Maruxa Mallo

Maruxa Mallo

Biografía
Nacemento	(es) Ana María Gómez González 5 de xaneiro de 1902 Viveiro, España
Morte	6 de febreiro de 1995 (93 anos) Madrid, España
Residencia	Buenos Aires (1937–) París (1932–) Avilés (1913–1922) Madrid Xixón Illas Canarias Galicia
Ideoloxía política	Segunda República Española
Educación	Real Academia de Belas Artes de San Fernando (1922–) Q62604383 (1922–) Escola de Artes e Oficios de Avilés
Actividade
Ocupación	mestra (1933–), pintora, deseñador de teatro, debuxante
Membro de	Sociedad de Artistas Ibéricos Q42314166 Xeración do 27
Movemento	Surrealismo, Xeración do 27, Escuela de Vallecas (en) e Las Sinsombrero (en)
Obra
Obras destacables Razas (Races) (en) Acróbata (Acrobat) (en) Figuras (Figures) (en) (1927) La verbena (pt)
Familia
Irmáns	Cristino Mallo
Descrito pola fonte	Obálky knih, Concise Dictionary of Women Artists (en)

Maruxa Mallo, tamén citada como Maruja Mallo, pseudónimo de Ana María Gómez González, nada en Viveiro o 5 de xaneiro de 1902 e finada en Madrid o 6 de febreiro de 1995, foi unha pintora surrealista galega.

Traxectoria

Foi a cuarta filla do matrimonio formado por Justo Gómez Mallo e María del Pilar González, e irmá máis vella do escultor Cristino Mallo (nado en Tui en 1905). Os dous irmáns utilizaron o segundo apelido do seu pai.

Sendo aínda unha nena a súa familia trasladouse á localidade asturiana de Avilés.

En 1922, con 20 anos, trasladouse a Madrid para estudar na Real Academia de Bellas Artes de San Fernando onde permaneceu ata 1926, como tamén fixo o seu irmán dende 1923. Alí relacionouse con artistas, escritores e cineastas como Salvador Dalí, Federico García Lorca, Margarita Manso, Luis Buñuel, María Zambrano e Rafael Alberti, co que mantivo unha relación ata que aquel coñeceu a María Teresa León. En 1927 tomou parte activa na primeira "Escuela de Vallecas", unha proposta 'plástico-poética' do escultor Alberto Sánchez Pérez e o pintor Benjamín Palencia.

Durante esa década de 1920 traballou tamén para numerosas publicacións literarias como La Gaceta Literaria, El Almanaque Literario ou Revista de Occidente e realizou portadas de varios libros. Ortega y Gasset coñeceu os seus cadros en 1928 e organizoulle unha exposición nos salóns da Revista de Occidente. Exhibiu dez óleos que representaban pobos cheos de sol, toureiros e manolas, así como estampas coloreadas de maquinaria, deportes e cine de principios de século. A exposición foi todo un acontecemento cultural en Madrid, e tamén punto de partida para que Maruxa fose xulgada pola súa obra e non pola súa condición feminina.

Unha bolsa da Junta para Ampliación de Estudios e Investigaciones Científicas permitiulle ir a París en 1932, onde entrou en contacto co surrealismo (coñeceu a Max Ernst, René Magritte, Joan Miró, Giorgio de Chirico e outros), e participou en parladoiros con André Breton e Paul Éluard. Mudou a súa concepción sobre a pintura, alí comezou a súa etapa surrealista. A súa pintura cambiou radicalmente e alcanzou a mestría, tanto que o mesmo Breton lle comprou en 1932 o cadro titulado Espantapájaros, obra poboada de espectros que hoxe é considerada unha das grandes obras do surrealismo.

Regreso a España

De regreso a España comprometeuse coa Segunda República, e deu clases de pintura en Arévalo (Ávila) e Madrid. A sublevación do 18 de xullo de 1936 colleuna en Galicia, co seu mozo Alberto Fernández Martínez, onde estaba participando como mestra das Misións Pedagóxicas. Refuxiouse en Vigo, na casa dun tío seu, onde viviu oculta por medo a unha denuncia. Pasou case seis meses oculta ata que en xaneiro de 1937 conseguiu chegar a Tui e de alí a Lisboa.

Con axuda de Gabriela Mistral, embaixadora de Chile en Lisboa, logrou viaxar ata América en febreiro de 1937. Acabou por instalarse na Arxentina. A chegada de Perón fixo que marchase aos Estados Unidos, e instalouse en Nova York. Porén, en 1965 decidiu regresar a España, e fixou a súa residencia en Madrid.

Última etapa e pasamento

En 1979, comezou a súa última etapa pictórica con Los Moradores del vacío. Tiña daquela 77 anos, mais aínda conservaba o frescor e a vitalidade que a acompañaran toda a súa vida. Na década dos 90 ofrecéronlle varias exposicións e premios, como a Medalla de Ouro ao Mérito nas Belas Artes e o Premio de Artes Plásticas de Madrid. Cunha exposición monográfica da súa obra inaugurouse o Centro Galego de Arte Contemporánea de Santiago de Compostela, en 1993.

Meses despois faleceu en Madrid aos 93 anos.

Algunhas obras

Placa de homenaxe a Maruxa Mallo en Viveiro

• Desnudo surrealista (1927)
• La Verbena (1927)
• La kermesse (1928)
• La huella (1929)
• Canto de las espigas (1929)
• Antro de fósiles (1930)
• Sapos y excrementos (1932)
• Tierra y excrementos (1932)
• Sorpresa en el trigo (1936)
• Figuras (1937)
• Cabeza de mujer(1941)
• Máscaras (1942)
• Naturaleza viva (1943)
• El racimo de uvas (1944)
• Oro (1951)
• Mujer rubia (1951)
• Agol (1969)
• La ola (1969)
• Sin título (1969)
• Geonauta (1975)
• Selvatro (1979)
• Concorde (1979)
• Máscara tres-veinte (1979)
• Airagu, (1979)
• Protoesquema (1980)
• Acróbatas macro y microcosmos (1981)
• Acróbatas (1981)
• Protozaorios (1981)
• Panteo (1982)
• Acróbata (1982)
• Razas (1982)
• Viajeros del éter (1982)

Recoñecementos

• Medalla de Ouro ó Mérito nas Belas Artes (1982)
• Medalla de Ouro de Madrid (1990)
• Medalla de Ouro da Xunta de Galicia (1991)
• Un centro social municipal de Lugo leva o seu nome

En 2019 a compañía de danza Licenciada Sotelo na montaxe A gala investiga a súa figura e obra.

Véxase tamén

Bibliografía

• Diego, Estrella de; Sobrino, María Luisa; Sarmiento, Rosario (1995). A arte inexistente: as artistas galegas do século XX (PDF). Santiago de Compostela: Auditorio de Galicia. ISBN 84-88484-240. 
• Pérez Leira, Lois (2009). Mulleres da emigración (bilingüe: galego-castelán). Vigo: Grupo de Comunicación Galicia en el Mundo. ISBN 978-84-936759-9-8. 
• Sabatés, Sandra; Juan, Ana (2018). Pelea como una chica. Barcelona: Editorial Planeta. ISBN 978-84-08-19623-5. 
• Vallina, Alicia (febreiro de 2022). "Maruja Mallo. La mujer de las 20 almas". Descubrir el Arte (en castelán) (Madrid: Art Duomo Global). XXIII (276): 42–50. ISSN 1578-9047. 
• Villar, Arturo del (2009). Maruja Mallo, pintora del pueblo, testigo de lo que hicieron en Galicia. Madrid: Colectivo Republicano Tercer Milenio. ISBN 978-84-613-0556-8. 

Ligazóns externas

• Fandiño Veiga, Xosé Ramón. "Maruxa Mallo". Álbum de Galicia do Consello da Cultura Galega. 
• Fandiño Veiga, Xosé Ramón. "Maruxa Mallo". Álbum da JAE do Consello da Cultura Galega. 
• Sobrino Manzanares, María Luisa (2006). "Maruxa Mallo". Álbum de Mulleres do Consello da Cultura Galega. 
• Yáñez, L. (1995/96). "El arte de Maruja Mallo y sus obras en el Museo de Lugo". Boletín (Museo Provincial de Lugo) (VII (1)): 279–296. ISSN 0212-8438. 
• Maruxa Mallo na Colección Afundación.
• Maruja Mallo. Mitad ángel, mitad marisco Documental dirixido por Antón Reixa e con guión de Antón Patiño (en castelán)