Himalaia

Himalaia^[1]^[2] (Hindi हिमालय Himālaya, a verbo Sanscrito hima 'nix' et ālaya 'habitatio') vel Emodus^[3] (-i, m) est iugum montium in orbe terrarum altissimorum in Asia situm.

Situs

A boreoccidente ad austrorientem protenti, montes Himalaici altissimam planitiem Thibetanam a planitie Indo-Gangetica separant; a Pakistania per confinium Indiae et Sinarum in Nepaliam tendunt, ubi iuga altissima et cacumina notissima sita sunt, partim in confinio cum Tibeto et Sikkimo, plerumque inter Indiam et Sinas situm. Per Butaniam iterum in confinium Indiae et Sinarum exeunt et usque ad extremitatem borealem Birmaniae extenduntur. Ab occidente valle Indi a montibus Imai et Paropamisi Himalaia separata sunt, a septentrione vallibus Hesydri et Brahmaputrae a montibus Transhimalaicis; in oriente montes Sino-Thibetani Himalais adiacent. Mons Nangaparbat extremus in parte occidentali habetur et Namjagbarwa, sub qua Brahmaputra ad meridiem vertit, in orientali.

Himalaia Minora in Nepalia

Descriptio

Tribus gradibus supra planitiem Indo-Gangeticum montes Himalaici ascendunt: prima catena humilior, non magis quam 1200 m, Sivalik (Sivae montes) vel Praehimalaia nominantur; trans eam Himalaia Minora usque ad 6000 m exstant et deniqua Himalaia Maiora, ubi et cacumina omnia notissima sita sunt. Inter Himalaia Maiora et Minora valles iacent profundae, ubi et Catmandum et ceterae Nepaliae urbes antiquae aedificata sunt.

Mons Manaslu in solis ortu

A planitie Indo-Gangetica et a planitie montana Thibetana, cuius ipsius altitudo media 4877 m est, differentia altitudinum prorsus diversa est. Diversum et clima decliviorum Himalaicorum australium et borealium; a meridie venti monsonii aerem calidum et humidum et permultos imbros afferunt, Thibeti autem aer siccus et frigidus est. Terminus nivis (super quam nix aestate non tabescit) in decliviis australibus 5000 m est, in borealibus 5700-5900. Glaciariorum Himalaicorum area communis circa 33 000 chm² est; dendritica sunt et ad 1300-1600 m infra terminum nivis deserpunt.

Vallis fluminis Kali Gandaki inter Annapurnam et Dhaulagirium

Origo et geologia

Subcontinens Indica pars Gondwanae fuit, quae aevo Norio in duas partes discissa est. India cum Australia et Antarctide pars Gondwanae orientalis fuit, Periodo cretacea ineunte India ab iis separata motum sd septentriones incepit. Post 20 millionum annorum lamina Indostanica Tethy oceano praehistorici transito Eurasiam illidit; lamina Indica sub laminam Thibetanam subire incepit, hanc attollens, unde et altitudo planitiei Thibetanae et montium Himalaicorum et propinquorum (Imaus, Pamir). Iam nunc hic motus continuatur, et Himalaia in aliquot cm per annum crescunt, — sed erosio earum altitudinem rursum diminuat.

Glaciarium Ngozumpa

Cacumina

In Himalaiis plures numerantur montes qui plus 8000 metrorum alti sunt. In nulla alia orbis terrarum regione montes talis altitudinis inveniri possunt. Altissimus omnium montium Himalaiae mons Everestius appellatur, secundus ab altissimo Kangcheniunga (8586), tertius Lhotse (8516), quartus Makalu (8485), quintus Cho Oyu (8188), sextus Dhaulagirius (8167), septimus Manaslu (8163), octavus Nangaparbat (8126), nona Annapurna (8091), decima Shishapangma (8027); haec omnes octo milibus metrorum altiores sunt.

Ursus thibetanus

Flumina

Flumina permulta in Himalais oriuntur vel a glaciariis eorum aluntur; haec sunt Indus, Ganges, Hesydrus, Hyphasis, Hydraotes, Hydaspes, Acesines, Iamuna, Brahmaputra, Temalas.

Indiae motus a Gondwana in locum hodiernum

Flora et fauna

In declvibus borealibus, ubi monsoniorum flatus obstruitur, steppae montanae et semideserta praevalent. A parte australi ad pedes Himalaiorum silvae siccae, usque ad 1 chm altitudinis, iungala umida paludinosa crescunt, quae ibi terai nuncupantur. Shorea robusta arbor ligno pretioso hic invenitur. Usque ad 2 chm silvae tropicae cum bambusa, palmis variis et Pteridopsidis arborescentibus sunt; altius silvae frondosae cum quercubus, magnoliis, castaneis et aceribus sitae sunt; altius quam 2.6 chm Pinophyta, ut Pinus wallichiana et Cedrus deodara. saepe inveniuntur. Zona rhododendrorum, fruticum nanorum et muscorum ad 3,5 chm ad 4 sita est. Supra saxa nuda vel nive obruta sunt.

Ex animalibus Himalaicis Rhinoceros unicornis nominari potest, qui terai habitat, et Uncia uncia bestia nunc rarissima, quae in pratis alpinis Himalaiorum etiam invenitur. Declivium borealium fauna Thibetanae proxima est; Ursus thibetanus, Moschus moschiferus, Bos mutus, equi feri, caprae ferae hic habitant.

Notae

↑ Tuomo Pekkanen & Reijo Pitkäranta, Lexicon hodiernae Latinitatis Finno-Latino-Finnicum. Societas Litterarum Finnicarum, 2006; Caecilia Koch, De continentibus ad septentriones moventibus. Ephemeris 2007.
↑ "Himalaiia" metri gratia in versu "Indica me genuit spissis Himalaiia silvis": R. L. Cust (vide Disputatio:Lingua Paniabica)
↑ Ebbe Vilborg, Norstedts svensk-latinska ordbok, editio secunda, 2009.

Bibliographia

Aitken, Bill, Footloose in the Himalaya, Delhi, Permanent Black, 2003. ISBN 81-7824-052-1
Berreman, Gerald Duane. 1997. Hindus of the Himalayas: Ethnography and Change, 2nd rev. ed., Delhi, Oxford University Press.
Bisht, Ramesh Chandra, Encyclopedia of the Himalayas, New Delhi, Mittal Publications, c2008.
Everest, the IMAX movie 1998. ISBN 0-7888-1493-1.
Fisher, James F.. 1990. Sherpas: Reflections on Change in Himalayan Nepal, 1990. Berkeley, University of California Press. ISBN 0-520-06941-2.
Gansser, Augusto, Andreas Gruschke, et Blanche C. Olschak. 1987. Himalayas. Growing Mountains, Living Myths, Migrating Peoples, Novi Eboraci, Oxoniae: Facts On File. ISBN 0-8160-1994-0 et Novi Dellii: Bookwise, 1987.
Gupta, Raj Kumar. 1981. Bibliography of the Himalayas. Gurgaon: Indian Documentation Service.
Hunt, John, Ascent of Everest, London, Hodder & Stoughton, 1956. ISBN 0-89886-361-9.
Isserman, Maurice and Weaver, Stewart, Fallen Giants: The History of Himalayan Mountaineering from the Age of Empire to the Age of Extremes. Yale University Press, 2008. ISBN 978-0-300-11501-7.
Ives, Jack D., et Messerli, Bruno. 1989. The Himalayan Dilemma: Reconciling Development and Conservation. Londinii / Novi Eboraci: Routledge. ISBN 0-415-01157-4.
Lall, J. S., cum A. D. Moddie, eds. 1981. The Himalaya, Aspects of Change. Delhi, Oxford University Press, 1981. ISBN 0-19-561254-X.
Nandy, S. N., Dhyani, P. P. and Samal, P. K. 2006. Resource Information Database of the Indian Himalaya, Almora, GBPIHED.
Palin, Michael, Himalaya, London, Weidenfeld & Nicolson Illustrated, 2004. ISBN 0-297-84371-0.
Sundaranand, Swami. 2001. Himalaya: Through the Lens of a Sadhu. Tapovan Kuti Prakashan. ISBN 81-901326-0-1.
Swami Tapovan Maharaj, Wanderings in the Himalayas, English Edition, Madras, Chinmaya Publication Trust, 1960. Conversus T. N. Kesava Pillai.
Tilman, H. W. 1948. Mount Everest, 1938. Cantabrigiae: Cambridge University Press.
"The Mighty Himalaya: A Fragile Heritage." 1988. National Geographic 174: 624-31.