iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://eo.m.wikipedia.org/wiki/Tabelo_de_mondheredaĵoj_laŭlanda
Monda heredaĵo de Unesko - Vikipedio
Vikipedio

Monda heredaĵo de Unesko

grava loko listigita de Unesko
(Alidirektita el Tabelo de mondheredaĵoj laŭlanda)

La Monda Heredaĵo de Unesko konsistas el la monda kulturheredaĵo kaj el la monda naturheredaĵo, ambaŭ de Unesko.

Monda heredaĵo de Unesko
emblemo
statuso de kultura heredaĵo
conservation designation (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata
natura heredaĵo • kultura heredo
Lando(j) sen valoro vd
Retejo Oficiala retejo
v • d • r

Ĝi enhavas hom-kreitajn respektive naturajn objektojn, kiuj meritas specialan protekton. Bazo por tiu protekto estas konvencio de Unesko decidita en 1972 en Stokholmo, kiu ekvalidis en 1975.

UNESKO Mondaj Heredaĵaj Ejoj (interaga mapo)

Priskribo

redakti
 
La Granda Piramido en Gizo

Por esti akceptita en la mondheredaĵon objekto devas elstari en almenaŭ unu el jenaj ses kriterioj:

  • Unika arta valoro
  • Granda kultura influo al iu regiono aŭ epoko
  • Ekstrema malofteco aŭ granda aĝo
  • Ekzempla valoro por certa arta evoluo
  • Modela reprezentado de arkitektura epoko
  • Signifo rilate al elstaraj ideoj aŭ historie gravaj personoj

La nocio de "kultura heredaĵo" venas de episkopo Henri-Baptiste Grégoire; ĝi estis konvencie fiksita en la Konvencio de Hago de la 14-a de majo 1954.

La ideo de la monda heredaĵo ekestis reage al la alvoko de Unesko en 1960, savi la monumentojn de Abu Simbel (Nubio) de subakviĝo pro konstruo de la Alta Baraĵo de Asuano.

Unufoje jare la Mondheredaĵa Komitato de Unesko kunvenas por decidi pri novaj heredaĵoj kaj diskuti la staton de jamaj.

En 2020, la listo de Mondaj Heredaĵoj inkluzivis 1 121 ejojn en 167 landoj kaj politikaj entoj (inkluzive de Kosovo kaj la Palestina Aŭtoritato). [1]

  • El tiu tuto, 869 estas kulturaj lokoj, 213 naturaj heredaĵoj.
  • la aliaj 39 estas ambaŭkategoriaj.
  • 53 estas en la "ruĝa listo" de speciale minacataj monumentoj.

Laŭ la Uneska heredaĵa listo, la mondo estas dividitaj en 5 regionoj:

La suba tabelo inkluzivas distribuon de ĉi tiuj regionoj kaj ilia klasifiko en junio 2020:

Regiono Kultura Natura Miksa Tuto Percento
Afriko 53 38 5 96 8.56%
Arabaj landoj 78 5 3 86 7.67%
Azio kaj Oceanio 189 67 12 268 23.91%
Eŭropo kaj Nordameriko 453 65 11 529 47.19%
Latin-Ameriko kaj Karibio 96 38 8 141 12.58%
Tuto 869 213 39 1,121 100%

La unua heredaĵo en la listo estas la insuloj Galapagoj.

La landoj kun la plej multaj heredaĵoj estas Italio kaj Ĉinio kun 55 heredaĵoj, sekvitaj de Hispanio kun 48 heredaĵoj.

Kriterioj

redakti

La lokoj elektitaj en la listo de monda heredaĵo devas havi eksterordinaran valoron kaj respondi al almenaŭ unu el la jenaj kriterioj. La ses unuaj kriterioj temas pri kultura heredaĵo, la kvar lastaj pri natura heredaĵo[2].

Kulturo

redakti
  • (1) La loko estas majstraĵo de la homa kreemo.
  • (2) Ĝi atestas pri grandega interŝanĝo de influoj, dum difinita periodo aŭ en difinita kultura areo, al disvolviĝo de arkitekturo aŭ tekniko, de monumentaj artoj, de urboplanado aŭ pejzaĝokreado.
  • (3) Ĝi estas unika aŭ almenaŭ eksterordinara atesto pri kultura tradicio aŭ nuna aŭ iama civilizo.
  • (4) Ĝi estas elstara ekzemplo de speco de konstruo aŭ de arkitektura aŭ teknika komplekso aŭ de pejzaĝo, kiu ilustras gravan periodon de homa historio.
  • (5) Ĝi estas elstara ekzemplo de tradicia homa vivejo, de tradicia uzado de tero aŭ maro, kaj bone prezentas kulturon (aŭ kulturojn) aŭ interagon de homo kun la ĉirkaŭa medio, precipe kiam la medio iĝis damaĝebla pro nemalfarebla ŝanĝo.
  • (6) Ĝi estas rekte aŭ materie asociita kun okazaĵoj aŭ vivaj tradicioj, ideoj, kredoj aŭ artaj kaj literaturaj verkoj havantaj eksterordinaran universalan signifon. (La komitato konsideras, ke tiu kriterio prefere uzindas kune kun aliaj kriterioj).

Naturo

redakti
  • (7) Ĝi prezentas naturajn fenomenojn aŭ lokojn kun eksterordinaraj natura beleco kaj estetika graveco.
  • (8) Ĝi estas elstara ekzemplo de gravaj paŝoj en la historio de Tero, inkluzive de vivo, geologiaj procezoj ludantaj rolon en la formiĝo de signifaj terformoj aŭ elementoj de fizika geografio.
  • (9) Ĝi estas elstara ekzemplo de ekologiaj kaj biologiaj procezoj ludantaj rolon en evoluo kaj disvolviĝo de ekologiaj sistemoj kaj komunumoj de teraj, akvaj, ĉemaraj kaj maraj kreskaĵoj kaj bestoj.
  • (10) Ĝi enhavas la naturajn vivejojn plej ekzempligajn kaj gravajn por konservado de biologia diverseco, inkluzive de tiuj, kie vivas endanĝerigitaj specioj havantaj eksterordinaran universalan valoron laŭ vidpunkto de scienco aŭ konservado.

Naturaj heredaĵoj

redakti

Ĝi konsistas el naturaj objektoj (montoj, plantoj, pejzaĝoj ktp.), kiuj pro sia ekstrema malofteco meritas specialan protekton. Bazo por tiu protekto estas konvencio de Unesko decidita en 1972 en Stokholmo, kiu ekvalidis en 1975.

Kelkaj objektoj estas protektindaj kaj el kultura kaj el natura vidpunktoj.

Laŭ kontinentoj

redakti

Ekzemploj de naturheredaĵaj objektoj estas:

En Afriko

redakti

En Ameriko

redakti

En Azio

redakti

Galerio

redakti

En Eŭropo

redakti

En Oceanio

redakti

Laŭ landoj

redakti

Listoj de objektoj troveblas ĉe:

Kulturaj heredaĵoj

redakti

Kelkaj objektoj estas protektindaj kaj el kultura kaj el natura vidpunktoj.

Ekzemploj de kulturheredaĵaj objektoj estas:

Vidu ankaŭ

redakti

Bildaro

redakti

Referencoj

redakti
  1. ↑ En 2013 ekzistas 981 heredaĵoj en 160 landoj: el ili 759 estas kulturaj kaj 193 naturaj heredaĵoj, 29 estas ambaŭkategoriaj, 44 estas en la "ruĝa listo" de speciale minacataj monumentoj.
  2. ↑ The Criteria for Selection (angle). Unesko. Alirita 29-an de junio 2013 .
  3. ↑ Unesco : [1].
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Monda_heredaĵo_de_Unesko&oldid=8818923"