Индиски национален календар
Индиски национален календар, понекогаш наречен шаливахански сачки календар — календар во употреба во Индија заедно со викранмскиот календар и широко застапениот грегоријански календар. Често се среќава во државниот службен весник, во вестите, Сеиндиското радио и службените дописи на Владата на Индија.[1] Создаден е со одлука на посебна комисија, која разгледувала голем број индиски календари и имала за цел да утврди еден календар за обединета и независна индија. Календарот стапил на сила во 22 март 1957 г. по грегоријански.[2]
Сачкиот календар се користи и во други краишта поради индиското влијание низ историјата. Такви места се островите Јава и Бали, каде е во употреба меѓу индонезиските хиндуисти. Сачката нова година на Бали се слави како празникот Њепи („Ден на тишината“). Непалскиот календар води потекло од сачкиот. Сачкиот календар се користел и во неколку подрачја на денешните Филипини, за што сведочи Лагунскиот бакрорезен натпис — единствениот стар првоизворник за хиндуизмот во земјата.
Поимот може да се однесува и на хиндуистичкиот календар; шаливаханската ера неретко се користи и во други календари и има сончеви години.
Месеци
[уреди | уреди извор]Календарските месеци ги следат знаците на тропскиот зодијак наместо вообичаениот ѕвезден зодијак во хиндуистичкиот календар.
| Бр. | Име (санскрит) |
Бр. на денови |
Почеток (грегоријански) |
Знак |
|---|---|---|---|---|
| 1 | чаитра | 30/31 | 22/21 март | овен |
| 2 | вајшака | 31 | 21 април | бик |
| 3 | џјешта | 31 | 22 мај | близнаци |
| 4 | ашада | 31 | 22 јуни | рак |
| 5 | шравана | 31 | 23 јули | лав |
| 6 | баадра | 31 | 23 август | девица |
| 7 | ашвин | 30 | 23 септември | вага |
| 8 | картика | 30 | 23 октомври | скорпија |
| 9 | аграхајана | 30 | 22 ноември | стрелец |
| 10 | пауша | 30 | 22 декември | јарец |
| 11 | мага | 30 | 21 јануари | водолија |
| 12 | палгуна | 30 | 20 февруари | риби |
Првиот месец во годината чаитра има 30 дена и почнува на 22 март, освен во престапна година, кога има 31 ден и почнува на 21 март (грегоријански). Сите месеци во првата половина на годината имаат по 31 ден земајќи го предвид побавното движење на Сонцето по еклиптиката во тој период.
Месеците имаат имиња изведени од постари хиндуистички месечево-сончеви календари; оттука постојат правописни разлики, и со тоа можност да се помеша припадноста на месецот во даден календар.
Првиот ден од седмицата е равивара (недела).[3] Според официјалниот календар кој го води државната управа, седмицата трае од недела од сабота.[1]
| Ден | Сачки | Грегоријански |
|---|---|---|
| 0 | равивара | недела |
| 1 | сомвара | понеделник |
| 2 | мангалавара | вторник |
| 3 | будавара | среда |
| 4 | брахаспативара | четврток |
| 5 | шукравара | петок |
| 6 | шанивара | сабота |
Годините се сметаат според сачката ера, која почнува од нулта година, што соодветствува на 78 г. од нашата ера. Престапните години се истите како грегоријанските.
Поврзано
[уреди | уреди извор]- Хиндуистички календар
- Викрамска ера
- Сачка ера
- Бенгалски календар — сроден на индскиот
- Персиски календар
- Коламска ера од малајалскиот календар
- Тамилски календар
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 „Government Holiday Calendar“. Govt. of India Official website.
- ↑ „Meghnad Saha, A Pioneer in Astrophysics“. Vigyan Prasar Science Portal. Архивирано од изворникот на 23 February 2015.
- ↑ 3,0 3,1 Quint, The (22 March 2019). „Happy 'Saka' New Year 1941: Story Behind India's National Calendar“. TheQuint (англиски). Посетено на 12 August 2020.
- Извори
- Saha, M. N. (Chairman) (1955) Report of the Calendar Reform Committee New Delhi: Council of Scientific and Industrial Research
- Richards, Edward Graham (1998). Mapping Time: The Calendar and Its History (illustrated, reprint, revised. изд.). Oxford University Press. стр. 184–185. ISBN 978-0-19-286205-1.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Индиски национален календар (англиски)
- Индиски календари. PDF, 1,22 Мб) (англиски)
- Положбена астрономија во Индија (англиски)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||