iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://el.wikipedia.org/wiki/Γιον_Φόσε
Γιον Φόσε - Βικιπαίδεια Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γιον Φόσε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιον Φόσε
ΌνομαΓιον Φόσε
Γέννηση29 Σεπτεμβρίου 1959 (1959-09-29) (65 ετών)
Χαουγκεσούντ, Νορβηγία
Επάγγελμα/
ιδιότητες
θεατρικός συγγραφέας[1], ποιητής[1], συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, μεταφραστής[1], μυθιστοριογράφος, ειδικός στην λογοτεχνία[2], συγγραφέας[3] και δοκιμιογράφος[3]
ΥπηκοότηταΝορβηγία
Σχολές φοίτησηςΠανεπιστήμιο του Μπέργκεν
Αξιοσημείωτα έργαThe Name, Melancholy, Melancholy II, Nightsongs, Dream of Autumn, Morning and Evening, Wakefulness, I Am the Wind, Olav's Dreams και Weariness
Αξιοσημείωτες διακρίσειςΒραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (2023)
Σύζυγος(οι)
  • Μπιόργκ Σίσελ (ν. 1980; δ. 1992)
  • Γκρέτε Φατίμα Σιέντ (ν. 1993; δ. 2009)
  • Άννα Φόσε (ν. 2011)
Τέκνα6
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα

Ο Γιον Όλαφ Φόσε (Jon Olav Fosse, 29 Σεπτεμβρίου 1959) είναι Νορβηγός συγγραφέας, θεατρικός συγγραφέας και μεταφραστής. Το 2023 έλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας «για τα καινοτόμα θεατρικά έργα και την πεζογραφία του που δίνουν φωνή στο ανείπωτο» [εκκρεμεί παραπομπή].

Το έργο του Φόσε περιλαμβάνει πάνω από εβδομήντα μυθιστορήματα, ποιήματα, παιδικά βιβλία, δοκίμια και θεατρικά έργα τα οποία έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από πενήντα γλώσσες.[4] Είναι ο συγγραφέας με τις περισσότερες θεατρικές παραστάσεις στη Νορβηγία μετά τον Χένρικ Ίψεν[5] και - με παραγωγές που παρουσιάζονται σε περισσότερες από χίλιες σκηνές παγκοσμίως - είναι ένας από τους πιο πολυπαιγμένους σύγχρονους θεατρικούς συγγραφείς παγκοσμίως.[6][5] Τα μινιμαλιστικά και βαθιά εσωστρεφή έργα του, με γλώσσα που συχνά αγγίζει τα όρια της λυρικής πρόζας και της ποίησης[7][8], έχουν χαρακτηριστεί ότι αποτελούν μια σύγχρονη συνέχεια της δραματικής παράδοσης που καθιέρωσε ο Χένρικ Ίψεν τον 19ο αιώνα.[7][9] Τα θεατρικά έργα του Φόσε συχνά εντάσσονται στην κατηγορία του μεταδραματικού θεάτρου ενώ αρκετά από τα αξιοσημείωτα μυθιστορήματά του θεωρείται ότι ανήκουν στην μεταμοντέρνα και πρωτοποριακή λογοτεχνία λόγω του μινιμαλισμού, του λυρισμού και της ανορθόδοξης χρήσης του συντακτικού.[10][11]

Ο Φόσε γεννήθηκε το 1959 στο Haugesund της Νορβηγίας και μεγάλωσε στο Strandebarm.[12] Η οικογένειά του ήταν Κουάκεροι και Πιετιστές, στους οποίους αποδίδει τη διαμόρφωση των πνευματικών του απόψεων.[13] Ένα σοβαρό ατύχημα σε ηλικία επτά ετών τον έφερε κοντά στο θάνατο- η εμπειρία αυτή επηρέασε σημαντικά τη συγγραφική του δραστηριότητα στην ενήλικη ζωή.[14] Άρχισε να γράφει γύρω στα δώδεκά του χρόνια. Ως έφηβος, ο Φόσε ήθελε να γίνει ροκ κιθαρίστας, αλλά αφότου εγκατέλειψε τις μουσικές φιλοδοξίες του άρχισε να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στη συγγραφή.[13] Έπαιζε βιολί, και μεγάλο μέρος της συγγραφικής του πρακτικής στην εφηβεία αφορούσε τη δημιουργία δικών του στίχων για μουσικά κομμάτια. Μεγαλώνοντας, επηρεάστηκε από τον κομμουνισμό και τον αναρχισμό και έχει περιγράψει τον εαυτό του ως «χίπι».[15]

Ο Φος γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν και σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Raudt, svart (Κόκκινο, μαύρο), εκδόθηκε το 1983. Το μυθιστόρημα ήρθε σε αντίθεση με το κοινωνικό ρεαλιστικό μυθιστόρημα που ήταν δημοφιλές στη Νορβηγία εκείνη την εποχή και έδωσε έμφαση στη γλωσσική έκφραση παρά στην πλοκή.[13] Δημοσίευσε ένα δεύτερο μυθιστόρημα, το Stengd gitar (Κλειστή κιθάρα) το 1985 και έναν ποιητικό κύκλο, το Engel med vatn i augene (Άγγελος με νερό στα μάτια του) το 1986.[13] Πήρε μεταπτυχιακό δίπλωμα στη συγκριτική λογοτεχνία το 1987, από το Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν, και δημοσίευσε το τρίτο του μυθιστόρημα, το Blod. Steinen er (Αίμα. Η πέτρα είναι).[13] Μετά τον χωρισμό του από τη σύζυγό του το 1989, ο Φόσε δημοσίευσε ένα μυθιστόρημα και την πρώτη του συλλογή δοκιμίων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, συνέχισε να δημοσιεύει μυθιστορήματα και συνεργάστηκε με τη δεύτερη σύζυγό του, Grethe Fatima Syéd, σε διάφορες μεταφράσεις.[13]

Το πρώτο θεατρικό έργο του Φόσε, Og aldri skal vi skiljast (Και δεν θα χωρίσουμε ποτέ), ανέβηκε και εκδόθηκε το 1994. Ο Φόσε έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, ποίηση, παιδικά βιβλία, δοκίμια και θεατρικά έργα. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από σαράντα γλώσσες. Μεταξύ της εργασίας πάνω στα μυθιστορήματά του, ο Fosse εργάζεται ως μεταφραστής έργων άλλων συγγραφέων.[15]

Ο Φόσε έχει παντρευτεί τρεις φορές. Ήταν παντρεμένος με την Bjørg Sissel (γεν. 1959), νοσηλεύτρια, από το 1980 έως το 1992, με την οποία απέκτησε έναν γιο. Την επόμενη χρονιά παντρεύτηκε την Grethe Fatima Syéd, Ινδο-Νορβηγίδα μεταφράστρια και συγγραφέα, με την οποία αργότερα χώρισαν. Κατά τη διάρκεια του γάμου τους απέκτησαν δύο κόρες.[7][13]

Ο Φόσε περνάει μέρος του χρόνου του με την τρίτη σύζυγό του, την Σλοβάκα Άννα (παντρεύτηκαν το 2011), στο Hainburg an der Donau στην Αυστρία. Έχει επίσης σπίτια στο Μπέργκεν και σε άλλα μέρη της δυτικής Νορβηγίας.[15][16] Αρχικά, ήταν μέλος της Εκκλησίας της Νορβηγίας (αν και πριν από το 2012 περιέγραφε τον εαυτό του ως άθεο). Το 2012-2013, προσχώρησε στην Καθολική Εκκλησία και εισήχθη οικειοθελώς σε κέντρο απεξάρτησης για να αντιμετωπίσει τα μακροχρόνια προβλήματά του με την κατανάλωση αλκοόλ.[17]

  • Raudt, svart (1983). Red, Black[34]
  • Stengd gitar (1985). Closed Guitar[34]
  • Blod. Steinen er (1987). Blood. The Stone Is[34]
  • Uendelig Seint (1989).[34]
  • Naustet (1989). Boathouse, trans. May-Brit Akerholt (Dalkey Archive, 2017).[34]
  • Kant (1990)[34]
  • Flaskesamlaren (1991). The Bottle-Collector[34]
  • Bly og vatn (1992). Lead and Water.[34]
  • Dyrehagen Hardanger. (1993).[34]
  • To forteljingar (1993). Two Stories[34]
  • Prosa frå ein oppvekst (1994). Prose from a Childhood[34]
  • Melancholia I (1995). Melancholy, trans. Grethe Kvernes and Damion Searls (Dalkey Archive, 2006).[34]
  • Nei å nei (1995).[34]
  • Fy å fy (1997).[34]
  • Melancholia II (1996). Melancholy II, trans. Eric Dickens (Dalkey Archive, 2014).[34]
  • Du å du (1996).[34]
  • Eldre kortare prosa med 7 bilete av Camilla Wærenskjold (1998). Older Shorter Prose with 7 Pictures of Camilla Wærenskjold[34]
  • Morgon og kveld (2000). Morning and Evening, trans. Damion Searls (Dalkey Archive, 2015).[34]
  • Søster (2000).[34]
  • Det er Ales (2004). Aliss at the Fire, trans. Damion Searls (Dalkey Archive, 2010).[34]
  • Kant (2005).[34]
  • Andvake (2007). Wakefulness[34]
  • Spelejenta (2009).[34]
  • Kortare prosa (2011). Shorter Prose[34]
  • Olavs draumar (2012). Olav's Dreams[34]
  • Kveldsvævd (2014). Weariness[34]
  • Levande stein (2015).[34]
  • Trilogien (2014). Trilogy, trans. May-Brit Akerholt (Dalkey Archive, 2016). Compiles three novellas: Wakefulness, Olav's Dreams and Weariness.
  • Det andre namnet – Septologien I-II (2019). The Other Name: Septology I-II, trans. Damion Searls (Fitzcarraldo Editions, 2019).[34]
  • Eg er ein annan – Septologien III-V (2020). I Is Another: Septology III-V, trans. Damion Searls (Fitzcarraldo Editions, 2020).[34]
  • Eit nytt namn – Septologien VI-VII (2021). A New Name: Septology VI-VII, trans. Damion Searls (Fitzcarraldo Editions, 2021).[34]
  • Septologien (2022).
  • Kvitleik (2023). A Shining, trans. Damion Searls (Fitzcarraldo Editions, 2023).[34]

Πρότυπο:End div col

Συλλογές στην Αγγλική

  • Scenes from a Childhood, trans. Damion Searls (Fitzcarraldo Editions, 2018). Collects texts from various sources.[34]
  • Melancholy I-II, trans. Damion Searls and Grethe Kvernes (Fitzcarraldo Editions, 2023)[34]
  • Nokon kjem til å komme (written in 1992–93;[εκκρεμεί παραπομπή] first produced in 1996). Someone Is Going to Come Home[34]
  • Og aldri skal vi skiljast (1994). And We'll Never Be Parted[34]
  • Namnet (1995). The Name[34]
  • Barnet (1996). The Child. Αρχικά δημοσιεύτηκε με Mor og barn και Sonen.[34]
  • Mor og barn (1997). Mother and Child. Αρχικά δημοσιεύτηκε με Barnet και Sonen.[34]
  • Sonen (1997). The Son. Αρχικά δημοσιεύτηκε μεBarnet και Mor og barn[34]
  • Gitarmannen (1997). The Guitar Man. αρχικά αποστάλθηκε ως Christmas Greeting from Samlaget. Ύστερα μετονομάστηκε ως Saxofonmannen[34]
  • Natta syng sine songar (1997). Nightsongs, trans. Gregory Motton (2002).[34]
  • Ein sommars dag (1999). A Summer's Day[34]
  • Draum om hausten (1999). Dream of Autumn[34]
  • Sov du vesle barnet mitt (2000). Sleep My Baby Sleep[34]
  • Besøk (2000). Visits[34]
  • Vinter (2000). Winter[34]
  • Ettermiddag (2000). Afternoon[34]
  • Vakkert (2001). Beautiful[34]
  • Dødsvariasjonar (2001). Death Variations[34]
  • Jenta i sofaen (2002). The Girl on the Sofa, trans. David Harrower (2002).[34]
  • Lilla (2003). Lilac[34]
  • Suzannah (2004)[34]
  • Dei døde hundane (2004). The Dead Dogs, trans. May-Brit Akerholt (2014).[34]
  • Sa ka la (2004)[34]
  • Svevn (2005). Sleep[34]
  • Varmt (2005). Warm[34]
  • Rambuku (2006)[34]
  • Skuggar (2006). Shadows[34]
  • Eg er vinden (2007). I Am the Wind, trans. Simon Stephens (2012).[34]
  • Desse auga (2009). These Eyes[34]
  • Jente i gul regnjakke (2010).[34]
  • Kortar stykke (2011).[34]
  • Hav (2014).[34]
  • Tre librettoar (2015).[34]
  • Slik var det (2020).[34]
  • Sterk vind (2021).
  • I svarte skogen inne (2023).[34]

Πρότυπο:End div col Συλλογές στην Αγγλική'

  • Plays One (2002). Someone Is Going to Come Home; The Name; The Guitar Man; The Child[34]
  • Plays Two (2004). A Summer's Day; Dream of Autumn; Winter[34]
  • Plays Three (2004). Mother and Child; Sleep My Baby Sleep; Afternoon; Beautiful; Death Variations[34]
  • Plays Four (2005). And We'll Never Be Parted; The Son; Visits; Meanwhile the lights go down and everything becomes black[34]
  • Plays Five (2011). Suzannah; Living Secretly; The Dead Dogs; A Red Butterfly's Wings; Warm; Telemakos; Sleep[34]
  • Plays Six (2014). Rambuku; Freedom; Over There; These Eyes; Girl in Yellow Raincoat; Christmas Tree Song; Sea[34]

Πρότυπο:End div col

  • Engel med vatn i augene (1986)[34]
  • Hundens bevegelsar (1990)[34]
  • Hund og engel (1992)[34]
  • Dikt 1986–1992 (1995). Revidert samleutgåve[34]
  • Nye dikt 1991–1994 (1997)[34]
  • Dikt 1986–2001 (2001). Samla dikt. Lyrikklubben[34]
  • Auge i vind (2003)[34]
  • Dikt i samling (2009)[34]
  • Songar (2009)[34]
  • Stein til stein (2013)[34]
  • Poesiar (2016)[34]
  • Ro mitt Hav (2019)[34]
  • Dikt i samling (2011)[34]

Πρότυπο:End div col

Συλλογές στην Αγγλική

  • Poems (Shift Fox Press, 2014). Selection of poems, translated by May-Brit Akerholt.
  • Frå telling via showing til writing (1989)[34]
  • Gnostiske essay (1999)[34]
  • Når ein engel går gjennom scenen og andre essay (2014).[34] An Angel Walks Through the Stage: and Other Essays, trans. May-Brit Akerholt (Dalkey Archive, 2015).[34]
  1. 1,0 1,1 1,2 www.newyorker.com/culture/the-new-yorker-interview/jon-fosses-search-for-peace.
  2. www.uib.no/hf/165316/nobels-litteraturpris-til-jon-fosse.
  3. 3,0 3,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20010525435. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2023.
  4. Frank Johnsen/Bergens Tidende: -Eg skriv aldri sjølvbiografisk – Intervju med Jon Fosse – Aftenposten 4. november 2020. 
  5. 5,0 5,1 5,2 NRK (19 Αυγούστου 2005). «Jon Fosse - «take it or leave it»». NRK (στα Νορβηγικά Μποκμάλ). Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2023. 
  6. «Jon Fosse». Granta (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2023. 
  7. 7,0 7,1 7,2 Drangsholt, Janne Stigen; Rottem, Øystein; Surén, Odd Wilhelm; Allkunne (2023-10-26). «Jon Fosse» (στα no). Store norske leksikon. https://snl.no/Jon_Fosse. 
  8. ««Nokon kjem til å kome»: Mørk meditasjon over ensomheten». Dagsavisen (στα Νορβηγικά). 10 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2023. 
  9. H.H. Andersson, Jon Fosse i teaterhistorien, kunstinstitusjonen og markedet, University of Oslo, 2003. 
  10. Bordemann, Suzanne (2012-03-26). ««Man må føre menneskeheten ut av fryktens og den tålmodige sløvhetens primitive stadier» – Om den tyskspråklige resepsjonen av Jon Fosses tidlige dramatikk» (στα no). Norsk litteraturvitenskapelig tidsskrift 15 (1): 46–59. doi:10.18261/ISSN1504-288X-2012-01-04. ISSN 0809-2044. http://www.idunn.no/doi/10.18261/ISSN1504-288X-2012-01-04. 
  11. «Hva er det med Jon Fosse?». www.bt.no (στα Νορβηγικά Μποκμάλ). 8 Μαΐου 2005. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2023. 
  12. Creamer, Ella (2023-10-05). «Jon Fosse wins the 2023 Nobel prize in literature» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/books/2023/oct/05/jon-fosse-wins-the-2023-nobel-prize-in-literature. Ανακτήθηκε στις 2023-11-26. 
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 Internet Archive (2004). Twentieth-century Norwegian writers. Farmington Hills, MI : Thomson/Gale. ISBN 978-0-7876-6834-1. 
  14. "I have to talk about it because it's so fundamental to me: at the age of seven, I was close to death because of an accident . . I could see myself sitting here . . everything was peaceful, and I looked at the houses back home, and I felt quite sure that I saw them for the last time as I was going to the doctor. Everything was shimmering and very peaceful, a very happy state, like a cloud of particles of light. This experience is the most important experience from my childhood. And it has been very formative for me as a person, both in good and in bad ways. I think it created me as a kind of artist." ('Jon Fosse's Search for Peace'. The New Yorker, 13 November 2022)
  15. 15,0 15,1 15,2 Emre, Merve (2022-11-13). «Jon Fosse’s Search for Peace» (στα αγγλικά). The New Yorker. ISSN 0028-792X. https://www.newyorker.com/culture/the-new-yorker-interview/jon-fosses-search-for-peace. Ανακτήθηκε στις 2023-11-26. 
  16. «Winner of the 2023 Nobel Prize in Literature announced». The Independent (στα Αγγλικά). 5 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2023. 
  17. «Jon Fosse er blitt katolikk: Som å kome heim - vl.no». web.archive.org. 19 Νοεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2023. 
  18. 18,0 18,1 «Nynorsk litteraturpris». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2014. 
  19. 19,00 19,01 19,02 19,03 19,04 19,05 19,06 19,07 19,08 19,09 19,10 19,11 Drangsholt, Janne Stigen; Rottem, Øystein; Surén, Odd Wilhelm; Allkunne (5 October 2023), Jon Fosse, https://snl.no/Jon_Fosse, ανακτήθηκε στις 5 October 2023 
  20. «Jon Fosse». 
  21. NRK (19 Αυγούστου 2005). «Jon Fosse – «take it or leave it»». NRK (στα Νορβηγικά Μποκμάλ). Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2023. 
  22. «Jon Fosse (NORWAY)». AO International (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  23. Store norske leksikon (2005–2007). «Doblougprisen». Store norske leksikon. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2015. 
  24. Fransk heder til Fosse, nrk.no.
  25. «Tildelinger av ordener og medaljer» (στα Νορβηγικά). Det norske kongehus. Fosse, Jon Olav. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2023. 
  26. «Jon Fosse prisas av Svenska Akademien». nummer.se (στα Σουηδικά). 13 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2012. 
  27. «Fosse får Akademiens nordiska pris» (στα sv). DN.se. 13 March 2007. http://www.dn.se/kultur-noje/fosse-far-akademiens-nordiska-pris. Ανακτήθηκε στις 27 October 2012. 
  28. «2007 Archive». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2014. 
  29. «Jon Fosse». internationalibsenaward.com. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2015. 
  30. «Laureate 2014 (Press Release)» (PDF). City of Strasbourg. 19 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2014. 
  31. Prize ceremony 2015. 2013. doi:10.6027/TN2013-570. http://www.norden.org/en/nordic-council/nordic-council-prizes/prize-ceremony-2015. Ανακτήθηκε στις 6 November 2015. 
  32. Drangsholt, Jamme (5 Οκτωβρίου 2023). «Jon Fosse». Store norske leksikon. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2023. 
  33. Merve Enre (13 November 2022). «Jon Fosse's Search for Peace». The New Yorker. https://www.newyorker.com/culture/the-new-yorker-interview/jon-fosses-search-for-peace?utm_source=nl&utm_brand=tny&utm_mailing=TNY_Humor_111422&utm_campaign=aud-dev&utm_medium=email&bxid=5bea056324c17c6adf10fefb&cndid=26489965&esrc=subscribe-page&utm_term=TNY_Humor. Ανακτήθηκε στις 14 November 2022. 
  34. 34,00 34,01 34,02 34,03 34,04 34,05 34,06 34,07 34,08 34,09 34,10 34,11 34,12 34,13 34,14 34,15 34,16 34,17 34,18 34,19 34,20 34,21 34,22 34,23 34,24 34,25 34,26 34,27 34,28 34,29 34,30 34,31 34,32 34,33 34,34 34,35 34,36 34,37 34,38 34,39 34,40 34,41 34,42 34,43 34,44 34,45 34,46 34,47 34,48 34,49 34,50 34,51 34,52 34,53 34,54 34,55 34,56 34,57 34,58 34,59 34,60 34,61 34,62 34,63 34,64 34,65 34,66 34,67 34,68 34,69 34,70 34,71 34,72 34,73 34,74 34,75 34,76 34,77 34,78 34,79 34,80 34,81 34,82 34,83 34,84 34,85 34,86 34,87 34,88 «Biobibliography». NobelPrize.org. Nobel Prize Outreach AB 2023. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]