Transiroj de Atlantika Oceano
Transatlantikaj transiroj estis trapasadoj de pasaĝeroj kaj kargo tra la Atlantika Oceano inter Ameriko kaj Eŭropo aŭ Afriko. La majoritato de pasaĝera trafiko okazas tra la Norda Atlantiko inter Norda Ameriko kaj Okcidenta Eŭropo. Jarcentojn post la malpliiĝo de la sporada vikinga komerco kun la tiam nomita Markland, oni establis regulajn kaj sinsekvajn transatlantikajn komercvojojn en 1566 pere de la hispanaj flotoj de Karibio, sekve al la Vojaĝoj de Kristoforo Kolumbo.
Famaj transiroj
[redakti | redakti fonton]- Proksimume en 980-982, Eriko la ruĝa malkovris Gronlandon, geografie kaj geologie parton de Ameriko.
- En la jaro 1000, la islandano Leifr Eiríksson estis la unua eŭropano kiu piediris sur nordamerikan grundon, nome ĉe la orienta marbordo de hodiaŭa Kanado, t.e. la regiono de Novlando kaj Labradoro, inkluzive de la areo de tero nomita "Vinlando" fare de Ericson. La norena eltrovaĵo estis dokumentita en la 13-a-jarcentaj Islandaj Sagaoj kaj estis konfirmita per lastatempa arkeologia pruvo ĉe L'Anse aux Meadows.
- Ĉirkaŭ 1010, Thorfinnr Karlsefni gvidis provitan viking setlejon en Nordameriko kun 160 setlantoj, sed poste estis movita for fare de la indiĝenoj. Lia filo Snorri Thorfinnsson estis la unua amerikano naskita (ie inter 1010 kaj 1013) al eŭropaj (islandaj) enmigrintgepatroj.
- En 1419 kaj 1427, portugalaj navigistoj atingis Madejron kaj Acorojn, respektive.
- De 1415 ĝis 1488, portugalaj navigistoj velis laŭ la okcidenta afrika marbordo, atingante la Bonesperan Kabon.
- En 1492, Kristoforo Kolumbo alteriĝis sur la insulon San-Salvadoro en Bahamoj.
- En 1500, Pedro Álvares Cabral atingis Brazilon.
- En 1524, florentina esploristo Giovanni da Verrazzano, en la servo de la reĝo Francisko la 1-a, malkovris la orientan marbordon de la nuna Usono.
- En 1534, Jacques Cartier eniris la Golfon de Sankta Laŭrenco kaj atingis la buŝon de la Sankta-Laŭrenca Rivero.
- En Aprilo de 1563, Nicolas Barre kaj 20 aliaj senhelpaj Hugenotoj estis la unuaj se temas pri konstrui (krudan) boaton en Ameriko kaj veli trans Atlantikon. Ili velis de Charlesfort, suda Karolino al la marbordo de Anglio kie ili estis savitaj per angla ŝipo. Kvankam ili turnis sin al kanibalismo, sep viroj postvivis la vojaĝon, inkluzive de Barre.
- En 1764, William Harrison (la filo de John Harrison) velis sur la HMS Tataron, per la H-4 tempopeco. La vojaĝo iĝis la bazo por la invento de la tutmonda sistemo de Longitudo.
- En 1858, Cyrus West Field terenmetis la unuan transatlantikan telegrafkablon (ĝi rapide malsukcesis).
- En 1865, la ŝipo de Brunel la SS Great Eastern terenmetis la unuan sukcesan transatlantikan telegrafkablon.
- En 1870, la malgranda boato Urbo de Ragusa (de Dubrovnik) iĝis la unua malgranda savboato se temas pri kruci Atlantikon, nome de Cork ĝis Bostono kun nur du skipanoj, nome John Charles Buckley kaj Nikola Primorac (di Costa).
- En 1896, Frank Samuelsen kaj George Harbo de Norvegio iĝis la unuaj homoj se temas pri iam remi trans Atlantiko.
- La 15an de aprilo 1912 la Titanic sinkis post trafado de glacimonto kun perdo de pli ol 1,500 vivoj.
- 1914-1918, la Unua Batalo de Atlantiko okazis dum la Unua Mondmilito.
- En 1919, la usona NC-4 iĝis la unua hidroplano se temas pri kruci Atlantikon (kvankam ĝi faris paron da alteriĝoj sur insuloj kaj la maro).
- Poste en 1919, brita aviadilo pilotita fare de Alcock kaj Brown faris la unuan senhaltan transatlantikan flugon, de Novlando ĝis Irlando.
- En 1921, la britoj estis la unuaj se temas pri transiri la Nordan Atlantikon en aerŝipo.
- En 1922, portugalaj pilotoj Sacadura Cabral kaj Gago Coutinho faris la unuan aertransiron de la Suda Atlantiko pere de hidroplano liganta Lisbonon ĝis Rio-de-Ĵanejro.
- En 1927, Charles Lindbergh faris la unuan soloan senhaltan transatlantikan flugon per aviadilo (inter Novjorko kaj Parizo).
- En 1931, Bert Hinkler igis la unuan soloan senhaltan transatlantikan flugon trans la Suda Atlantiko per aviadilo.
- En 1932, Amelia Earhart iĝis la unua ino se temas pri fari solflugon trans Atlantiko.
- 1939-1945, la Dua Batalo de Atlantiko dum la Dua Mondmilito. Preskaŭ 3,700 aliancitaj ŝipoj estis drakigitaj je kosto de 783 germanaj submarŝipoj.
- En 1952, Ann Davison estis la unua virino se temas pri sole veli Atlantikon.
- En 1965, Robert Manry krucis Atlantikon de Usono ĝis Anglio senhalte en 13,5-futa (4,1-metra) velboato nomita "Tinkerbell".[1] Ankaŭ pluraj aliaj krucis Atlantikon en tre malgrandaj velboatoj en la 1960-aj jaroj, neniu el ili senhalte, tamen.
- En 1969 kaj 1970 Thor Heyerdahl lanĉis ekspediciojn al trapaso de Atlantiko per boatoj konstruitaj el papiruso. Li sukcesis pri krucado de Atlantiko de Maroko ĝis Barbado post du-monata vojaĝo de 6,100 km pre Ra II en 1970, tiel decide pruvante ke boatoj kiaj ekzemple la Ra povus esti velintaj danke al la Kanaria Fluo trans Atlantikon en la pratempo.[2]
- En 1980, Gérard d'Aboville estis la unua viro krucanta Atlantiko per remadsoloo.
- En 1984, Amyr Klink krucis la sudan atlantikan remadsoloe de Namibio ĝis Brazilo en 100 tagoj.[1]
- En 1984, kvin argentinanoj velas en 10-metra-longa flosaĵo produktita de arbotrunkoj nomita Atlantis, de Kanarioj kaj post 52 tagoj 3,000 mejloj (4,800 km) de vojaĝo ili alvenis al Venezuelo en provo ke vojaĝantoj de Afriko eble krucis Atlantikon antaŭ Kristoforo Kolumbo.
- En 1994, Guy Delage estis la unua viro se temas pri supoze naĝi trans Atlantiko (kun la helpo de piedbatkomisiono, de Kabo-Verdo ĝis Barbado).
- En 1998, Benoît Lecomte estis la unua viro se temas pri naĝi trans la norda Atlantiko sen piedbatkomisiono, ĉesante dum nur unu semajno en la Acoroj.
- En 1999, post remado dum 81 tagoj kaj 4,767 kilometroj (2,962 mejloj), Tori Murden iĝis la unua virino se temas pri kruci Atlantikon de remboato sole kiam ŝi atingis Gvadelupon el la Kanarioj.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ 1,0 1,1 Tinkerbelle (1967; Harper & Row, New York City, N.Y.)
- ↑ Ryne, Linn. Voyages into History. Konsultita la 13an de Januaro 2008.