نئو-نوآر

نئو نوآر یا نوسیاه به گونهٔ خاصی از فیلم نوآر یا شکل‌های هنری دیگر گفته می‌شود که در ویژگی‌های بنیادین مانند نوآر دهه ۴۰ و ۵۰ میلادی است، اما سبک، فرم و محتوای نوآر را با عناصر جدید بهبود بخشیده‌است. این گونه برخلاف گونه‌های علمی-تخیلی، کمدی رمانتیک یا دیگر انواع گونه‌های مرسوم سینمایی تعریف ساده‌ای ندارد. فیلم نوآر بیشتر یک سبک فیلم‌سازی است و به همین دلیل نمی‌توان آن را به یک دسته خاص در سینما محدود کرد. گونهٔ نوآر زائیدهٔ اکسپرسیونیسم و اگزیستانسیالیسم و اعتلای آن پس از واقع‌گرایی نوین آلمان در اواخر دهه ۳۰ است.

تاریخچه

شروع و اقبال فیلم‌های گونهٔ جنایی با قدرت جادویی ادبیات گونهٔ پلیسی همزمان با ظهور نویسندگان شاخصی مانند دشیل همت و ریموند چندلر سبک خاصی از سینمای جنایی را به وجود آورد که به اصطلاح فرانسوی‌اش مشهور شد؛ اصطلاحی که فرانسویان و بعدتر اروپایی‌ها بدان فیلم نوآر می‌گفتند.

نوآر یک اصطلاح فرانسوی و رایج در اواسط دهه ۴۰ بود؛ در حالی که در سینمای آمریکا تقریباً تا اوایل دهه ۷۰ به این ژانر ملودرام اندوهناک می‌گفتند. نه منتقدان و نه تماشاگران اقبالی بدین عنوان نداشتند چرا که هالیوود کارخانه‌ای فیلمسازی در ژانر درام اجتماعی و عاطفی و به‌ویژه جنایی بود و در آمریکا به مجموع این گونه‌ها ملودرام گفته می‌شد و نه فیلم نوآر.

پس از شاهین مالت ساخته جان هیوستون در سال ۱۹۴۱ فیلم نوآر تا یک دهه پیشتازی خود را حفظ کرد. فیلم‌های این دوره عموماً سیاه و سفید؛ سرشار از نامیدی و بدون قهرمان رایج سایر گونه‌ها ساخته می‌شدند. سبک دیداری فیلم‌های نوآر در دهه چهل عمدتاً در حد سینمای اکسپرسیونیسم آلمان بود. سایه‌های پرمعنا؛ استفاده از سبک نورپردازی خاص و همچنین دکورهای استودیویی از مهم‌ترین عناصر تشکیل دهنده فیلم‌های نوآر اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ به‌شمار می‌آیند.

مشخصات

کارگردانان فیلم های نئو نوآر از تکنیک های مختلفی استفاده می کنند که معمولاً با «نوآر کلاسیک» همراه است. این مشخصات شامل نمای هلندی، بازی نور و سایه، کادربندی نامتعادل، و محو کردن مرز بین خوب و بد و درست و غلط است. مضامینی مانند انتقام، پارانویا و از خود بیگانگی در نئو نوآر نیز مانند نسخه کلاسیک خود رایج است. درام‌های جنایی آمریکایی و تریلرهای روان‌شناختی اغلب در ژانر نوآر قرار می‌گیرند که با مضامین تکراری و ابزارهای داستانی و همچنین عناصر بصری متمایز مشخص می‌شوند. شخصیت‌های ضدقهرمانی و دارای تضاد اخلاقی اغلب با موقعیت‌های دشواری روبرو می‌شوند و انتخاب های آنها تحت تأثیر استیصال یا سیستم‌های اخلاقی نیهیلیستی قرار میگیرند. نورپردازی کم‌کلید، استفاده واضح از نور و سایه، و زوایای نامتعارف دوربین از نشانه‌های بصری نوآر هستند. جلوه های صوتی به ایجاد فضای نوآر از پارانویا و نوستالژی کمک می کنند. در حالی که تولید فیلم نوآر کلاسیک پس از اوایل دهه 1960 کاهش یافت، نئو نوآر به وجود آمد که هم عناصر موضوعی و هم عناصر بصری کلاسیک را حفظ کرده است. از دهه 1970، منتقدان فیلم نئو نوآر را به عنوان یک ژانر جداگانه به رسمیت می شناسند، اگرچه برخی اصطلاحاتی مانند "نوآر" و "پست نوآر" را رد می کنند.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Neo-noir». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ژانویه ۲۰۱۶.