| dbo:abstract
|
- Sapfická strofa (také sapfická sloka) je básnická forma, vytvořená a používaná antickou básnířkou Sapfó a velmi rozšířená v antické lyrické poezii. Přestože počítá s antickou metrikou, jedná se patrně o nejvíc používanou antickou sloku (experimentoval s ní například Allen Ginsberg). Byla užívána i v české poezii, občas je stále. (cs)
- Die sapphische Strophe ist benannt nach der griechischen Dichterin Sappho. Diese Strophe ist vierzeilig und besteht aus drei sapphischen Versen (sapphicus minor), gleichgebauten fünffüßigen (daher auch sapphischer Hendekasyllabus) mit einem Daktylus an dritter Stelle (—◡ | —× | —◡◡ | —◡ | —×) und als Abschlussvers einem fünfsilbigen Adoneus (—◡◡ | —×). In der römischen Antike wurde die sapphische Strophe unter anderem von Catull und Horaz übernommen. Schema für längenzählende Sprachen (— bedeutet lang, ◡ kurz und an den mit x bezeichneten Stellen kann entweder eine lange oder kurze Silbe stehen): —◡ | —× | —◡◡ | —◡ | —×—◡ | —× | —◡◡ | —◡ | —×—◡ | —× | —◡◡ | —◡ | —×—◡◡—× Sie wurde in der Neuzeit von zahlreichen deutschen Dichtern und Dichterinnen nachgebildet, darunter Friedrich Gottlieb Klopstock, Friedrich Hölderlin, August von Platen, Josef Weinheber, Ricarda Huch und Georg Britting. Da die deutsche Sprache sich nicht an der Silbenlänge, sondern an der Betonung orientiert und zwei Betonungen nicht aufeinanderfolgen können, müssen im Deutschen die mit × bezeichneten ambivalenten Silben unbetont sein, also: —◡ | —◡ | —◡◡ | —◡ | —◡—◡ | —◡ | —◡◡ | —◡ | —◡—◡ | —◡ | —◡◡ | —◡ | —◡—◡◡ | —◡ Beispiel: Platen. Diese deutsche Form der sapphischen Strophe zeigt in den ersten drei Versen eine große Gleichförmigkeit, denen die Dichter auf verschiedene Arten zu begegnen versuchen. Unterschiedliche Verseinschnitte und zahlreiche Enjambements gehören ebenso dazu wie der von Klopstock eingeführte Wander-Daktylus, bei dem der Daktylus im ersten Vers an erster Stelle, im zweiten an zweiter Stelle und im dritten an dritter Stelle steht, und somit im zweiten Vers einem phaläkischen Vers gleichkommt. Hölderlin hingegen lässt den Daktylus in seinem Gedicht Unter den Alpen gesungen im dritten Vers an die vierte Stelle wandern, sodass sich am Ende der Strophe der Adoneus wiederholt. Beispiel: Klopstock, Hölderlin. Eine andere, schwieriger zu verwirklichende Möglichkeit ist die Einhaltung der Zäsur nach der dritten Hebung, wie sie in der von Horaz ausschließlich gebrauchten Form des Verses vorkommt: —◡—◡— ‖ ◡◡—◡—× Beispiel: Weinheber. Zur sogenannten 2. sapphischen Strophe siehe Sapphicus maior. (de)
- La estrofa sáfica se compone de cuatro versos: tres endecasílabos sáficos y un pentasílabo: adonio con acento en primera y cuarta sílaba. En la literatura española moderna se considera favorecida por el uso de Italia, aunque procede de la lírica griega eolia, de Safo de Lesbos, poetisa de la Antigua Grecia, a la que debe su nombre, o de Alceo, y se revitalizó en la romana: Catulo, Horacio, hasta la tardo- antigüedad y edad media. Se cita también a Melino, Swinburne, Ginsberg, etc. (es)
- The Sapphic stanza, named after Sappho, is an Aeolic verse form of four lines. Originally composed in quantitative verse and unrhymed, since the Middle Ages imitations of the form typically feature rhyme and accentual prosody. It is "the longest lived of the Classical lyric strophes in the West". (en)
- Stanza Sapfo, yang diambil dari nama Sapfo, adalah sebuah yang membentuk empat baris (aslinya tiga: dalam puisi Sapfo dan Alkaeus, tanpa baris akhir sebelum Adonean akhir). (in)
- Note : dans cet article, conformément à la notation traditionnelle, ⏑ représente les positions syllabiques brèves (ou, mieux, légères) et — les longues (ou, mieux, lourdes). Les pieds sont séparés par la barre droite, la césure par deux barres obliques. Consulter Scansion pour plus de détails. La strophe sapphique (ou plus simplement strophe saphique) est une forme de versification dont la création est attribuée à la poétesse grecque Sappho (VIe siècle av. J.-C.). Reprise par des poètes latins comme Catulle et Horace (Ier siècle av. J.-C.), elle a été ensuite utilisée pour des hymnes chrétiennes médiévales, par exemple le célèbre Ut queant laxis dont se sert Guido d'Arezzo pour dénommer les notes de l'hexacorde (ut, ré, mi, fa, sol, la). Elle a joui d'une immense faveur à la Renaissance, où elle a connu des avatars dans les principales langues européennes. En français, c'est Jean Antoine de Baïf qui l'a illustrée le plus brillamment. Elle se compose de 3 vers hendécasyllabes saphiques (ou petits saphiques) et d'un vers adonique de 5 syllabes. Schéma du petit saphique | — ⏑ — ⏓ — ǁ ⏑ ⏑ — ⏑ — ⏓ | La quatrième syllabe est indifférente dans la prosodie grecque, elle est normalement longue dans la prosodie latine, sauf rares exceptions. La césure la plus fréquemment rencontrée (notamment chez Horace) est à la cinquième syllabe. L'analyse en pieds de ce vers est problématique. Schéma de l’adonique | — ⏑ ⏑ — ⏓ | Dans la strophe grecque originelle, on considère souvent que le troisième grand saphique et l'adonique ne constituent qu'un seul grand vers de seize syllabes. (fr)
- サッポー詩体（サッポーしたい、またはサッポー風スタンザ、英語: Sapphic stanza）は、4行からなる詩形。名称は古代ギリシアの詩人サッポー（サッフォー）に由来する。 (ja)
- Strofa saficka (łac. stropha Sapphica) - typ strofy składającej się z trzech wersów jedenastozgłoskowych i czwartego pięciozgłoskowego. Ten układ strofy wiersza charakterystyczny był dla greckiej poetki Safony, w której wierszach po raz pierwszy pojawił się ten rodzaj strofy. Najstarszym świadectwem użycia tej formy jest Hymn do Afrodyty. W antyku wyróżniano:
* strofę saficką mniejszą (łac. stropha Sapphica minor) - 3 wersy jedenastosylabowe i 1 wers pięciosylabowy (poniżej ukł. rytmiczno-sylabowy): // // // /
* strofę saficką większą (łac. stropha Sapphica maior) – pierwszy i trzeci wers siedmiosylabowy, drugi i czwarty piętnastosylabowy (poniżej ukł. rytmiczno-sylabowy): / /// / /// Strofę saficką w poezji łacińskiej stosował na przykład Horacy: Iam satis terris nivis atque diraegrandinis misit pater et rubentedextera sacras iaculatus arcisterruit urbem,(Pieśni, Księga I, Pieśń II) Zwrotkę tę wykorzystywali również poeci polskołacińscy, między innymi Jan Dantyszek.W poezji polskiej strofa saficka pojawiała się w XVI wieku jako układ trzech wersów jedenastosylabowych i jednego (ostatniego w strofie) pięciosylabowego. Szybko się stała jedną z najpopularniejszych form. Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióryI tak wysoko postawił, że z góryWszystek świat widzę, a sam, jako trzeba,Tykam się nieba?(Jan Kochanowski, Pieśń X). Oprócz Jana Kochanowskiego stosowali ją między innymi Mikołaj Sęp-Szarzyński (Pieśń III. O wielmożności bożej), Sebastian Grabowiecki i Maria Konopnicka (Wolny najmita). Najbardziej spektakularnym i jedynym właściwie w pełni epickim użyciem zwrotki safickiej w poezji polskiej pozostaje od czterystu lat Flis Sebastiana Fabiana Klonowica. W Czechach strofę saficką wykorzystywał Jaroslav Vrchlický: Z hlubin města spícího v mlze, v stínechmocným hlasem přes vodu černošatousněhem kryté nad stráně v dál se nesouvánoční zvony.(Štědrovečerní zvony, Wikizdroje) W literaturze rumuńskiej strofę saficką w utworze opatrzonym podtytułem "w metrum antycznym" zastosował Mihai Eminescu. (pl)
- Nella metrica classica, e in particolare della metrica eolica greca e latina, per strofa saffica si intende una strofa composta da tre endecasillabi saffici e da un adonio. È attribuita alla celebre poetessa di Lesbo, Saffo. Secondo la tradizione, il primo dei nove libri composti da Saffo e custoditi nella biblioteca di Alessandria era interamente scritto in strofe saffiche per un totale di 1320 versi. La "saffica" fu ampiamente ripresa anche nel mondo latino, in particolare da Catullo. La strofe saffica è anche uno dei metri classici più ripresi nell'Ottocento italiano dalla Metrica barbara, in particolare da Giosuè Carduccie Giovanni Pascoli. (it)
- Een saffische strofe is een versvorm genoemd naar de dichteres Sappho. Deze vorm bestaat uit drie saffische (elf lettergrepen) en een (vijf lettergrepen: een dactylus gevolgd door een spondeus, lang-kort-kort-lang-lang). Het metrum of de versvoet van een saffische strofe ziet er zo uit: (- = lang uitgesproken lettergreep, = kort uitgesproken lettergreep) — | — X | — | — | — — | (x3)— | — — | ( = daling, — = heffing, X = heffing of daling) (nl)
- Сапфи́ческая строфа́ Большая, Сапфи́ческая строфа́ Малая — строфы в античном стихосложении. Как считается, впервые употреблены греческой поэтессой Сапфо. В римской лирике малая строфа заимствуется Катуллом и Горацием, большая — Горацием. Малая Сапфическая строфа — одна из наиболее употребительных систем в поздней античной поэзии. В русской литературе малую сапфическую строфу на базе тонико-силлабического стихосложения воспроизводили поэты разного времени: Александр Радищев, Валерий Брюсов, Игорь Вишневецкий, Григорий Дашевский и другие. Малая Сапфическая строфа, три сапфических одиннадцатисложных стиха + адоний: —U ¦ —X | —UU— | U— ¦ X—U ¦ —X | —UU— | U— ¦ X—U ¦ —X | —UU— | U— ¦ X—UU | —X др.-греч. Φαίνεταί μοι κῆνος ἴσος θέοισινἔμμεν ὤνηρ, ὄστις ἐναντίος τοιἰζάνει καì πλασίον ἆδυ φωνεύ- σας ὑπακούει. (Сапфо, 31) Iām satīs tērrīs nivis ātque dīrāegrāndinīs mīsīt Pater ēt rubēntēdēxterā sācrās iaculātus ārcēs tērruit Ūrbem. (Horatius, Carmina I 2, 1—4) Но́чь была́ прохла́дная, све́тло в не́бе,Зве́зды бле́щут, ти́хо исто́чник лье́тся,Ве́тры не́жны ве́ют, шумя́т листа́ми То́поли бе́лы. (Радищев, «Сапфические строфы», 1—4) Большая Сапфическая строфа, первый акаталектический ферекратей + большой сапфический стих: —UU— | U— ¦ X —U ¦ —X | —UU— | —UU— | U— ¦ X Lydia, dīc, per ōmnīs tē deōs ōrō, Sybarīn cūr properēs amāndō (Horatius, Carmina I 8, 1—2) (ru)
- Sapfisk strof, efter den grekiska skaldinnan Sapfo från Lesbos, är ett orimmat antikt versmått som består av tre elvastaviga, "enfotade", rader med en avslutande adonisk versrad. Sapfisk strof användes av latinska diktare som Catullus och Horatius. Även Tomas Tranströmer har använt versmåttet. (sv)
- Сапфі́чна строфа́ — одна з античних строф, різновид різностопної строфи, запровадженої давньогрецькою поетесою Сапфо (7 ст. до н.е), пізніше вдосконаленої римським поетом Горацієм. Складається з трьох одинадцятискладників /—U—Ü—UU—U—±/ та, у четвертому рядку з адонія /—UU—±/. І. Франко, перекладаючи пісні Сапфо, намагався бути не лише еквіритмічним, а й еквілінеарним: Афродіто, безсмертна Зевесова доню,Баламутко на ясному троні, тебе я благаю,Не гніви мою душу, о пані велична,Горем, журбою. Сапфічна строфа в українській поезії зазнає посутньої версифікаційної інтерпретації при збереженні основних ліричних мотивів Сапфо («Сафо до Афродіти» М. Рильського, «Сапфо» Людмили Старицької-Черняхівської та інших). (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Sapfická strofa (také sapfická sloka) je básnická forma, vytvořená a používaná antickou básnířkou Sapfó a velmi rozšířená v antické lyrické poezii. Přestože počítá s antickou metrikou, jedná se patrně o nejvíc používanou antickou sloku (experimentoval s ní například Allen Ginsberg). Byla užívána i v české poezii, občas je stále. (cs)
- La estrofa sáfica se compone de cuatro versos: tres endecasílabos sáficos y un pentasílabo: adonio con acento en primera y cuarta sílaba. En la literatura española moderna se considera favorecida por el uso de Italia, aunque procede de la lírica griega eolia, de Safo de Lesbos, poetisa de la Antigua Grecia, a la que debe su nombre, o de Alceo, y se revitalizó en la romana: Catulo, Horacio, hasta la tardo- antigüedad y edad media. Se cita también a Melino, Swinburne, Ginsberg, etc. (es)
- The Sapphic stanza, named after Sappho, is an Aeolic verse form of four lines. Originally composed in quantitative verse and unrhymed, since the Middle Ages imitations of the form typically feature rhyme and accentual prosody. It is "the longest lived of the Classical lyric strophes in the West". (en)
- Stanza Sapfo, yang diambil dari nama Sapfo, adalah sebuah yang membentuk empat baris (aslinya tiga: dalam puisi Sapfo dan Alkaeus, tanpa baris akhir sebelum Adonean akhir). (in)
- サッポー詩体（サッポーしたい、またはサッポー風スタンザ、英語: Sapphic stanza）は、4行からなる詩形。名称は古代ギリシアの詩人サッポー（サッフォー）に由来する。 (ja)
- Een saffische strofe is een versvorm genoemd naar de dichteres Sappho. Deze vorm bestaat uit drie saffische (elf lettergrepen) en een (vijf lettergrepen: een dactylus gevolgd door een spondeus, lang-kort-kort-lang-lang). Het metrum of de versvoet van een saffische strofe ziet er zo uit: (- = lang uitgesproken lettergreep, = kort uitgesproken lettergreep) — | — X | — | — | — — | (x3)— | — — | ( = daling, — = heffing, X = heffing of daling) (nl)
- Sapfisk strof, efter den grekiska skaldinnan Sapfo från Lesbos, är ett orimmat antikt versmått som består av tre elvastaviga, "enfotade", rader med en avslutande adonisk versrad. Sapfisk strof användes av latinska diktare som Catullus och Horatius. Även Tomas Tranströmer har använt versmåttet. (sv)
- Die sapphische Strophe ist benannt nach der griechischen Dichterin Sappho. Diese Strophe ist vierzeilig und besteht aus drei sapphischen Versen (sapphicus minor), gleichgebauten fünffüßigen (daher auch sapphischer Hendekasyllabus) mit einem Daktylus an dritter Stelle (—◡ | —× | —◡◡ | —◡ | —×) und als Abschlussvers einem fünfsilbigen Adoneus (—◡◡ | —×). In der römischen Antike wurde die sapphische Strophe unter anderem von Catull und Horaz übernommen. —◡ | —× | —◡◡ | —◡ | —×—◡ | —× | —◡◡ | —◡ | —×—◡ | —× | —◡◡ | —◡ | —×—◡◡—× Beispiel: Platen. Beispiel: Klopstock, Hölderlin. —◡—◡— ‖ ◡◡—◡—× (de)
- Note : dans cet article, conformément à la notation traditionnelle, ⏑ représente les positions syllabiques brèves (ou, mieux, légères) et — les longues (ou, mieux, lourdes). Les pieds sont séparés par la barre droite, la césure par deux barres obliques. Consulter Scansion pour plus de détails. Elle se compose de 3 vers hendécasyllabes saphiques (ou petits saphiques) et d'un vers adonique de 5 syllabes. Schéma du petit saphique | — ⏑ — ⏓ — ǁ ⏑ ⏑ — ⏑ — ⏓ | Schéma de l’adonique | — ⏑ ⏑ — ⏓ | (fr)
- Nella metrica classica, e in particolare della metrica eolica greca e latina, per strofa saffica si intende una strofa composta da tre endecasillabi saffici e da un adonio. È attribuita alla celebre poetessa di Lesbo, Saffo. Secondo la tradizione, il primo dei nove libri composti da Saffo e custoditi nella biblioteca di Alessandria era interamente scritto in strofe saffiche per un totale di 1320 versi. La "saffica" fu ampiamente ripresa anche nel mondo latino, in particolare da Catullo. (it)
- Strofa saficka (łac. stropha Sapphica) - typ strofy składającej się z trzech wersów jedenastozgłoskowych i czwartego pięciozgłoskowego. Ten układ strofy wiersza charakterystyczny był dla greckiej poetki Safony, w której wierszach po raz pierwszy pojawił się ten rodzaj strofy. Najstarszym świadectwem użycia tej formy jest Hymn do Afrodyty. W antyku wyróżniano:
* strofę saficką mniejszą (łac. stropha Sapphica minor) - 3 wersy jedenastosylabowe i 1 wers pięciosylabowy (poniżej ukł. rytmiczno-sylabowy): // // // / / /// / /// Strofę saficką w poezji łacińskiej stosował na przykład Horacy: (pl)
- Сапфі́чна строфа́ — одна з античних строф, різновид різностопної строфи, запровадженої давньогрецькою поетесою Сапфо (7 ст. до н.е), пізніше вдосконаленої римським поетом Горацієм. Складається з трьох одинадцятискладників /—U—Ü—UU—U—±/ та, у четвертому рядку з адонія /—UU—±/. І. Франко, перекладаючи пісні Сапфо, намагався бути не лише еквіритмічним, а й еквілінеарним: Афродіто, безсмертна Зевесова доню,Баламутко на ясному троні, тебе я благаю,Не гніви мою душу, о пані велична,Горем, журбою. (uk)
- Сапфи́ческая строфа́ Большая, Сапфи́ческая строфа́ Малая — строфы в античном стихосложении. Как считается, впервые употреблены греческой поэтессой Сапфо. В римской лирике малая строфа заимствуется Катуллом и Горацием, большая — Горацием. Малая Сапфическая строфа — одна из наиболее употребительных систем в поздней античной поэзии. В русской литературе малую сапфическую строфу на базе тонико-силлабического стихосложения воспроизводили поэты разного времени: Александр Радищев, Валерий Брюсов, Игорь Вишневецкий, Григорий Дашевский и другие. (Сапфо, 31) (Horatius, Carmina I 2, 1—4) (ru)
|
