Angola

Den Angola ass eng Republik, déi a Südwestafrika läit an där hire President erweidert Pouvoiren huet (Presidialrepublik). Den angolaneschen Nationaldag fält op den 11. November, den Dag op deem 1975 déi fréier portugisech Kolonie onofhängeg gouf. Den Angola läit um Atlantik a stéisst un Namibien, Sambia an un d'Demokratesch Republik Kongo. Den Angola huet eng Exklav, Cabinda, déi tëscht der Demokratescher Republik Kongo an der Republik Kongo läit.

Demographie

D'Populatioun setzt sech haaptsächlech aus Bantu-Volleksgruppen zesummen, déi hiren eegenen Dialekt schwätzen. 37 % vun der Populatioun sinn Ovimbundu, 25 % Kimbundu und 13 % Bakongo. Zueleméisseg manner staark vertruede Volleksgruppe sinn z. B. Chokwe (och Lunda), Ganguela, Nhaneca-Humbe, Ambo, Herero an Xindunga. Eppes méi wéi 2 % vun der Bevëlkerung hu gemëscht Originnen. D'Europäer, déi am meeschte vu Portugisen ofstamen, maachen 1 % vun der Populatioun aus. D'Gesondheetssituatioun ass katastrophal. 40 % vun der Populatioun hu keen oder net genuch proppert Drénkwaasser. Dofir och déi vill Kranker, déi medezinesch net genuch versuergt sinn. Den Taux vun der Kannerstierflechkeet ass den zweethéchsten an der Welt an den Angolaner gëtt duerchschnëttlech nëmme 44,6 Joer al.

Sproochen

Portugisesch ass weider eng vun den offizielle Sproochen am Angola. Aner Sproochen an Dialekter sinn: Umbundu, Kimbundu, Kikongo, Tchokwe, Ngangela, Oshiwambo (Kwanyama, Ndonga) an Otjiherero.

Geschicht

Angola kuckt op eng beweegt Geschicht zeréck.

Nodeem tëscht dem 7. an 9. Joerhonnert Bantu-Volleksguppe sech am Angola néiergeloss haten, ass am 14. Joerhonnert am Norden d'Kinnekräich Kongo mat der Haaptstad Mbanza Kongo gegrënnt ginn.

D'Tatsach datt de portugiseche Séimann Diogo Cão als éischten Europäer 1483 an där Regioun gelant ass, huet Angola Portugal méi no bruecht. 1576 ass déi haiteg Haaptstad Luanda gegrënnt ginn, am Angola gouf offiziell eng portugisesch Kolonie. Säi politesche Statut huet 1951 changéiert, wéi Angola eng Iwwerséiprovënz vu Portugal ginn ass. Wéi a ville Kolonie gouf et am Angola nom Zweete Weltkrich Opstänn vun nationalisteschen Organisatiounen. Si hunn 1959 ugefaangen a goufen 1964 bluddeg néiergeworf. 1975 krut Angola seng Onofhängegkeet an eng autonom Regierung, mat enger Majoritéit vu schwaarze Ministeren. Den éischte Staatschef war den Agostinho Neto, Chef vun der marxistescher MPLA.

D'Rou an de Fridden hunn net laang gedauert. Tëscht der MPLA op där enger Säit, der FNLA an der UNITA op der aner Säit, ass dunn e Biergerkrich ausgebrach an deen och eng Rei vu frieme Muechten agegraff hunn. Op der Säit vun der MPLA stounge Russland, d'DDR a Kuba. Kuba huet net nëmme, wéi Russland, Waffe geliwwert mä och Zaldoten agesat. Fir d'FNLA ass de Zaire agetratt. D'UNITA hirersäits, déi stäerkst Oppositiounsmuecht, mat dem Fräiheetskämpfer Jonas Savimbi un der Spëtz, ass vun den USA a Südafrika staark ënnerstëtzt ginn. Dee Biergerkriich huet zwee an en halleft Joerzéngt gedauert an hat 1,5 Milliounen Affer. Obschonn déi géigneresch Parteie sech 1991 op fräi Wale gëeenegt haten, ass de Biergerkriich vun der UNITA virugefouert ginn, mat dem Argument, den MPLA Walgewënner, de President José Eduardo dos Santos (MLPA) wier duerch Walbedruch un d'Muecht kom.

Méi Informatioun doriwwer am Artikel: Angolanesche Biergerkrich .

Politik

Angola ass Member vun de Vereenten Natiounen

Gréisser Stied

Déi mat Ofstand gréisst Agglomeratioun am Angola ass Luanda mat 3.662.300 Awunner. (Stand 1. Januar 2005). Dat heescht datt 30 % vun der Bevëlkerung zu Luanda oder an der Ëmgéigend wunnen.

Am follgenden Tableau sinn d'Stied mat méi wéi 20.000 Awunner opgeféiert. D'Resultater baséiren op enger Vollekszielung vum 15. Dezember 1970, an enger Neiberechnung fir den 1. Januar 2005. Och d'Provënze vum Angola zu där d'Stied gehéiere sinn opgefouert.

Rang	Stad	Aw. 1970	Aw. 2005	Provënz
1.	Luanda	475.328	2.776.125	Luanda
2.	Huambo	61.885	226.177	Huambo
3.	Lobito	59.528	207.957	Benguela
4.	Benguela	40.996	151.235	Benguela
5.	Lucapa	45.649	125.751	Lunda Norte
6.	Kuito	8.941	113.624	Bié
7.	Lubango	31.674	102.541	Huíla
8.	Malanje	31.599	87.047	Malanje
9.	Namibe	12.076	80.150	Namibe
10.	Soyo	k.a.	67.553	Zaire
11.	Cabinda	21.124	66.020	Cabinda
12.	Uíge	11.972	60.008	Uíge

Literatur

Wright, George: The Destruction of a Nation: United States Policy Toward Angola Since 1945, Pluto Press, 1.3. 1997.
Newsom, David D.: The Imperial Mantle: The United States, Decolonization, and the Third World, Indiana University Press, 2001.
Gleijeses, Pietro: Conflicting Missions: Havana, Washington, and Africa, 1959-1976, UNC Press, 1.2. 2003, 576 Säiten.
Brittain, Victoria: Death of Dignity: Angola's Civil War, Pluto Press, 1.4. 1998, 128 Säiten.

Um Spaweck

Commons: Angola – Biller, Videoen oder Audiodateien

World Gazetteer - Aktuell Awunnerzuele vun de Stied am Angola