Yn Chreestiaght
_-_Pantocrator_02.jpg)
Craueeaght un-jeeagh ee yn Chreestiaght. T'ee bunnit er seihll as focklyn Yeesey Chreest ayns ny sushtallyn agglishagh 'sy Chonaant Noa. Ta Creesteenyn credjal dy row Yeesey ny Haualtagh as, myr eiyrtys er shen, ta'n ennym Y Chreest (veih Χριστός, Christós "Y Fer Ooillit" y Çhenn Ghreagish) currit er. Ta mysh 2.6 billoon Creesteenyn er feie yn theihll, as, rere shen, t'ee ny craueeaght smoo 'sy theihll. She yn Chreestiaght yn ard-chraueeaght ayns America Hwoaie, America Yiass, 'syn Oarpey, ayns ny h-Ellanyn Philippeenagh, 'syn Aarkeylann as ayns ayrnyn mooarey jeh'n Affrick. T'ee gaase dy tappee 'syn Aishey as 'sy Çheen as 'sy Chorea Yiass er lheh.
Haink y Chreestiaght er y theihll 'sy chied eash myr shaghrynys credjue Ewagh. Ta cooid vie jeh ny teksyn crauee goll er rheynn magh lesh yn Ewaghys, y Shenn Chonaant er lheh. Myrane lesh yn Ewaghys as yn Islam, ta'n Chreestiaght coontit myr craueeaght Abrahamagh er yn oyr dy vel ny tree craueeaghtyn tayrn y bun oc veih skeeal Abraham.
She yn credjue smoo scanshoil 'sy Chreestiaght ny dy nee Yeesey Mac Jee, lane-dooinney as lane-jee, as Saualtagh y Dooieaght. Er yn oyr shen, ta Creesteenyn cur sheese er Yeesey myr Creest ny Messias. Ta Creesteenyn cur sheese er sushtallys, baase ourallagh as aavioghey Yeesey myr y Sushtal, as eh çheet er "naigh vie" (veih εὐαγγέλιον, euangélion y Ghreagish). Ayns beggan focklyn, she naigh barriaght veayn Yee er yn olk, as gialdynys y taualtys as y theihll beayn da dagh dooinney, liorish grayse jeeoil eh yn Sushtal.
Ta'n Chreestiaght goll er rheynn magh ayns tree mooar-rheynnyn - yn Agglish Chatoleagh Raueagh, Agglish Chair-chredjuagh y Niar as ny rheynnyn eigsoylagh 'sy Phrotestoonys. Ren ard-ayraghtyn yn Agglish Chatoleagh Raueagh as yn Agglish Chair-chredjuagh scarrey magh veih nyn geilley ayns 'sy Çhismey Hiar-Heear 'sy vlein 1054 BNJ, as haink y Protestoonys er y theihll car yn Aachummey Protestoonagh 'sy 16oo eash as ny h-agglishyn shen scarrey magh veih'n Agglish Chatoleagh Raueagh.
 |
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |