Ali ibn Abi Talib

Ali ibn Abi Talib
4. kalifa
1. Imam of Twelver Shiism (en)
Bizitza
Jaiotza	Meka, 599ko martxoaren 17a
Herrialdea	Rasidar kalifaldia
Lehen hizkuntza	Arabiera klasikoa
Heriotza	Kufa, 661eko urtarrilaren 29a (61 urte)
Hobiratze lekua	Imam Aliren meskita
Heriotza modua	giza hilketa: magnizidioa
Hiltzailea	Abd al-Rahman ibn Muljam (en)
Familia
Aita	Abu Talib ibn ‘Abd al-Muttalib
Ama	Fatimah bint Asad
Ezkontidea(k)	Fatima az-Zahra ; Khawla al-Hanafiyya (en) ; Layla bint Mas'ud (en) ; Al-Sahba bint Rabi'a (en) ; Asma bint Umays (en) ; Umm ul-Banin (en) ; Amama bint Zainab (en) ; Q61358382
Seme-alabak	ikusi Hasan ibn Ali; Husain ibn Ali; Abbas ibn Ali (en) ; Jafar ibn Ali (en) ; Muhammad ibn al-Hanafiyyah (en) ; Zaynab bint Ali (en) ; Umm Kulthum bint Ali ibn Abi Talib (en) ; Hilal ibn Ali (en) ; Umar ibn Alí (en) ; Uthman ibn Ali (en) ; Muhsin ibn Ali (en) ; Abdullah ibn Ali ibn Abi Talib (en) ; Abu Bakr ibn Ali (en) ; Abdullah Al-Asghar bin Ali (en) ; Ubaidillah bin Ali (en) ; Khadija bint Ali (en) ; Maymouna bint Ali (en) ; Fatima bint Ali (en) ; Umama bint Ali (en) ; Ramla bint Ali (en) ; Ruqayya bint Ali (en) ; Aoun bin Ali (en) ; Muhammad Asghar ibn Ali (en) ;
Haurrideak	ikusi Jumanah bint Abi Talib (en) ; Fakhitah bint Abi Talib (en) ; Aqeel ibn Abi Talib (en) ; Ja'far ibn Abī Tālib (en) ; Talib ibn Abi Talib (en) ; Rayta bint Abi Talib (en) ; Taliq ibn Abī Ṭālib (en) ; Asma bint Abi Talib (en) ;
Familia	ikusi Muhammad (aita-amaginarreba, aitaren aldeko lehengusua);
Leinua	Banu Hashim (en) ; Alids (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	arabiera
Jarduerak
Jarduerak	estatu-politikaria, Kadia, Alfakia, muhaddith (en) , mufassir (en) , epailea, poeta eta kalifa
Lan nabarmenak	ikusi Mushaf Ali (en) ; Q19506138 ;
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Badreko gudua; Battle of Uhud (en) ; Invasion of Hamra al-Asad (en) ; Invasion of Banu Nadir (en) ; Invasion of Badr (en) ; Invasion of Banu Mustaliq (en) ; Battle of the Trench (en) ; Invasion of Banu Qurayza (en) ; Battle of Khaybar (en) ; Expedition of Ali ibn Abi Talib (en) ; Expedition of Ali ibn Abi Talib (en) ; Expedition of Fidak (en) ; Expedition of Ali ibn Abi Talib (en) ; Battle of the Camel (en) ; Battle of Siffin (en) ; Battle of Nahrawan (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	islama

Alī ibn Abī Ṭālib (arabieraz: علي بن أﺑﻲ طالب‎, ʕaliː ibn ʔæbiː t̪ˤɑːlib; 598ko urriaren 23a – 661eko urtarrilaren 28a^[1]), Ali^[2] izenaz soilik ezaguna, Mahoma islamdar profetaren lehengusu eta suhia izan zen, 665 eta 661 artean kalifa izan zena. Sunitek laugarren kalifa Rashidun, baita azkena ere, zela diote, xiitek berriz bera lehendabiziko "Imam" zela eta bere ondorengoak Mahomaren ondorengo zuzenak direla diote. Eztabaida honek Ummah edo musulmanen komunitatea xiitar eta sunitar adarren artean banatu zuen^[3].

Bizitza

Iturri askoren arabera, batez ere xiitar iturrien arabera, Ali Mekako Kaaba santutegian jaiotako pertsona bakarra da^[3]. Aita Abu Talib ibn Abd al-Muttalib eta ama Fatima bint Asad zituen arren^[3], Mahomaren etxean hezia izan zen gosealdiaren ondorioz (Abu Talibek Mahoma umezurtza zenean bere etxean hartu zuen).

Mahomak goi-agerkundea izan zuenean, Ali bere mezua onartzeko lehendabiziko "gizona" (10 urte zituen) izan zen eta handik aurrera Islama zabaltzeari ekin zion^[1]^[4]

Ali Medinara migratu zen, Mahomak egin eta berehala. Bertan zeudela, Mahomak Aliri Jaungoikoak Fatima bere alaba Aliri ezkon zitezen emateko agindu ziola esan zion^[3]. Profetaren suhi bilakatuta islam hedatzeko lagundu zuen.

Uthman ibn Affan hirugarren kalifa hil zenean, Sahabak (Mahomaren kideek) laugarren kalifa hautatu zuten. Hala ere, guda zibila sortu eta 661ean, Kufako meskitan otoitz egiten zegoela erail zuten.

Bere gorpua Imam Aliren meskitan hilobiratua dago.

Erreferentziak

↑ ^a ^b Encyclopædia Iranica. Ali ibn Abitalib. .
↑ Euskaltzaindia. (2016-09-30). (PDF) 181. araua: Erdi Aroko pertsona-izenak. Iruñea, 12 or..
↑ ^a ^b ^c ^d Nasr, Seyyed Hossein. Ali. in: Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc..
↑ Steigerwald, Diana. Ali ibn Abi Talib. in: Encyclopaedia of Islam and the Muslim world. 1 MacMillan ISBN 0028656040..

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ali ibn Abi Talib

Datuak: Q39619
Multimedia: Ali / Q39619

[Iranica-1] Encyclopædia Iranica. Ali ibn Abitalib. .

[2] Euskaltzaindia. (2016-09-30). (PDF) 181. araua: Erdi Aroko pertsona-izenak. Iruñea, 12 or..

[Britannica-3] Nasr, Seyyed Hossein. Ali. in: Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc..

[Islam-4] Steigerwald, Diana. Ali ibn Abi Talib. in: Encyclopaedia of Islam and the Muslim world. 1 MacMillan ISBN 0028656040..

[1]

[2]

[3]

[4]