Llanfachreth, Gwynedd
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Enwyd ar ôl | Machraeth o Feirion |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Yn ffinio gyda | Dolgellau |
| Cyfesurynnau | 52.78°N 3.84°W |
| Cod OS | SH755225 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru) |
| AS/au y DU | Liz Saville Roberts (Plaid Cymru) |
 | |
- Peidiwch â chymysgu y pentref hwn â Llanfachraeth, Ynys Môn.
Mae Llanfachreth (
ynganiad ) (hefyd Llanfachraeth neu Llanfachraith) yn bentref ym Meirionnydd, Gwynedd. Saif i'r gogledd o dref Dolgellau rhwng Afon Wnion ac Afon Wen. I'r gogledd ceir bryn uchel Rhobell Fawr. Mae'n rhan o gymuned Brithdir a Llanfachreth.
Roedd Plwyf hanesyddol Llanfachreth yn cynnwys pentref Rhydymain, pentrefan Drws y Nant a'r rhan o bentref Llanelltud sydd i'r ddwyrain o afon Mawddach[1]
Plasty hynafol ac ystâd y Nannau yn Llanfachreth.[2] Ym mharc ceirw plasty'r Nannau roedd Ceubren yr Ellyll yn arfer sefyll cyn ei tharo gan mellten yn y 19eg ganrif. Wedi i Hywel Sele arglwydd Nannau bradychu Owain Glyn Dŵr yn 1402, lladdodd Owain ef a chuddiodd ei gorff yn y ceubren a daeth y ceubren yn lle melltigedig wedi hynny.[3]
Yn yr Oesoedd Canol roedd plwyf Llanfachraeth yn rhan o gwmwd Tal-y-bont, Cantref Meirionnydd ac yn cynnwys Abaty Cymer.
Gwasanaethir plant y pentref a'r cylch gan Ysgol Llanfachreth, sydd yn nhalgylch Ysgol y Gader, Dolgellau.
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ GENUKI. "Genuki: Llanfachreth, Merionethshire". www.genuki.org.uk (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-10-03.
- ↑ "The History of the Nannau Estate in Wales". Nannau (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-10-03.
- ↑ Cymru Fu gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf 1836-1904) pennod Ceubren yr Ellyl ar Wicidestun
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Aber-erch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr
