2-a de septembro

septembro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

La 2-a de septembro estas la 245-a tago de la jaro (la 246-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 120 tagoj restas.

Je la 2-a de septembro okazis, interalie:

Eventoj

-44: Antikva Egiptio: faraono de Egiptio Kleopatro deklaris sian filon Cezariono kunreganto - ebla filo de Julio Cezaro fariĝis lasta reĝo de la Ptolemea dinastio de Egiptio; Romio: En romia senato Cicerono unuafoje ekparolis kontraŭ Marko Antonio
-31: Batalo de Aktio: malvenko de Marko Antonio kaj Kleopatra en marbatalo kun Aŭgusto Cezaro
909: En Duklando Burgonjo fondiĝis Abatejo de Cluny - kun benediktanaj reguloj
911: Historio de Rusio: packonsento inter rusa princo Olego la Saĝa kaj la Bizanca Imperio
1192: Reĝo de Anglio Rikardo la 1-a kaj sultano Saladin subskribis interkonsenton finantan la trian krucmiliton
1347: En la katedralo de Sankta Vito en Prago, Karolo la 4-a kun sia edzino Blanka de Valois estis kronitaj de ĉefepiskopo Ernesto de Pardubice kiel gereĝoj de Ĉeĥio - la unua kronado de la ĉeĥa reĝo
1409: Pollando: post 8-taga sieĝo la ordeno de germanaj kavaliroj konkeris kaj detruis kastelon en Złotoryja (distrikto Toruński) murdante la polan garnizonon
1621: Bukovino: batalo pri Ĥotin komenciĝis - kadre de pola-turka milito (taktika venko de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj)
1644: Angla enlanda milito: venko de Karlo la 1-a super parlamenta armeo en batalo de Lostwithiel
1666: Komenco de la granda incendio de Londono ekde la strato Pudding Lane, kiu dum 5 tagoj detruis 10 mil domojn de 70 el 80 mil loĝantoj, kaj la katedralon de Sankta Paŭlo
1715: Post morto de Ludoviko la 14-a, Filipo de Orléans certigis regentecon antaŭ enpostenigo de la nova reĝo Ludoviko la 15-a
1727: Ekspedicio de Vitus Bering forlasis urbotipan loĝlokon en Ĥabarovska regiono direkte al Kamĉatko
1752: Britio kaj ties nordamerikaj kolonioj transiras de la Julia kalendaro al la Gregoria kalendaro, kiun la eŭropa kontinento akceptis jam preskaŭ 200 jarojn pli frue. Rezulte de tio post la 2-a de septembro sekvis tuj la 14-a de septembro - komplikaĵojn de la samtempa uzo de la du kalendaroj priskribas Umberto Eco en sia romano "Pendolo de Foucoult"
1789: Usona Departmento de la Trezorejo fondiĝis
1792: Franca revolucio: en Parizo komenciĝis septembraj masakroj de nobeloj kaj klerikoj - dum semajno oni murdis 200 katolikajn pastrojn kun 3 episkopoj kaj 1000-1400 malliberulojn (duone krimuloj)
1794: Apud la Nigra Maro estis fondita Odeso — per dekreto de rusia imperiestrino Katerina la 2-a vilaĝo Haĝibej ricevis statuson de la urbo, en 1795 ĝi estis alinomita al Odeso
1807: Reĝa mararmeo bombardis Kopenhagon
1811: Universitato de Oslo fondiĝis kiel Reĝa Universitato je la nomo de Frederiko
1812: Franca invado al Rusio: trupoj de Napoleono eniris Moskvon
1843: Anglalingva brita anonima semajnrevuo "The Economist" aperis - publikiganta demokratiecan indekson kaj servanta al tutmondiĝo
1850: Brazilo: germana elmigrantaro fondis la urbon Blumenau
1859: La plej granda en la historio magneta tempesto kaŭzis malfunkciadon de pluraj telegrafoj en la mondo
1862: En dana Jutlando malfermiĝis fervoja linio inter Arhuzo kaj Randers
1870: Francia-Prusia Milito: kapitulaco de Francaj Armitaj Fortoj gvidataj de Napoleono la 3-a post malvenko en la batalo de Sedan subskribita ankaŭ en ĉeesto de Vilhelmo la 1-a, estonta germana imperiestro - Napoleono la 3-a iris al prusa mallibero
1877: Kanada astronomo James Craig Watson malkovris asteroidon Fedro
1889: Mariupolo iĝis marhaveno de la Azova Maro
1898: Sudano: britianoj venkis en la batalo de Omdurman
1913: Dum tiel nomata dua ĉina revolucio la registara armeo rekonkeris Nankinon de Kuomintango
1914: Unua Mondmilito: Aŭstroj forlasis Lvovon; venko de Aŭstria-hungara armeo super la rusa en batalo de Komarów; japana armeo komencis sieĝon de ĉina urbo Cindao, apud la Flava Maro
1916: Bulgara-rumana batalo de Turtucaia (provinco Silistra) komenciĝis
1920: Ruĝa Armeo konkeris Buĥaran emirlandon; Sur teritorio de franca mandato de Sirio oni kreis aŭtonomecan Ŝtaton de Alavitoj kun ĉefurbo en Latakio
1922: Greka-turka milito: turka armeo konkeris Eskişehir
1931: Dua Pola Respubliko subskribis Svalbardan traktaton
1939: germana-pola milito: Tria Regno aneksis Liberan Urbon Dancigo samtempe fondante koncentrejon Stutthof, kien Gestapo tuj deportis 250 polojn, arestitaj en la urbo; ĉ. 250 poloj pereis rezulte de aeratakoj de Luftwaffe en la stacidomo en Koło kaj en apude staranta trajno kun rifuĝintoj; germana 19-a Kirasita Korpuso rompis la polan defendon kaj atingis Vistulon; polaj unuoj en Poznań-regiono, apud Jordanów kaj armea unuo "Modlin" apud Mława efike kontraŭstaris al la malamiko; de malliberejoj en Sieradz kaj Bydgoszcz-Fordon liberiĝis kelkcent membroj de la Pola Komunista Partio; Armeo "Lodzo" retiriĝis al la ĉefa defendlinio; [Slovakio]] deklaris militon al Pollando; pola aviadilo bombis fabrikon en Oława; pola kompanio kaj 2 plotonoj transiris landlimon atakante per artilerio germanan urbon Fraustadt, venĝe pro bombado de Leszno kaj Rawicz; Berlinon forlasis ĝisnuna pola ambasadoro; Francio: unua tago de universala mobilizo; Danio, Irlando, Finnlando, Litovio, Portugalio kaj Svedio deklaris neŭtralecon
1940: Batalo de Anglio: Luftwaffe (972 aviadilflugoj) atakis Rochester, Lympne, Eastchurch, Detling, Komandejo de Ĉasaviadila Aviado de RAF faris 751 aviadilflugojn - perdoj: RAF - 16, Luftwaffe 16 aviadiloj; Okupacio de Francio: Germanio difinis okupacian kontribuon por Francio: 400 milionojn da frankoj tage
1941: Germanaj okupantoj, helpe de Asocio de Litovaj Pafistoj, pafmortigis en Panariai (kvartalo de Vilno) 3700 judojn, venĝe pro pripafo de soldatoj de Wehrmacht
1942: Sovetaj aviadiloj bombis nokte de la 1-a ĝis la 2-a de septembro Varsovion; Operaco Reinhardt: en Ternopila provinco germanoj pafmortigis kelkcent judojn en la geto de Krzemieniec kaj 120 metiistojn de loka malliberejo; Orienta Fronto: apud Stalingrado la sovetaj 62-a kaj 64-a Armeoj retiriĝis al interna defendlinio de la urbo; en Kaŭkazio la germana 1-a Kirasita Armeo trairis riveron Terek okupante interalie Kizlar — komenco de la batalo antaŭurbe de Grozno
1943: Operaco Reinhardt: germanoj pafmortigis en koncentrejo de Przemyśl ne malpli ol 500 judojn; al trudlaborejo en Krakovo-Płaszów alvenis transporto de ĉirkaŭ 2 mil judoj de Tarnów; en Ukrainio trupoj de la Ruĝa Armeo liberigis Putivl maldekstre de Dnipro kaj Sumion.
1944: Ribelo de Varsovio: dum neniigo de 11 malsanuleoj en Malnova Urbo naziaj taĉmentoj de Heinz Reinefarth kaj Oskar Dirlewanger murdis preskaŭ mil vunditajn soldatojn kaj ĝis 7 mil civilulojn; germana aviado faris rekordan nombron de 123 aeratakoj; unua poŝtmarko de Kampa Poŝto aperis; Anne Frank kun sia familio estis enportita al trajno de Amsterdamo direkte al Bergen-Belsen; Balkana Fronto: evakuo de germanaj trupoj komencita - de Kreto, Rodoso kaj Kos; Okcidenta Fronto: usona 3-a Armeo transiris Mozon liberigante Verdunon kaj 1-a Armeo transiris landlimon kun Belgio atingante Mons kaj Charleroi, brita 2-a Armeo liberigis Tournai kaj kanada 1-a Armeo - Saint-Valery-en-Caux; Finnlando rompis diplomatiajn rilatojn kun Germanio starigante kondiĉon de la retirĝo de ĉiuj germanaj trupoj de sia teritorio antaŭ la 15-a de septembro
1945: Je la 10:30 sur usona kirasŝipo Japanio subskribis la dokumenton de senkondiĉa kapitulaco - fino de la dua mondmilito en Orienta Azio; en la tago de la kapitulaco de Japanio Việt Minh deklaris sendependecon de Vjetnamio (de Francio) - dum manifestacio en Hanojo Ho Chi Minh anoncis kreon de Demokratia Respubliko Vjetnamio, kiun la eksa kolonia potenco Francio ne akceptis (Hindoĉina Milito de 1946); Pollando: devenanta de la Pola Enlanda Armeo la Rezisto-Movado sen Milito kaj Flank-Atako Libero kaj Sendependo estas fondita kiel konspira organizaĵo, kiu per politikaj metodoj ekbatalis kontraŭ komunismo, inkluzive per malkaŝo de falsaj balotoj aŭ de stalinismaj krimoj
1946: Brita Hindio: Provizora Registaro de Barato estis establita, Jawaharlal Nehru fariĝis vic-prezidento
1949: Fondo de la Asocio de Batalantoj pri Libereco kaj Demokratio, subigita al Pola Unuiĝinta Laborista Partio
1957: Ngô Đình Diệm kiel unua ŝtatestro de Vjetnama respubliko alvenis por oficiala vizito al Aŭstralio
1958: En Ĉinio ekfunkciis Ĉina Centra Televido; Du sovetaj ĉasaviadiloj MiG-19 paffaligis usonan militaviadilon Lockheed C-130 Hercules, kiu kontraŭleĝe penetris ĝian teritorion super Armena SSR — 17-persona skipo pereis
1960: Historio de Tibeto: Tibeta Parlamento en Ekzilo fondiĝis - demokratia tago por tibetanoj; Premiero de historia filmo La kruckavaliroj, reĝisorita de Aleksander Ford
1967: Suffolk: mikronacio Selando kreiĝis sur unu el maraj fortikaĵoj Maunsell kiel kvazaŭŝtato
1971: Unuiĝinta Araba Respubliko revenis al la historia nomo Egiptio
1974: Premiero de historia filmo La diluvo reĝisorita de Jerzy Hoffman
1980: Malnova Urbo en Varsovio eniris la liston de Mondaj Heredaĵoj de Unesko kiel ekzemplo de preskaŭ kompleta renovigo (post la detruo de Varsovio ordone de Hitler)
1980: Pollando: en Universitato de Gdańsk kreiĝis Provizora Fond-Komitato de Sendependa Asocio de Studentoj
1985: Uragano Elena, neantaŭvidebla kaj damaĝa tropika ciklono, tuŝis Golfan Marbordon de Usono, komenciĝante de Biloxi
1987: En Moskvo komenciĝis proceso kontraŭ germana sportpiloto Mathias Rust, kiu en majo alteriĝis sur la Ruĝa Placo, kontraŭleĝe penetrinte la landon en aviadilo
1990: Internacia Konvencio pri Infanaj Rajtoj ekvalidis, al kiu nun aliĝis ĉiuj membroŝtatoj de Unuiĝintaj Nacioj krom Usono; Tiraspolo: Ĉednestrio deklaris sendependecon (de Moldava Respubliko); Arcaĥa Respubliko anoncis sendependecon de Azerbajĝano
1991: Usono agnoskis sendependecon de Estonio, Latvio kaj Litovio
1994: Nacia Demokratia Partio de Tibeto fondita en ekzilo de la Kongreso de Tibeta Junularo
1995: Usono: en Klevlando oni malfermis Fam-Salonon kaj Muzeon de Rokenrolo
1998: Internacia Puna Tribunalo por Ruando ĉe UN agnoskis estintan urbestron Jean-Paul Akayesu kulpa de 9 krimoj de genocido - unuafoje oni aplikis leĝon el 1948 pri Malpermeso de genocido
2000: Rusio: malfermo de la Pola Milita Tombejo en Miednoje, kie troviĝas restaĵoj de 6 300 polaj militkaptitaj oficiroj el Ostaŝkov, ekzekutitaj de NKVD
2002: En Budapeŝto fondiĝis germanlingva Universitato Andrássy, kiel unua en Mezeŭropo
2009: Iolu Abil iĝis prezidento de Vanuatuo
2010: Tumultoj pro malsato komenciĝis en Mozambiko
2011: Joŝihiko Noda iĝis ĉefministro de Japanio
2015: Eŭropa migra krizo: sur strando de la turka urbo Bodrum oni trovis korpon de 3-jara siria rifuĝinto
2016: En Silezia Bestoĝardeno en Chorzów formortis la plej aĝa en Eŭropo amfibia hipopotamo
2017: La 6-a Nacia Legado de simbola-politika dramo La nupto de la pola poeto-profeto Stanisław Wyspiański, inaŭgurita de la prezidenta paro, kaj prezentita en pli ol 2000 lokoj de Pollando kaj en 26 landoj (ankaŭ en la signolingvo de polaj surdmutuloj kaj inter esperantistoj de Krakovo)