C

C
Alfabêto latìn
Yy	Zz
Létie azontîve de parlæ liguri

C (minoscolo c) a l'é a tersa letia de l'alfabêto latin.

Stöia

Gaml fenîcia	Ğīm araba	Gimel ebraica	Gamma grêga	C etrusca	C (G) latinn-a antîga

⟨C⟩ e ⟨G⟩ son derivæ da-a mæxima letia semitica ciamâ gimel, che fòscia a l'êa 'n adatamento de 'n geroglifico egiçio ch'o raprezentâva 'n caciafrusto (che poieiva êse o scignificâto do nomme gimel), ò fòscia a raprezentâva 'n camello, che i Semiti ciamâvan gamal.

Inta lengoa etrusca, e consonante ocluxîve no faxeivan contrasto con consonante sonöre, donca a ⟨Γ⟩ grêga a l'êa stæta adotâ 'nte l'alfabêto etrusco pe raprezentâ /k/. Za inte l'alfabêto grêgo òcidentâle, a gamma a l'aveiva 'na forma ⟨⟩ inte l'etrusco antîgo, pöi ⟨⟩ inte l'etrusco clascico. Into latin clascico, a l'êa diventâ ⟨c⟩. Inte iscriçioin latinn-e antîghe, e letie ⟨c k q⟩ êan adêuviæ pe raprezentâ i soin /k/ e /ɡ/, che no êan distinti inta scrîtûa: ⟨q⟩ s'adêuviâva pe raprezentâ /k/ ò /ɡ/ primma de 'na vocâle ariondâ, ⟨k⟩ primma da ⟨a⟩, e ⟨c⟩ inte l'âtre poxiçioin.

Into III secolo a.C., o l'êa stæto introdûto 'n caratere modificòu pe /ɡ/, e a ⟨c⟩ s'adêuviâva pe /k/. L'ûzo da ⟨c⟩ (e da seu variante ⟨g⟩) o l'aveiva finîo pe rinpiasâ quæxi tutte e ⟨k⟩ e ⟨q⟩. Donca, a partî da-o perîodo clascico, ⟨g⟩ a s'adêuviâva comme pægia da gamma grêga, e a ⟨c⟩ comme pægia da kappa; questo o se peu vedde 'nta romanizaçion de paròlle grêghe, comme 'ΚΑΔΜΟΣ', 'ΚΥΡΟΣ', e 'ΦΩΚΙΣ': 'cadmvs', 'cyrvs' e 'phocis'.

Into latin volgâre, a letia a s'êa palatalizâ inte /t͡ʃ/ ò /t͡s/ davanti e vocâle frontæ ⟨e i⟩.

Prononçia e ûzo

Prononçia de Cc
Prononçia ciù comun: /ts/ E lengoe 'n corscîvo no adêuvian l'alfabêto latin
Lengoa	Dialetto/i	Prononçia (IPA)	Poxiçion	Nòtte
azêro		/dʒ/
berbero		/ʃ/		trasliteraçion
bukawa		/ʔ/
catalan		/k/
catalan		/s/	Primma de e, i
cêco		/ts/
cêco		/s/	Primma de e, i, y
cineize mandarin	standard	/tsʰ/		trasliteraçion pinyin
curdo	kurmanji	/dʒ/
figian		/ð/
françeize		/k/
françeize		/s/	Primma de e, i, y
fula		/tʃ/
gaelico scoseize		/kʰ/
gaelico scoseize		/kʰʲ/	Primma de e, i, ò dòppo i
galeize		/k/
hausa		/tʃ/
indonezian		/tʃ/
ingleize		/k/
ingleize		/s/	Primma de e, i, y
irlandeize		/k/
irlandeize		/c/	Primma de e, i, ò dòppo i
italian		/k/
italian		/tʃ/	Primma de e, i
lettone		/ts/
ligure		/k/
ligure		/tʃ/	Primma de e, eu, i
maleize		/tʃ/
mandingo		/tʃ/
polacco		/ts/
pòrtogheize		/k/
pòrtogheize		/s/	Primma de e, i, y
romêno		/tʃ/	Primma de e, i
romêno		/k/
serbocroâto		/ts/
slovacco		/ts/
slovêno		/ts/
sòmalo		/ʕ/
spagnòllo	tutti	/k/
	eoropêo	/θ/	Primma de e, i, y
	american, andalôzo, canâio	/s/	Primma de e, i, y
tataro de Crimêa		/dʒ/
turco		/dʒ/
unghereize		/ts/
xhosa		/ǀ/
yabem		/ʔ/
yup'ik		/tʃ/
zulu		/ǀ/

Trasliteraçion

⟨c⟩ a s'adêuvia ascì pe-a trasliteraçion do ⟨ц⟩ cirillico – de vòtte rinpiasâ dò-u digramma ⟨ts⟩ – inte forme latinn-e do serbo, do macedone e de l'ucrain.

Âtri scistemi

Comme scinbolo fonetico, a ⟨c⟩ minoscola a s'adêuvia 'nte l'alfabêto fonetico internaçionâle e 'nte l'X-SAMPA pe raprezentâ l'ocluxîva palatâle sorda /c/, e-a ⟨C⟩ maioscola a l'é o scinbolo X-SAMPA pe-a fricatîva palatâle sorda /ç/.

Digrammi

Gh'é diversci digrammi ch'adêuvian a ⟨c⟩:

O ciù comun l'é ⟨ch⟩, e 'n certidun lengoe (comme o tedesco) o l'é asæ ciù uzòu da sôla ⟨c⟩. O peu raprezentâ varri soin inte varie lengoe.
Çertidun lengoe germaniche, comme l'ingleize, o tedesco e-o svedeize, adêuvian o digramma ⟨ck⟩ pe raprezentâ o son /k/ dòppo 'na vocâle curta
O digramma ⟨cz⟩ o raprezenta o son /t͡ʃ/ into polacco e 'nte l'unghereize.
O digramma ⟨cs⟩ o raprezenta o son /t͡ʃ/ inte l'unghereize.
O digramma ⟨sc⟩ raprezenta /ʃ/ inte l'italian e 'nte çertidun lengoe inparentæ a lê (tra e quæ o ligure), oltre che 'nte l'ingleize antîgo (ma sôlo davanti a vocâle frontæ; âtrimenti o raprezenta /sk/)

Trigrammi

O trigramma ⟨scc⟩, inte parlæ liguri, o raprezenta /ʃtʃ/, davanti a e, eu e i.
O trigramma ⟨sch⟩, into tedesco, o raprezenta /ʃ/.

Carateri corelæ

Carateri inparentæ

𐤂 : a letia semitica Gimel, da-a quæ gh'an avûo òrigine i segoenti scinboli
- Γ γ : a letia grêga Gamma, da-a quæ derîva a C
  - G g : a letia latinn-a G, derivâ da-a C
Scinboli fonetichi corelæ a-a C:
- ɕ : C minoscola con risso
- ʗ : C alonghîa
ᶜ : letia modificatrîce C minoscola
ᶝ : letia modificatrîce C minoscola con risso
ᴄ : C in maioscoletto; a l'é adêuviâ 'nte l'Alfabêto fonetico uràlico
Ꞔ ꞔ : C con lensin palatâle, adêuviâ pe scrîve o cineize mandarin segondo a primma verscion da romanizaçion pinyin
C con diacritichi: Ć ć Ĉ ĉ Č č Ċ ċ Ḉ ḉ Ƈ ƈ C̈ c̈ Ȼ ȼ Ç ç Ꞔ ꞔ Ꞓ ꞓ
Ↄ ↄ : letie claodiann-e

Ligatûe, abreviaçioin, segni e scinboli derivæ

℃ : graddi Celsius
¢ : çentêximo
₡ : colón (valûta)
₢ : cruzeiro braxilian (valûta)
₵ : cedi ganeize (valûta)
₠ : unitæ de conto eoropêa CE
$\mathbb {C}$ : C in grascetto da lavagna, ch'a raprezenta i numeri conplesci
ℭ : C in scrîtûa gòtica
Ꜿ ꜿ : abreviaçion medievâle de scilabe con- e com- into latin, e de -us e -os into pòrtogheize

Vôxe corelæ

Ç
Çediggia

Colegaménti esterni

Âtri progètti

Wikimedia Commons a contêgne di files in sce C

C
Alfabêto latìn
Aa	Bb	Cc	Dd
Ee	Ff	Gg	Hh
Ii	Jj	Kk	Ll
Mm	Nn	Oo	Pp
Qq	Rr	Ss	Tt
Uu	Vv	Ww	Xx
Yy	Zz
Létie azontîve de parlæ liguri
Ææ	Çç	Ëë	Ññ
Ňň	Öö	Œœ	Řř
Šš	Ṡṡ	Üü