Αριέζ (νομός)

Αριέζ
; Σημαία	; Έμβλημα
	; Σφραγίδα
	;
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Περιοχή	Οξιτανία
Δημιουργία νομού	4 Μαρτίου 1790
Πρωτεύουσα	Φουά
Υπονομαρχία	Παμιέ; Σαιν-Ζιρόν
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου	Κριστίν Τεκί (PS)
Νομάρχης	Σαντάλ Μωσέ
Κωδικός νομού	09
ISO 3166-2	FR-09
Κωδικός NUTS	FR621
Δημογραφία
Πληθυσμός	154.596 (1 Ιανουαρίου 2021)
Πυκνότητα	31 κάτοικοι/km²
Δεδομένα
Έκταση	4.890 km²
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Υποδιαιρέσεις
Διαμερίσματα	3
Εκλογικές περιφέρειες	2
Καντόνια	13
Διακοινοτικότητες	8
Κοινότητες	327
Ιστότοπος
	http://www.ariege.fr/
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 43°0′N 1°30′E / 43.000°N 1.500°E / 43.000; 1.500

Η Αριέζ (γαλλικά: Ariège, γασκωνικά και οξιτανικά: Arièja) είναι νομός της νοτιοδυτικής Γαλλίας και βρίσκεται στη διοικητική περιοχή Οξιτανία. Το όνομά του προέρχεται από τον ποταμό Αριέζ που τον διαρρέει. Η INSEE και το ταχυδρομείο του αποδίδουν τον κωδικό 9. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Φουά.

Ο πληθυσμός του νομού ανέρχεται σε 153.067 άτομα, σύμφωνα με την απογραφή του 2016.

Έως το 2016 ανήκε στην περιοχή Μιντί-Πυρηναία, η οποία συνενώθηκε με το Λανγκεντόκ-Ρουσιγιόν και πλέον αποτελούν τη νέα διοικητική περιοχή Οξιτανία.

Οι κάτοικοι του νομού ονομάζονται Αριεζουά.^[3]

Τοπωνυμία

Το όνομα του νομού προέρχεται από τον ποταμό Αριέζ (λατινικά:Aurigera), ο οποίος έλαβε την ονομασία του από την εξόρυξη χρυσού από τον ποταμό, ήδη από την προ-ρωμαϊκή εποχή.^[4]

Γεωγραφία

Ο νομός Αριέζ αποτελεί τμήμα της διοικητικής περιοχής Οξιτανία και έχει έκταση 4.890 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Συνορεύει στα δυτικά και βόρεια με το νομό Ωτ-Γκαρόν, στα ανατολικά με το νομό Ωντ, στα νοτιοανατολικά με τα Ανατολικά Πυρηναία και προς τα νότια με την Ισπανία (επαρχία Λιέιδα) και την Ανδόρρα.

Πρωτεύουσα του νομού είναι η Φουά (9.613 κατ.), που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 658 χιλιομέτρων κατ'ευθεία γραμμή νοτιοδυτικά του Παρισιού.^[5]

Σημαντικές πόλεις είναι οι υπονομαρχίες Παμιέ και Σαιν-Ζιρόν.

Ο νομός διακρίνεται σε τρεις φυσικές περιοχές:^[6]

Η πεδιάδα του νομού Αριέζ, που βρίσκεται στα βόρεια του νομού και αποτελείται από επίπεδα εδάφη, λόφους και μικρές κοιλάδες όπου η γεωργία είναι πολύ ανεπτυγμένη. Δύο σημαντικά ποτάμια, ο Αριέζ και ο Λεζ, διασχίζουν την πεδιάδα από νότο προς βορρά. Κύριες καλλιέργειες το καλαμπόκι και ο ηλίανθος. Στην περιοχή υπάρχουν πολλά λιβάδια.
Οι πρόποδες των Πυρηναίων περιλαμβάνουν τον ορεινό όγκο Πλαντωρέλ που εξαπλώνεται σε μήκος 65 χιλιομέτρων με μέσο ύψος 400-800 μέτρων και λόφους κάτω των 1.000 μέτρων. Διάφορες γεωλογικές δομές σχηματίζουν αντίθετα τοπία, όπως την κοιλάδα της Φουά ή την ορεινή περιοχή Λαβελανέ.
Η ορεινή περιοχή στο νότο του νομού κυριαρχείται από τα όρη των Πυρηναίων που ξεπερνούν τα 1.000 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και αποτελούν το σύνορο μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας. Η κορυφή ντ'Εστά (3.143 μ.) και η κορυφή Μονκάλμ (3.077 μ.) είναι τα υψηλότερα σημεία του νομού. Αυτές οι κορυφές κυριαρχούν στο τοπίο και είναι ορατές έως τους όμορους νομούς, όπως από την Τουλούζ. Το τοπίο κυριαρχείται από δάση με κωνοφόρα είδη που συνυπάρχουν με καστανιές, σουρβιές, μελίες και οξιές.

Το 2009 δημιουργήθηκε το Περιφερειακό φυσικό πάρκο Πιρενέ Αριεζουά, το οποίο καλύπτει περίπου το 40% της περιοχής του νομού Αριέζ.

Ιστορία

Ο νομός Αριέζ είναι ένας από τους αρχικά 83 νομούς (σήμερα 101) , που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης στις 4 Μαρτίου 1790, σύμφωνα με το νόμο της 22ας Δεκεμβρίου 1789.

Ο νομός δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση της κομητείας της Φουά, που ανήκε στο Λανγκεντόκ και της κομητείας Κουζεράν που ανήκε στη Γασκώνη. Η περιοχή έχει διατηρήσει πολλά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του πολιτισμού της Γασκώνης, της οποίας αποτελούσε τμήμα. Ομιλούνται η γασκονική και η οξιτανική γλώσσα.

Το 2005, τοπικοί παράγοντες ζήτησαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας να μετονομάσει το νομό σε «Αριέζ-Πυρηναία»^[7] επειδή η προσθήκη της λέξης «Πυρηναία» θα προσδιόριζε καλύτερα το νομό αλλά το αίτημα απορρίφθηκε.

Έως το 2016 ανήκε στην περιοχή Μιντί-Πυρηναία, η οποία συνενώθηκε με το Λανγκεντόκ-Ρουσιγιόν και πλέον αποτελούν τη νέα διοικητική περιοχή Οξιτανία.

Μεσαίωνας

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα η περιοχή του νομού Αριέζ υπέστη μεγάλες καταστροφές κατά τη διάρκεια της Σταυροφορίας κατά των Αλβιγηνών (1208-1229), καθώς μεγάλο τμήμα του πληθυσμού είχε προσχωρήσει στην αίρεση των Καθαρών.

Το κάστρο της Φουά, που δεσπόζει πάνω από την παλιά μεσαιωνική πρωτεύουσα Φουά, χτισμένο στην κορυφή ενός λόφου, άντεξε πολλές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων (1211 και 1217) του Σιμόν ντε Μονφόρ, αρχηγού της Σταυροφορίας κατά των Αλβιγηνών. Το κάστρο έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως φυλακή, και τα ονόματα των Άγγλων αιχμαλώτων πολέμου φαίνονται ακόμη χαραγμένα στους τοίχους. Ένα άλλο διάσημο κάστρο στο νομό Αριέζ είναι το κάστρο του Μονσεγκύρ, που βρίσκεται σε βραχώδη έκταση σε ύψος 1200 μέτρων. Κατά τη διάρκεια της Σταυροφορίας των Αλβιγηνών και της πολιορκίας του, το κάστρο καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό, με περισσότερα από διακόσια άτομα της αίρεσης των Καθαρών να καίγονται στην πυρά ως αιρετικοί.^[8] Το κάστρο ανοικοδομήθηκε σταδιακά στα επόμενα τριακόσια χρόνια.

16ος-17ος αιώνας

Στην αρχή του 17ου αιώνα, η περιοχή υπέστη πάλι τα δεινά του εμφυλίου πολέμου κατά τους Θρησκευτικούς πολέμους (1562-1598) και επί πλέον έζησε νέες καταστροφές με την αναζωπύρωση της επαναστατικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων των Ουγενότων εναντίον των καθολικών, σε συνέχεια του εθνικού διχασμού που είχε προκαλέσει ο θρησκευτικός φανατισμός, συνέχεια που έλαβε οριστικό τέλος με τη συνθήκη του Αλέ το 1629. Αυτή είναι η περίοδος κατά την οποία σημειώθηκαν πολλές καταστροφές σε εκκλησίες και αβαεία της περιοχής από τις δυνάμεις των Ουγενότων, όπως επίσης καταστράφηκαν πόλεις ολόκληρες από τις βασιλικές δυνάμεις, όπως το 1629 η πόλη Παμιέ και η περιοχή της, που συντρίφθηκε από τον Ερρίκο Β΄ Κοντέ μετά την εξέγερσή της, με αρκετές εκατοντάδες νεκρούς.

Σύγχρονη εποχή

Ο 19ος αιώνας ήταν μια εποχή έντονης βιομηχανικής ανάπτυξης. Ο νομός επωφελήθηκε από τα σημαντικά αποθέματα σιδηρομεταλλεύματος. Η ανάπτυξη των βιομηχανιών με βάση το σίδηρο ήταν χαρακτηριστικό της περιόδου με την ίδρυση, το 1817, ενός εργοστασίου παραγωγής χάλυβα στο Παμιέ. Αυτός ήταν ο βασικός μοχλός της τοπικής οικονομίας έκτοτε. Άλλα αντιπροσωπευτικά παραδείγματα των βιομηχανιών βασισμένων σε σίδηρο που αναπτύχθηκαν στο νομό Αριέζ κατά τον 19ο αιώνα περιλαμβάνουν τα σιδηρουργεία στο Μονγκαγιάρ και τις υψικαμίνους στο Ταρασκόν-συρ-Αριέζ. Επίσης, μεγάλη ανάπτυξη είχε η χαρτοβιομηχανία στο Σαιν-Ζιρόν και η βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας.

Οι αλλαγές στους δασικούς νόμους το 1829 οδήγησαν στον «Πόλεμο των κοριτσιών», μια εξέγερση των αγροτών, που αντιστάθηκαν στην απώλεια των δικαιωμάτων τους για τη χρήση των δασών. Έλαβε το όνομα επειδή οι αγρότες είχαν μεταμφιεσθεί σε γυναίκες κατά τη διάρκεια της εξέγερσης.^[9]

Διοικητική διαίρεση

Ο νομός Αριέζ αποτελείται από 3 διοικητικά διαμερίσματα, 13 καντόνια και 327 κοινότητες.

Διαμέρισμα	Καντόνια	Κοινότητες	Πληθυσμός Απογραφή 2016	Έκταση χμ²	Πυκνότητα Κάτ./χμ²	Κωδ. INSEE
Φουά	6	115	47.572	1.818,50	26	091
Παμιέ	5	91	64.938	1.052,16	62	092
Σαιν-Ζιρόν	4	121	40.557	2.019,26	20	093
Σύνολο νομού	13	327	153.067	6.925,22	22	09

Οικονομία

Ο νομός Αριέζ είναι κατά κύριο λόγο μια γεωργική περιοχή, καθώς το έδαφος είναι πλούσιο και γόνιμο. Περισσότερο από το 50% του νομού είναι ορεινό, με 490.965 εκτάρια καλυμμένα από δάση. Στις ορεινές περιοχές παραδοσιακές δραστηριότητες είναι η δασοκομία και η κτηνοτροφία.

Στις κοιλάδες Αξ, η εξόρυξη τάλκης είναι η πιο χαρακτηριστική δραστηριότητα.

Η βιομηχανία είναι ανεπτυγμένη, η μεταλλουργία, η αεροναυπηγική και η χημεία είναι οι κύριες βιομηχανίες με μεγάλες εταιρείες που συνεργάζονται με κατασκευαστές αεροσκαφών και αεροδιαστημικές και ενεργειακές βιομηχανίες. Επίσης υπάρχουν χημικές βιομηχανίες, μονάδες κλωστοϋφαντουργίας και χαρτοβιομηχανίας.

Η υδροηλεκτρική παραγωγή του νομού αντιστοιχεί περίπου στο ένα πέμπτο της παραγωγής των Πυρηναίων. Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στην Αστόν έχει τη μεγαλύτερη ετήσια παραγωγική ικανότητα στα Πυρηναία (392 εκατομμύρια kWh). Με το Ορλύ και το Λ'Οσπιταλιτέ-πρε-λ'Αντόρ, αυτά τα τρία εργοστάσια έχουν τη μεγαλύτερη δυναμικότητα στο νομό. Οι υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις στο νομό μπορούν να υποστηρίξουν μια πόλη 600.000 κατοίκων. Οι μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν την ενέργεια που παράγεται.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο του νομού Αριέζ βρίσκεται στη Φουά. Η Υπηρεσία Οικονομικής Ανάπτυξης του Τμήματος (ARIEGE EXPANSION) βρίσκεται στο Βερνιόλ. Ο νομός έχει δημιουργήσει τρία «φυτώρια επιχειρήσεων» για την υποστήριξη νέων επιχειρήσεων.

Τουρισμός

Ο νομός Αριέζ αποτελεί τμήμα των Πυρηναίων και έχει διατηρήσει τις παραδόσεις του και την αυθεντικότητά του. Ένα μεγάλο μέρος της επικράτειάς του είναι Περιφερειακό Φυσικό Πάρκο, από το 2009. Η ποικιλία της χλωρίδας και της πανίδας είναι εξαιρετική και η εκτροφή των προβάτων, των αγελάδων και των μικρών αλόγων των Πυρηναίων εξακολουθεί να είναι ενεργή.

Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα καλώς σημειωμένων μονοπατιών που επιτρέπουν την εξερεύνηση των μαγευτικών βουνών των Πυρηναίων. Τα ψηλά βουνά είναι εύκολα προσβάσιμα με καλούς δρόμους, τελεφερίκ ή με τα πόδια. Υπάρχουν πολλά καταλύματα που παρέχουν υψηλού επιπέδου καταλύματα που είναι άνετα, ζεστά και με καλό φαγητό. Υπάρχουν επίσης λίμνες γλυκού νερού που προσφέρουν ποικίλες δραστηριότητες όπως πεζοπορία, κολύμπι, ψάρεμα, κανό, ιστιοσανίδα και πικ-νικ.

Ο νομός έχει πολλά χιονοδρομικά κέντρα, τα τρία μεγαλύτερα είναι το Ax-Bonascre, το Les Monts D'Olmes και το Guzet-Neige. Ο νομός Αριέζ είναι μια από τις λιγότερο ανεπτυγμένες και πιο παρθένες περιοχές της Γαλλίας. Οι ντόπιοι απολαμβάνουν τη διατήρηση των παραδόσεων, ιδιαίτερα τις παλαιές τεχνικές καλλιέργειας. Κατά συνέπεια, καθώς έχουν χρησιμοποιηθεί λιγότερα εντομοκτόνα, η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής εξακολουθούν να είναι πλούσιες σε ποικιλία και αριθμούς.

Υπάρχουν επίσης πολλά παραδοσιακά χωριά στις κοιλάδες κοντά στα σύνορα του νομού με την Ισπανία - τα Seix, Cominac και Aulus-les-Bains, μεταξύ άλλων- μαζί με τα γραφικά ορεινά χωριά που ζωντανεύουν στην περίοδο των διακοπών.

Εκτός της φύσης υπάρχουν και πολλά σημεία συνδεδεμένα με την ιστορία και τον πολιτισμό: προϊστορικά σπήλαια,^[10] κάστρα των Καθαρών και μεσαιωνικές πόλεις, ρωμαϊκές εκκλησίες.

Οι πόλεις ιδιαίτερου ιστορικού ενδιαφέροντος στο νομό περιλαμβάνουν το Παμιέ, το οποίο έχει ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο και τρεις εκκλησίες, το Μιρπουά, μια μεσαιωνική πόλη και το Σαιν-Λιζιέ, το οποίο βρίσκεται στην κορυφή λόφου με ωραία θέα, εκκλησία και μοναστήρια αξιοσημείωτα. Το Σαιν-Ζιρόν είναι αγροτικό κέντρο με αγορά κάθε Σάββατο.

Τους καλοκαιρινούς μήνες γίνονται πολλά φεστιβάλ με ζωντανή μουσική και μεσαιωνικές αγορές σε πολλά χωριά. Το Σεπτέμβριο υπάρχει η γιορτή της Φουά (fête de Foix) με μεγάλη επίδειξη πυροτεχνημάτων.

Το MiMa είναι ένα διεθνές φεστιβάλ μαριονέτας που διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι στο Μιρπουά. Κάθε χρόνο η εκδήλωση έχει ένα διαφορετικό κεντρικό θέμα.