"