iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.

Աստղադինամիկա, երկնային մեխանիկայի բաժին. զբաղվում է արհեստական երկնային մարմինների շարժման ուսումնասիրությամբ։

Ի տարբերություն դասական երկնային մեխանիկայի, աստղադինամիկան բացի նյուտոնյան ձգողական ուժերից, հաշվի է առնում նաև Երկրի մթնոլորտի դիմադրությունը, Արեգակի ճառագայթման ճնշումը, Երկրի մագնիսական դաշտում գործող ուժերը և արհեստական երկնային մարմինների կառավարման (նրանց վրա տեղադրված հրթիռային շարժիչների միջոցով) հետ կապված լրացուցիչ այլ ուժեր։ Վերջիններս հաշվի առնելու դեպքում բարդանում են շարժման հավասարումները և նրանց լուծումները պահանջում են նոր (հաճախ նաև թվային) մեթոդներ։ Աստղադինամիկայի յուրօրինակ խնդիրներից է ուղեծրի նախագծումը, որի նպատակն է արձակման ու կառավարման որոշակի պայմանների դեպքում ստանալ տվյալ առանձնահատկություններով շարժում։ Կարևոր է ուղեծրի փոփոխման խնդիրը՝ մարմնի մի ուղեծրից մյուսից անցնելու համար (էներգիայի նվազագույն ծախսմամբ, հնարավոր կարճ ժամանակամիջոցում և այլն)։ Այս խնդիրների հետ են կապված, օրինակ Երկիր-Մարս-Երկիր տիպի թռիչքները, արհեստական մարմնի վերադարձը Երկիր, վայրէջքը Լուսնի վրա։ Աստղադինամիկայի խնդիրներից են նաև արհեստական երկնային մարմինների շարժման տեսությունների մշակման, կոորդինատների տված համակարգի նկատմամբ արհեստական երկնային մարմնի կայունացումը, նրա պտտական շարժման նախագծումը^[1]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Լ. Միրզոյան։ ՀՍՀ, հատոր 1, Ե., 1974, էջ 579։

Ուղեծրեր

Տեսակներ

Հիմնական	Արկղ-ուղեծիր * Շրջանաձև ուղեծիր * Էլիպտիկ ուղեծիր / Բարձր էլիպտիկ ուղեծիր * Թաղման ուղեծիր * Հիպերբոլիկ հետագիծ * Թեքված ուղեծիր / Չթեքված ուղեծիր * Օսկուլացնող ուղեծիր * Պարաբոլիկ հետագիծ * Հիմնական ուղեծիր (Ցածր) * Սինքրոն ուղեծիր * (Կիսասինքրոն * Ենթասինքրոն) * Հաստատուն ուղեծիր
Գեոկենտրոն	* Գեոսինքրոն ուղեծիր * Գեոհաստատուն ուղեծիր * Արևասինքրոն ուղեծիր * Ցածր մերձերկրյա ուղեծիր * Միջին մերձերկրյա ուղեծիր * Բարձր մերձերկրյա ուղեծիր * Մոլնիյա-ուղեծիր * Հասարակածամերձ ուղեծիր * Լուսնի ուղեծիր * Բևեռային ուղեծիր * Տունդրա-ուղեծիր * TLE
Այլ Երկնային մորմինների և կետերի շուրջ	Ասինքրոն ուղեծիր * Արեոհաստատուն ուղեծիր * Հալո-ուղեծիր * Լասաժուի ուղեծիր * Մերձլուսնյա ուղեծիր * Հելիոկենտրոն ուղեծիր * Արևասինքրոն ուղեծիր

Պարամետրներ

Դասական	$i\,\!$ թեքում * $\Omega \,\!$ ծագման հանգույցի երկայնություն * $e\,\!$ էքսցենտրիսիտետ * $\omega \,\!$ պերիկենտրոնի արգումենտ * $a\,\!$ մեծ կիսաառանցք * $M_{o}\,\!$ միջին անոմալիա Էպոխայի համար
Այլ	$\nu \,\!$ Իրական անոմալիա * $b\,\!$ Փոքր կիսաառանցք * $E\,\!$ Էքսցենտրիկ անոմալիա * $L\,\!$ Միջին լայնություն * $l\,\!$ Իրական երկայնություն * $T\,\!$ Պտույտի պարբերություն

Ուղեծրային մանևր

Բիէլիպտիկ անցումային ուղեծիր * Գեոանցումային ուղեծիր * Ձգողական մանևր * Ձգողական շրջադարձ * Հոմանի անցումային ուղեծիր * Ցածր ծախսով անցումային ուղեծիր * Օբերտի էֆեկտ * Ուղեծրի թեքման փոփոխություն * Ուղեծրի ֆազավորում * Կցում * Հեռացման մանևր

Աստղադինամիկայի այլ թեմաներ

Երկնային կոորդինատների համակարգ * Էպոխա * Էֆեմերիդներ * Կեպլերի օրենքներ * N մարմինների ձգողականության խնդիր * Լագրանժի կետ * Պերտուրբացիա * Ուղեծրի հավասարում * Ապոկենտրոն և պերիկենտրոն * Ուղեծրային արագություն * Իրավիճակի ուղեծրային վեկտորներ * Հատուկ ուղեծրային էներգիա * Ուղիղ շարժում * Հակադարձ շարժում

դ ք խ Երկնային մեխանիկա

Օրենքներ և խնդիրներ	Նյուտոնի օրենքներ \| Ձգողության օրենք \| Կեպլերի օրենքներ \| Երկու մարմինների խնդիր \| Երեք մարմինների խնդիր \| N մարմինների ձգողականության խնդիր \| Բերտրանի խնդիր \| Կեպլերի հավասարում

Երկնոլորտ	Երկնային կոորդինատների համակարգեր` գալակտիկական • հորիզոնական • առաջին հասարակածային • երկրորդ հասարակածային • խավարածրային \| Միջազգային երկնային կոորդինատային համակարգ \| Սֆերիկ կոորդինատային համակարգ \| Աշխարհի առանցք \| Երկնային հասարակած \| Ուղիղ ծագում \| Թեքում \| Խավարածիր \| Գիշերահավասար \| Հիմնական հարթություն

Ուղեծրերի ցուցանիշներ	Կեպլերի ուղեծրի տարրեր` էքսցենտրիսիտետ • մեծ կիսաառանցք • միջին անոմալիա • ծագման հանգույցի երկայնություն • պերիկենտրոնի արգումենտ \| Իրական ուղեծրի տարրեր \| Ապոկենտրոն և պերիկենտրոն \| Ուղեծրային արագություն \| Ուղեծրի հանգույց \| Էպոխա

Երկնային մարմինների շարժում	Արեգակի և մոլորակների շարժումը երկնոլորտում \| Էֆեմերիդներ \| Մոլորակների դասավորվածություն` առճակատում • մոլորակների շքերթ \| Գագաթնակետ \| Սիդերիկ պարբերություն \| Ուղեծրային ռեզոնանս \| Պտույտի պարբերություն \| Սինոդիկ պարբերություն \| Խավարում` արեգակի խավարում • լուսնի խավարում • սարոս • Մետոնի ցիկլ \| Ծածկում \| Անցում \| Լիբերացիա \| Էլոնգացիա \| Կոզաիի էֆեկտ \| Յարկովսկու էֆեկտ \| Ջանիբեկովի Էֆեկտ

Տիեզերական թռիչք	Տիեզերական արագություն: առաջին (շրջանային) • երկրորդ (պարաբոլիկ) • երրորդ • չորրորդ \| Ցիոլկովսկու հավասարում \| Ձգողական մանևր \| Հոմանյան հետագիծ \| Մակընթացային արագացում \| Ուղեծրի թեքման փոփոխություն \| Կցում \| Լագրանժի կետ \| «Պիոների» էֆեկտ

ՏՍ-երի ուղեծրեր	Գեոհաստատուն ուղեծիր \| Հելիոկենտրոն ուղեծիր \| Գեոսինքրոն ուղեծիր \| Գեոկենտրոն ուղեծիր \| Գեոանցումային ուղեծիր \| Ցածր հիմնական ուղեծիր \| Բևեռային ուղեծիր \| Տունդրա-ուղեծիր \| Արևասինքրոն ուղեծիր \| Մոլնիյա-ուղեծիր \| Օսկուլացնող ուղեծիր

Տես նաև` Աստղադինամիկա

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 579)։