cûn
Bilêvkirin
[biguhêre]Lêker
[biguhêre]gurûn (lêkera gerguhêz) | ||
---|---|---|
Rehê dema niha: | ||
RP. Niha | ||
ez | dicûm | |
tu | dicûyî | |
ew | dicû | |
em, hûn, ew | dicûn | |
Fermanî | Yekjimar | bicû |
Pirjimar | bicûn | |
Rehê dema borî: | ||
RP. Boriya sade | ||
min | cû | |
te | cû | |
wê/wî | cû | |
me, we, wan | cû | |
Formên din: Tewandin:cûn |
cûn lêkera xwerû, gerguhêz
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Herwiha
[biguhêre]Bide ber
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Ji *proto-hindûewropî: *ģyeu- ("cûn, cûtin, gestin, gezandin, leq lê dan"), proto-îranî: *jyau- ("cûn, cûtin"), partî: j'w- ("cûn, cûtin"), pehlewî: jw- ("cûn, cûtin"), farisî: javīdan / jav- ("cûn, cûtin") alfabeya arî, kurdî: cûn, cûtin (-cû-) ("cûn, cûtin"), (zazakî: cawîten / caw- ("cûn, cûtin"), rusî: жевать (ževát’) ("cûn, cûtin"), îngilîzî: chew ("cûn, cûtin"), almanî: kauen ("cûn, cûtin") ,
Çavkanî: Cheung p.226 | Pokorny: 400
Hevreh: cênîk
Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Afrîkansî: kou
- Almanî: abnagen → de, kauen → de, zerkauen → de
- Danmarkî: tygge
- Erebî: مضغ, قضم, ?الزامة (az-zāma), ?الشعبة, ?الصدر, ?الفئة, ?اللون
- Esperantoyî: maĉi → eo
- Farisî: جویدن → fa, نشخوار کردن → fa
- Ferî: tyggja
- Fînî: pureskella → fi
- Fransî: mâcher → fr
- Frîsî: kôgje
- Holendî: kauwen → nl
- Îdoyî: mastikar → io
- Îngilîziya kevn: ceowan
- Îngilîzî: chew → en, ?daemon → en, ?mastication → en, ?range → en, ?variety → en, ?chewing → en, ?gene → en, ?germ plasm → en, ?manducate → en, ?masticate → en, ?masticating → en, ?munch → en, ?buttercup → en
- Îtalî: masticare → it
- Katalanî: mastegar → ca
- Mayayiya yukatekî: hach’ik
- Oksîtanî: mastegar → oc
- Papyamentoyî: kou
- Portugalî: mascar → pt, mastigar → pt
- Rusî: жевать → ru (ževatʹ)
- Sirananî: kaw
- Spanî: mascar → es, masticar → es
- Tirkî: çiğnemek → tr, çiğneme → tr, ?bakla kırı, ?kırçıl → tr, ?parça → tr
Navdêr
[biguhêre]Zayenda nêr a binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | cûn | cûn |
Îzafe | cûnê | cûnên |
Çemandî | cûnî | cûnan |
Nîşandera çemandî | wî cûnî | wan cûnan |
Bangkirin | cûno | cûnino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | cûnek | cûnin |
Îzafe | cûnekî | cûnine |
Çemandî | cûnekî | cûninan |
cûn nêr
Herwiha
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Hevreha avestayî gewne- (reng; cûn, core), pehlewî gûn, farisî گون (gûn). գոյն (goyn: reng) ya ermenî ji zimanekî îranî hatiye deynkirin. ܓܘܢܐ (gewna) ya aramî ji îranî hatiye wergirtin. Lê guherîna g>c bêşirove dimîne.
Pêguherane, dikare hevreha -ê- bibe ku di evistayî de wek "𐬫𐬀𐬊𐬥𐬀"(yewne) hatiye qeydkirin û di farisî de jî wek جن(cen) ku her du wateya "alî, rex, tenişt" didin. Herçiqas ev ji bo guherîna dengê y>c guncantir bibe jî (li şûna g>c, ku tenê di peyvên bi tesîra erebî de pêk tê; g'ên di serî de ên îranîkiya kevnar wek g dimînin), guherîna wateyê û hebûna peyvên heman awayî û hevwate ên di zimanên din ên îranî de vê bêencam dihêle.
Werger
[biguhêre]- Afrîkansî: soort → af
- Albanî: lloj → sq
- Almanî: Dotterblume, Abart → de m, Art → de m, Gattung → de m, Schlag → de m, Sorte → de m, Spezies → de m
- Danmarkî: art → da, slags
- Erebî: نوع → ar, فصيل
- Esperantoyî: speco → eo, specio → eo
- Ferî: slag
- Fînî: laji → fi
- Fransî: espèce → fr
- Gaelîka skotî: seòrsa
- Holendî: aard → nl, slag → nl, soort → nl
- Îngilîzî: species → en (2), kind → en, sort → en, type → en
- Îtalî: genere → it, specie → it
- Katalanî: sort → ca, espècie → ca
- Malezî: jenis → ms, macam
- Papyamentoyî: sorto
- Portugalî: espécie → pt (2), género → pt, jaez → pt, laia → pt, qualidade → pt
- Romanyayî: fel → ro
- Spanî: suerte → es, especie → es
- Swêdî: sort → sv
- Tagalogî: urì → tl, uri → tl
- Tirkî: çeşit → tr
- Yûnanî: γένος → el (génos)
- Zuluyî: umhlobo → zu
Rengdêr
[biguhêre]cûn
Jê
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Bidlîsê
- Deng bi kurmancî
- Lêker bi kurmancî
- Lêkerên xwerû bi kurmancî
- Lêkerên gerguhêz bi kurmancî
- Lêkerên xwerû yên gerguhêz bi kurmancî
- Lêkerên kurmancî bi paşgira -ûn
- Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî
- Peyvên kurmancî ji proto-îranî
- Kontrola wergerê
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên nêr bi kurmancî
- Rengdêr bi kurmancî