Bérberes
Os bérberes[16] (en bérber: ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵏ Imaziɣen, singular: ⴰⵎⴰⵣⵉⵖ Amaziɣ/Amazigh) son un conxunto de pobos do norte de África que falan linguas bérberes, da familia de linguas afroasiáticas. Estímanse en entre 14 e 25 millóns de persoas que falan estas linguas, principalmente en Marrocos, Alxeria, Melilla e Tunisia mais tamén fan parte deste grupo os tuaregs, predominantemente nómades do Sáhara.
| Bérberes | |
|---|---|
 Bérberes facendo a danza Ahidus. | |
| Poboación | |
| Poboación total: 25 - 30 millóns[1] – 50 millóns[2][3][4][5] | |
| Rexións principais: | |
 Marrocos | entre ≈ 14 millóns[3] e ≈ 20 millóns[6][7][8][9] ou 27 078 593[2] |
 Alxeria | entre 9[3] e ≈ 13 millóns[8][10] ou 32 320 000[2] |
 Francia | máis de 2 millóns[11] |
.svg){kind=small} Níxer | 1 620 000[12] |
 Malí | 850 000[13] |
 Libia | >3 850 000[2] |
 Mauritania | 2 88 000 (2 768 000[14] e 115 000[15]) |
| Aspectos culturais | |
| Lingua | linguas bérberes |
| Relixión | musulmán, cristiá, xudía |
| Grupos relacionados | Númidas, Cabilios, Chleuhs, Rifeños, tuareg, Chaouis, Mozabíes,Guanches |
De acordo cos rexistros máis antigos, os bérberes foron os primeiros habitantes desta rexión, chegando a dominar o Exipto antigo arredor do 945 a.C. Existen entre 25 e 30 millóns de bérberes no norte de África que aínda falan as linguas bérberes,[1] a maioría deles viven en Marrocos, Alxeria, Libia, Tunisia, o norte de Malí e o norte de Níxer.[2] Existen pequenas comunidades bérberes en Mauritania, Burkina Faso e na vila de Siwa, en Exipto. Crese que a maioría da poboación do norte de África ó oeste de Exipto é de orixe bérber, malia que por mor da arabización e a islamización algúns bérberes étnicos identifícanse como bérberes arabizados.[17] Existen grandes comunidades de bérberes inmigrantes residindo en Francia, España, o Canadá, Bélxica, os Países Baixos, o Reino Unido, Italia e outros países de Europa.[18][19]
Nome
editarO termo bérber provén do grego grego: βάρβαρος (barbaros pl. βάρβαροι barbaroi) que quere dicir bárbaro. Nun principio foi aplicado polos romanos para designar especificamente aos seus veciños abranguendo dende Xermania (a moderno Alemaña) os celtas, os iberos, os galos, os góticos e os tracios. Entre os rexistros escritos máis antigos do termo, bérber aparece como un etónimo na obra do século I Periplo do Mar Eritreo.[20]
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 Fox News, ed. (5 de maio de 2012). "North Africa's Berbers get boost from Arab Spring". Consultado o 8 de decembro de 2013.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Tej K. Bhatia, William C. Ritchie (2006). The Handbook of Bilingualism. John Wiley & Sons. p. 860. ISBN 0631227350. Consultado o 16 de xullo de 2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 "Berber people". Consultado o 17 de agosto de 2016.
- ↑ Native Peoples of the World: An Encyclopedia. Ed. Steven L. Danver, M. E. Sharpe/Mesa Verde Publishing, 2013, p. 23f.
- ↑ Berbers: The Empire Without Borders on temehu.com.
- ↑ World Directory of Minorities and Indigenous Peoples (ed.). "Morocco – Berber".
- ↑ Peter Prengaman: Morocco's Berbers Battle to Keep From Losing Their Culture / Arab minority forces majority to abandon native language, Chronicle Foreign Service, 16 de marzo de 2001, on sfgate.com.
- ↑ 8,0 8,1 "Les Berbères en Afrique du Nord". Chaire pour le développement de la recherche sur la culture d'expression française en Amérique du Nord., Université Laval Québec, 2016.
- ↑ Sandy Donovan: Teens in Morocco. Compass point books, Minneapolis 2008, p. 42 (online version).
- ↑ BBC News (ed.). "Algeria reinstates term limit and recognises Berber language".
- ↑ Les langues de France : un patrimoine méconnu, une réalité vivante, originally published by CultureCommunication.gouv.fr.
- ↑ "Niger". The World Factbook. Arquivado dende o orixinal o 24 de abril de 2020. Consultado o 01 de febreiro de 2017.
- ↑ "Mali". The World Factbook. Arquivado dende o orixinal o 10 de novembro de 2015. Consultado o 01 de febreiro de 2017.
- ↑ Scholastic Library Publishing (2005). Lands and Peoples: Africa. Grolier. p. 135. ISBN 0717280241. Consultado o 17 de agosto de 2016.; Moors 80% of population of 3,460,000
- ↑ Joshua Project. "Tuareg, Tamasheq in Mauritania".
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para bérber.
- ↑ "Ethnic groups". The World Factbook. Arquivado dende o orixinal o 06 de xaneiro de 2019. Consultado o 07 de agosto de 2020.
- ↑ Morocco's Berbers Battle to Keep From Losing Their Culture. San Francisco Chronicle. 16 de marzo de 2001.
- ↑ Berbers: The Proud Raiders. BBC World Service.
- ↑ Schoff, Wilfred Harvey (1912). The Periplus of the Erythraean Sea: Travel and Trade in the Indian Ocean by a Merchant of the First Century. Longmans, Green. p. 56. Consultado o 29 de marzo de 2018.
Véxase tamén
editarWikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Bérberes  |
Bibliografía
editar- Omar Ouakrim (1995): Fonética y Fonología del Bereber. Universitat Autónoma de Barcelona, ISBN 84-490-0280-X.
- Heers, Jacques (2003): Los berberiscos. Editorial Ariel, ISBN 978-84-344-6663-0
- Ibn-Khaldoun (1852-1856): Histoire des Berbères et des dynasties musulmanes de l'Afrique septentrionale. Traducido do árabe ao francés por W. Mac. Guckin de Slane. Argel, Imprenta do Goberno. Tomo 1, Tomo 2, Tomo 3, Tomo 4