Provincia de Palencia

Provincia de Palencia

Localización
42°25′56″N 4°31′14″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Castela e León
Capital	Palencia
Poboación
Poboación	161.821 (2018) (20,15 hab./km²)
Xeografía
Superficie	8.029 km²
Punto máis alto	Peña Prieta (en) (2.536 m)
Punto máis baixo	Río Pisuerga (695 m)
Comparte fronteira con	provincia de Valladolid provincia de Cantabria provincia de Burgos provincia de León
Organización política
Órgano executivo	Diputación Provincial de Palencia (en)
Identificador descritivo
Código postal	34
Fuso horario	UTC+01:00
ISO 3166-2	ES-P
Código NUTS	ES414
Código INE	34
Páxina web	dip-palencia.es

A provincia de Palencia é unha das que conforman a Comunidade Autónoma de Castela e León, e está situada ao norte da submeseta setentrional, entre Cantabria ao norte, a provincia de Burgos ao leste, a de Valladolid ao sur e León ao oeste. Ten unha extensión territorial de 8.029 Km2. A súa poboación é de 173.409 habitantes segundo o censo de 2005, en enorme regresión, se temos en conta que en 1960 contaba con 237.426.

Contexto

A Provincia de Palencia ten unha extensión de 8.029 quilómetros cadrados. O súa capital é a cidade de Palencia, e dispón de 191 municipios; as localidades máis importantes desta provincia son: Guardo, vila industrial-mineira, a máis poboada tras a capital. Aguilar de Campoo, vila galleteira e turística do norte palentino e Venta de Baños, importante nó ferroviario e industrial ao sur da provincia.

Limita ao norte con Cantabria, ao oeste coa provincia de León, ao leste coa provincia de Burgos e ao sur coa provincia de Valladolid.

Historia

Artigo principal: Historia da provincia de Palencia.

Hai vestixios desde a época prehistórica pasando por unha época romana de grande esplendor reflectida nas vilas romanas de La Olmeda ou La Tejera. Na baixa idade media os visigodos, a tribo máis culta das xermánicas, sumiu a Palencia noutra época de benestar (quedan vestixios na Cripta de San Antolín e na Ermida de San Juan de Baños). Durante a alta idade media desenvolveuse nas provincias de Burgos e parte de Palencia o idioma castelán que logrou ser a segunda lingua máis falada do mundo. Tamén na idade media fundouse a primeira universidade de España e unha das primeiras do mundo. A partir da Idade Moderna, a puxanza doutros centros como Valladolid, desprazou a Palencia ao papel de centro secundario. Con todo, a finais do século XX e principios do XXI a provincia rexurdiu como un importante nó de comunicacións entre a meseta e a costa cantábrica

Xeografía

Artigo principal: Xeografía da provincia de Palencia.

A provincia de Palencia caracterízase por ter dispares paisaxes ao longo do seu territorio. Como ben se canta no seu himno, hay vega y valle, llanura y montaña.

Demografía

Hai que enmarcar a situación demográfica palentina no contexto do grave problema de despoboamento que sofre a Comunidade Autónoma de Castela e León.

Provincia de Palencia. Gráfica de poboación.
División menor: 1.000 habitantes.
Fonte: Instituto Nacional de Estadística de España

Distribución da poboación

Segundo datos do padrón de 2008, na provincia existen:

• 57 municipios cunha poboación menor de 100 habitantes
• 98 municipios cunha poboación entre 101 e 500 habitantes
• 14 municipios cunha poboación entre 501 e 1.000 habitantes
• 11 municipios cunha poboación entre 1000 e 2.000 habitantes
• 11 municipios cunha poboación de máis de 2.000 habitantes

A poboación de toda a provincia superaba as 173.000 persoas en 2008, destacando que na provincia existen 469 núcleos de poboación, dos cales 190 son municipios (con concello) e 279 son pedanías (entidades locais menores). Ao relacionar a poboación provincial (excluída Palencia capital) co número de localidades, resulta un tamaño medio de 193 habitantes por núcleo, herdanza do sistema territorial da Reconquista da meseta (séculos XIII-XIV).

Recursos

Hidrográficos

Artigo principal: Recursos hidrográficos de Palencia.

A auga constitúe un elemento importante nesta provincia, atravesada por dous importantes ríos: Pisuerga e Carrión, que forma parte da historia co Canle de Castela. Ademais o nacemento do Ebro atópase practicamente na fronteira con Cantabria e este río adentrase lixeiramente augas abaixo en Báscones de Ebro.

Espazos naturais

Artigo principal: Recursos naturais de Palencia.

En Palencia sitúanse grandes espazos protexidos, como o Parque Natural das Fontes Carrionas e Fonte Cobre-Montaña Palentina e o sitio RAMSAR da Lagoa da Nava de Fontes.

Comarcas

A Provincia de Palencia non ten unha división oficial de comarcas, polo que, seguindo criterios distintos, atopamos diferentes comarcalizacions. Así as comarcas nesta provincia están clasificadas en diferentes categorías, segundo uso ou orixe polo que aparecerán comarcas naturais, históricas, agrícolas ou administrativas:

• Comarcas naturais: Ministerio de Medio Ambiente de España
• Comarcas históricas: Comarcas existentes e con historia propia.
• Comarcas agrícolas: Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación de España
• Comarcas (non catalogadas): aquelas popularmente denominadas comarcas, que son unha zona con intereses ou paisaxes semellantes.

Comarcas naturais

Comarcas Naturais

A división en comarcas naturais é, de norte a sur, a seguinte:

• A Montaña
• A Valdivia
• Boedo-Ojeda
• Veiga-Valdavia
• Terra de Campos
• O Cerrato

Comarcas históricas

O termo de comarca histórica en Palencia, refírese a aquelas rexións creadas no século XIV, baixo o nome de meiriñados, nome non vixente na actualidade. Ditos meiriñados quedaron reflectidas e delimitadas no libro Becerro das Behetrías de Castela.

Comarcas Agrícolas

Os municipios palentinos están agrupados en sete comarcas agrarias definidas polo M.A.P.A. (Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación):

1. O Cerrato
2. Terra de Campos
3. Veiga-Valdavia
4. Boedo-Ojeda
5. Comarca de Gardo
6. Comarca de Cervera de Pisuerga
7. Comarca de Aguilar de Campoo

Comarcas usadas pola Deputación

Comarcas administrativas

A provincia de Palencia pode dividirse en catro comarcas. É a división subprovincial utilizada pola Deputación de Palencia nas súas publicacións.

As 4 comarcas son as seguintes:

• Montaña Palentina
• Páramos Valles
• Terra de Campos
• Cerrato Palentino

Mancomunidades

Artigo principal: Mancomunidades da provincia de Palencia.

As mancomunidades son agrupacións voluntarias de municipios para a xestión en común de determinados servizos de competencia municipal. Atópanse lexisladas baixo o control do Ministerio de Administracións Públicas de España.

Folclore

Tradicionalmente, os dulzaineros e as xotas, son os amenizadores das festas nesta provincia.

Festas de Interese Turístico Nacional

• Semana Santa en Palencia, na cidade de Palencia
• Festas de San Juan Bautista, na localidade de Baños de Cerrato
• Descenso Internacional do Pisuerga, na localidade de Alar del Rey
• Regata Internacional do Carrión, na localidade de Velilla del Río Carrión
• Festival Nacional de exaltación do cangrexo de río, na localidade de Herrera de Pisuerga

Festas de Interese Turístico Rexional

• Descenso Internacional do Pisuerga e Festa Palentina das Piraguas
  • Lugar: Alar del Rey
  • Data: Segundo domingo de agosto, pero pode variar en función do calendario que aprobe a Federación Española de Piragüismo.
• Festas de San Juan Bautista
  • Lugar: Baños de Cerrato
  • Data: Domingo seguinte ao 24 de xuño, festividade de San Juan Bautista.
• Exaltación do Cangrexo de Río
  • Lugar: Herrera de Pisuerga
  • Data: Primeiro domingo do mes de agosto.
• Gran Paellada Ollerense
  • Lugar: Oleiros de Pisuerga
  • Data: Primeira fin de semana do mes de agosto
• O Bautizo do Neno
  • Lugar: Palencia
  • Data: 1 de xaneiro.
• Romaría de Santo Toribio
  • Lugar: Palencia
  • Data: Semana Santa.
• Festas Patronais da Virxe do Vale
  • Lugar: Saldaña
  • Data: Do 5 ao 10 de setembro.
• Día de Fontes Carrionas e a Montaña Palentina
  • Lugar: Velilla del Río Carrión
  • Data: Terceiro domingo de xullo.
• Peche de San Bartolomeu
  • Lugar: Villarramiel
  • Data: Do 24 ao 26 de agosto.

Xentilicios

Algúns xentilicios populares da provincia son:

Aguilar de Campoo (campurrianos), Arbejal (bébedos), Cillamayor (jamarucos), Cisneros (chivorras), Donas (botijeros), Frómista (xudeus), Herreruela de lam Castillería (cachizo), Hornillos de Cerrato (chivadores), Marcilla de Campos (bubuses), Poboación de Campos (cigüeños), Poboación do Arroio (bronquineros), San Quirce (bragados), San Salvador de Cantamuda (corvatos), Santillana de Campos (canastos), Santoyo (cabezorras), Támara (caga-fiambreras), Venta de Baños (ferroviarios), Ventosa de Pisuerga (gansos), Villaeles de Valdavia (churrutaos), Villanueva (cucos), Villarrobejo (voitres), Villarrodrigo (codines).

Heráldica

Escudo da Provincia de Palencia.

Artigo principal: Escudo da Provincia de Palencia.

O escudo da Provincia de Palencia reúne os brasóns de poboacións que foron cabeza dos antigos partidos xudiciais. No seu parte central figuran as armas da cidade de Palencia que consisten nun cuarteado que reúne a cruz outorgada á cidade polo rei Afonso VIII polo comportamento dos palentinos que participaron na Batalla das Navas de Tolosa co brasón do antigo Reino de Castela.

Provincias irmáns

• Aurora, Filipinas

Véxase tamén

Outros artigos

• Lista de concellos de Palencia.

Ligazóns externas

• Deputación Provincial Arquivado 20 de maio de 2007 en Wayback Machine.
• Concello da capital palentina
• Palencia Rural
• Polígonos Industriais e Viveiros da Empresa da provincia. Web Palencia Industrial