Město

Budyšin jako najstarše město a historiska stolica Hornjeje Łužicy

Město je wjetše, wobmjezowane sydlišćo při křižowanišću wobchadnych pućow ze swójskej zarjadniskej a zastaranskej strukturu. Z tym je nimale kóžde město zdobom centralne městno. Města su – porno wsam – poměrnje wulke, husće wobsydlene sydlišća, kotrež dóstachu swój status w europskej tradiciji zwjetša přez spožčenje měšćanskich prawow kaž na přikład prawo wikow, prawo samopostajenja, swobodu byrgarjow a prawo na wobhrodźenje. W Němskej su města přeco tež gmejny, zwjetša z wosebitymi funkcijemi.

Wědomosć, kotraž so z městami a měšćanskimi temami zaběra, rěka urbanistika.

W hornjoserbšćinje wužiwa so zapřijeće město tradicionelnje za Budyšin jako historiske srjedźišćo Hornjeje Łužicy.

Typy města

Po wulkosći hodźa so wšelakore měšćanske typy rozeznawać, mjez druhim krajne města, městačka, wulkoměsta a milionowe města. Po stawizniskich kriterijow rozeznawaja so na přikład hansowe města, industrijne města, rezidencne města, satelitowe města abo planowe města. W Sowjetskim zwjazku a někotrych posowjetskich statach maja kategoriju sydlišća měšćanskeho typa.

Stawizny

Wuwiće městow pospěši so wosebje z industrializaciju 19. a 20. lětstotka. Tak bydleše w lěće 1800 jenož štwórćina němskeho wobydlerstwa w městach, mjeztym zo wučini podźěl měšćanow w lěće 2005 85 %. W Němskej je cyłkownje 2063 městow, z nich 76 wulkoměstow z cyłkownym wobydlerstwom wot 26 milionow. Štyri města maja wjace hač milion wobydlerjow, a to Berlin, Hamburg, Mnichow a Köln. W cyłej Europje je 72 milionowych městow.

Najstarše město na swěće je Jericho, kotrež měješe hižo w 7. lěttysacu do Chrystusa wjace hač 3000 wobydlerjow.

Města we Łužicy

Z wulkim wotstawkom najwjetše město Łužicy je Choćebuz z nimale 100.000 wobydlerjemi, kotryž běše hač do lěta 2011 tež jeničke wulkoměsto regiona. Druhe najwjetše je Zhorjelc z něhdźe 56.000 wobydlerjemi, na třećim městnje steji Budyšin z 38.000 wobydlerjemi. Žarow w pólskim dźělu je ze 36.000 wobydlerjemi na štwórtym a Wojerecy (31.000) na pjatym městnje.

Nimo toho je tež wjele poměrnje małych łužiskich městačkow, kaž na přikład Kulow (5800 wobydlerjow), Mužakow (3600), Picnjo (4300), Šěrachow-Korzym (6400) a Wóspork (3200).

Hlej tež: Lisćina najwjetšich městow w Němskej

Wotkaz

Commons: Města – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow