Malea megapodo
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Malea megapodo
| ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Macrocephalon maleo (S. Müller, 1846) | ||||||||||||||
| Konserva statuso | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
La malea megapodo aŭ malea nestamasulo (Macrocephalon maleo) estas birdospecio de la familio de megapodoj (nestamasuloj) kiu loĝas en Indonezio kaj ununura nune vivanta specio de sia genro.
Etimologio kaj nomigo
[redakti | redakti fonton]La specifa nomo maleo utilas en multaj lingvoj por nomigi tiun specion, sed en Esperanto tiu radiko [1] kongruas kun jam kvin signifoj nome ilo, osteto, ĉevala malsano kaj majuskle ĉefurbo de Maldivoj (krom urbeto en Italio). Ĉiukaze la radiko "maleo" kiel martelo rilatas al aspekto de la birdo, do oni povus uzi ankaŭ la nomojn malebirdo aŭ malea megapodo / nestamasulo.
Oni ne povas uzi senkonfuze la genronomon (kiu temas pri ties ununura nune vivanta specio), nome Macrocephalon (grandakapo), ĉar makrocefalo estas ankaŭ specio de baleno.
Aspekto
[redakti | redakti fonton]La malea megapodo estas granda (proksimume 55 cm longa) nigreca megapodo kun nuda (senpluma) flava vizaĝa haŭtaĵo, ruĝecbrunaj irisoj, ruĝecoranĝa beko dika baze kaj iom subenkurba pinte kaj rozsalmaj subaj partoj kontrastaj kun nigrecaj supraj partoj, kolo kaj brusto. La krono estas ornamita per nigra helmeca kasko al la nuko. La grizecbluaj piedoj havas kvar longajn akrajn ungegojn, separatajn per membraneca retejo. Ambaŭ seksoj estas preskaŭ identaj kun iome pli malgranda kaj pli senkolora ino.
Distribuado kaj habitato
[redakti | redakti fonton]La ununura membro de la monotipa genro Macrocephalon, la malea megapodo estas endemia de la insulo de Indonezio nome Sulaveso. Ĝi troviĝas en arbaroj de tropikaj malaltaj teroj kaj montetoj, sed nestumas en malfermaj sablecaj areoj, vulkandevenaj grundoj aŭ strandoj kiuj varmiĝas pro suno aŭ geoterma energio por kovado. (Estas aliaj megapodospecioj kiuj uzas fermentantan vegetalojn por kovadi siajn ovojn.)
Kutimaro kaj ekologio
[redakti | redakti fonton]La ovoj de la malea megapodo estas grandaj, ĉirkaŭ kvinfoje tiom grandaj kiom tiuj de hejmaj kokoj. La ino demetas kaj kovras ĉiun ovon en profunda truo en sablo kaj permesas, ke la kovado okazu danke al suna aŭ vulkana varmigo. Post eloviĝo, la junaj birdoj faras forvojon tra sablo kaj kaŝiĝas en arbaro. Ili povas flugi kaj estas tute sendependaj. Ili povas trovi manĝon kaj defendiĝi el predantoj kiaj lacertoj, pitonoj, sovaĝaj porkoj aŭ katoj.
La malea megapodo estas monogama, kaj membroj de paro restas proksime unu al alia la tutan tempon. Ties dieto konsistas ĉefe el fruktoj, semoj, formikoj, termitoj, skaraboj kaj aliaj malgrandaj senvertebruloj.
Statuso kaj konservado
[redakti | redakti fonton]Ekde 1972, tiu specio estis protektita de la indonezia registaro. Pro pliiĝanta habitatoperdo, limigita teritorio, alta ida mortindico kaj troa ĉasado en kelkaj areoj, la malea megapodo estis pritaksita kiel Endanĝerita ĉe la IUCN Ruĝa Listo de Minacataj Specioj. Ĝi estis listita en Apendico I de CITES.
En 2009, usonbaza Wildlife Conservation Society laboris kun loka registaro por aĉeti 150,000 m² el strando kie estas proksimume 40 nestoj cele al pluaj konservoklopodoj kaj protektado de tiu birdo.[2]
La Alliance for Tompotika Conservation laboras ĉe komunumoj en Sulaveso por eduki lokanojn pri la endanĝerita statuso de la malea megapodo kaj eviti la ovokolektadon. La ovoj ne estas nur manĝoresurso, sed ankaŭ populara delikataĵo.[3]
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ laŭ PIV
- ↑ "Bizarre bird gets private beach in Indonesia", USA Today, 15a Majo 2009. Kontrolita 4a Februaro 2013.
- ↑ Maleo Conservation (angla kaj indonezia). Alliance for Tompotika Conservation. Alirita 4a de Februaro 2013.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- BirdLife Species Factsheet Arkivigite je 2013-10-17 per la retarkivo Wayback Machine
- Species info - Macrocephalon maleo. Red Data Book:Threatened Birds of Asia. BirdLife International. Arkivita el la originalo je 2007-03-11. Alirita 4a Februaro 2013.
Arkivigite je 2007-03-11 per la retarkivo Wayback Machine
- ARKive - Fotoj kaj filmetoj de malea megapodo (Macrocephalon maleo) Arkivigite je 2013-02-08 per la retarkivo Wayback Machine
| ||||||||||||||||||
