Lingua ucraína

Ucraíno; українська мова / ukrayins'ka mova
Pronuncia:	[ʊkrɐˈjinʲsʲkɐ ˈmɔwɐ]
Falado en:	Ucraína, Transnistria; Recoñecido como lingua minoritaria en Moldova, Hungría, Serbia, Polonia, Romanía, Croacia, Eslovaquia, Bosnia e Hercegovina, República Checa
Rexións:	Europa
Total de falantes:	37 millóns (2007)
Familia:	Indoeuropea; Balto-eslava; Eslava; Eslavo oriental; Ucraíno
Status oficial
Lingua oficial de:	Ucraína; Transnistria (estado de facto non recoñecido)
Regulado por:	Academia Nacional de Ciéncias de Ucraína
Códigos de lingua
ISO 639-1:	uk
ISO 639-2:	ukr
SIL:	RUS
Mapa
Status
	; O ucraíno está clasificado como "en estado seguro" polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

Este artigo amosa letras cirílicas. Sen o soporte axeitado, o texto pode mostrar símbolos sen sentido, coma caixas, marcas e outros.

A lingua ucraína^[4] (украї́нська мо́ва, transliteración: ukrayins'ka mova [ukrɑ'jinʲsʲkɑ ˈmɔʋɑ]) é unha lingua eslava oriental, unha das tres deste grupo de linguas, xunto ao ruso e o belaruso. Garda certas similitudes con ámbalas dúas linguas, pero con notables diferenzas.

Unha muller falando a lingua ucraína.

Características

O idioma ucraíno é falado por case cincuenta millóns de persoas en todo o mundo, incluíndo 37,5 millóns en Ucraína (77,8% da poboación ucraína total). Mais só na Ucraína occidental é a lingua que prevalece sobre o ruso. En Kíiv fálanse ambas linguas, un cambio notable dende o pasado recente, cando a cidade era principalmente rusoparlante. O cambio foi causado en gran medida pola influencia da poboación rural e as migracións dende as rexións occidentais de Ucraína. No norte e centro de Ucraína, o ruso é a lingua da poboación urbana, mentres que o ucraíno é moito máis común nas zonas rurais. No sur e leste de Ucraína, o ruso prevalece incluso nas áreas rurais, e en Crimea, onde nunca se falou, o ucraíno está case ausente. En 2019 entrou en vigor unha lei para facer do ucraíno a única lingua estatal de Ucraína.

Alfabeto

A a	Б б	В в	Г г	Ґ ґ	Д д	Е е	Є є	Ж ж	З з	И и
A a	B b	V v	J j	G g	D d	E e	Ye	Zh	Z z	Ɨ ɨ
I i	Ї ї	Й й	К к	Л л	М м	Н н	О о	П п	P p	С с
I i	Yi	I i	K k	L l	M m	N n	O o	P p	R r	S s
Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ю ю	Я я	Ь ь	'
T t	U u	F f	J j	Ts	Ch	Sh	Shch	Yu	Ya

O "Ь ь" non ten son. A súa función é a de palatizar outras letras, como por exemplo, o Л л (L) e o Н н (N). É dicir, нь lese ñ (como en España) e ль lese ll (como en consello). Tamén pode cambiar un pouco o son doutras consoantes.

O Г г en ucraíno ten un son moi similar ao dun g galego nas zonas dialectais que presentan "geada"; tanto no medio de dúas vogais como ao inicio de palabra. O son do "g" sen geada, escríbese coa letra Ґ ґ, pero raramente usan esa letra, usando simplemente a Г г, aínda que teña valor fonético diferente.

O Й й ten o son dun i, pero curto, como en "xeito" ou "Mario"

O  '  simboliza unha pausa curta.

Ao longo da historia existiron varias propostas para un alfabeto latino ucraíno.

Grupos de variantes

Grupo setentrional
- Polesio
  - Polesio occidental
  - Polesio central
  - Polesio oriental
Grupo sur-oriental
- Dniéper (poltavo)
- Slobozhano
- Estepa
Grupo sur-occidental
- Volinio
- Nadsiano
- Galitziano (ou do Dniéster superior)
- Lemko
- Boiko
- Transcarpático
  - Doliniano
- Hutsúl
- Bucovino (pocutio ou pocutio-bucovino)
- Podolio

Notas

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Council of Europe (ed.). "List of declarations made with respect to treaty No. 148 (Status as of: 21/9/2011)". Arquivado dende o orixinal o 22-05-2012. Consultado o 08-11-2013.
↑ Vlada.cz (ed.). "National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic". Consultado o 08-11-2013.
↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ucraíno.

Véxase tamén

Outros artigos

Ligazóns externas

Dicionario galego ucraíno Santiago de Compostela: Consellería de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades, Secretaría Xeral Técnica, 2022.
Leccións de vocabulario ucraíno en Internet Polyglot Arquivado 22 de marzo de 2009 en Wayback Machine. (en castelán)

[treaty-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Council of Europe (ed.). "List of declarations made with respect to treaty No. 148 (Status as of: 21/9/2011)". Arquivado dende o orixinal o 22-05-2012. Consultado o 08-11-2013.

[languages-2] Vlada.cz (ed.). "National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic". Consultado o 08-11-2013.

[3] Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.

[4] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ucraíno.

[1]

[2]

[3]

[4]