Nüzhet Gökdoğan
| Nüzhet Gökdoğan | |
|---|---|
| Rođenje | 14. august 1910. Konstantinopolj, Osmanlijsko Carstvo |
| Smrt | 24. april 2003 (92 godine) |
| Polje | Astronomija, matematika |
Hatice Nüzhet Gökdoğan (14. august 1910. – 24. april 2003.) bila je turska astronomkinja, matematičarka i akademikinja. Nakon studija matematike i astronomije u Francuskoj kao mlada odrasla osoba, Gökdoğan se pridružila fakultetu Univerziteta u Istanbulu 1934. i završila svoj doktorat. Izabrana je za dekanicu Prirodoslovno-matematičkog fakulteta 1954, postavši prva Turkinja koja je radila kao dekanica univerziteta, a kasnije je postavljena za predsjedavajuću odsjeka za astronomiju, značajno proširivši kapacitete svog odsjeka i radeći na poboljšanju nacionalne i međunarodne saradnje između astronoma.
Gökdoğan je suosnivačica Turskog matematičkog društva, Turske astronomske asocijacije i Turskog univerzitetskog udruženja žena. Bila je prva nacionalna predstavnica Turske u Međunarodnoj astronomskoj uniji (IAU) i prva je turska astronomkinja.[1][2][3]
Rani život i obrazovanje
[uredi | uredi izvor]Rođena je 14. augusta 1910. u Istanbulu (tadašnjem Carigradu).[4] Njena majka se zvala Nebihe Hanım, dok je njen otac bio Mehmet Zihni Toydemir, general-major.[2]
U kasnim tinejdžerskim godinama, dobila je stipendiju za studiranje u Francuskoj; upisala je Univerzitet u Lyonu i 1932. završila dodiplomski studij matematike. Bila je jako zainteresovana za astronomiju i kasnije je studirala fiziku na Univerzitetu u Parizu,[1] gdje je dobila Diplome d'Etudes Superieures.[3] Zatim je završila staž na Pariskoj opservatoriji.[1]
Karijera
[uredi | uredi izvor]Vrativši se u Tursku 1934.[4] prijavila se za rad u Opservatoriji Kandilli, ali je odbijena jer direktor nije želio da žena radi.[1] Umjesto toga, pridružila se Univerzitetu u Istanbulu kao profesorica na Odsjeku za astronomiju. Bila je prva žena članica Prirodno-matematičkog fakulteta. Doktorirala je tri godine kasnije, podnijevši disertaciju pod naslovom Contribution aux recherches sur l'existence d'une matière obscure interstellaire homogène autour du soleil (Prilog istraživanju postojanja homogene međuzvjezdane tamne tvari oko Sunca).[4] Njena disertacija je zabilježena kao prva doktorska teza završena na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Istanbulu.[5]
Godine 1948. postala je redovni profesor na univerzitetu,[4] a također je suosnivačica Turskog matematičkog društva.[1][6] Bila je predsjednica Turske unije soroptimista ranih 1950-ih.[7] Nakon što je 1954. izabrana za dekana naučnog fakulteta Univerziteta u Istanbulu, postala je prva Turkinja koja je služila kao dekan univerziteta.[4] Iste godine je bila jedan od osnivača Turske astronomske asocijacije, a naredne dvije decenije bila je predsjednica tog udruženja.[1] Godine 1958. imenovana je za predsjedavajuću Odsjeka za astronomiju na Univerzitetu u Istanbulu, a tu je ulogu obavljala do kraja svog profesorskog rada. Naporno je radila na proširenju odjela, postepeno povećavajući broj osoblja sa 5 na 18, a razvila je niz novih programa saradnje sa opservatorijama u Francuskoj, Italiji i Švicarskoj.[4] Napisala je uvodne udžbenike iz astronomije i spektroskopije za učenike turskih srednjih škola.[1] Također je bila suosnivačica Turskog univerzitetskog udruženja žena,[4] i više puta je bila njegova predsjednica.[5]
Bila je članica Međunarodne astronomske unije (IAU),[8] a 1961. je postala prva nacionalna predstavnica Turske u IAU.[4] U augustu 1961. predstavljala je Tursku kao delegat na konferenciji IAU u Berkeleyju u Kaliforniji.[9] Tokom svog boravka u IAU, učestvovala je u dvije komisije o "teoriji zvjezdane atmosfere" i "sunčevom zračenju i strukturi".[8]
Organizovala je niz nacionalnih i međunarodnih astronomskih simpozija u Turskoj. Jedan od ovih događaja kasnih 1970-ih je zaslužan za jačanje šireg interesa za izgradnju nove nacionalne opservatorije.[1][5]
Penzionisala se sa Univerziteta u Istanbulu 1980.[5]
Lični život
[uredi | uredi izvor]Udala se za Mukbil Gökdoğan,[5] koji je bio profesor arhitekture[7] i bivši ministar javnih radova.[2] Imali su dvoje djece, od kojih su oboje odrasli i postali univerzitetski profesori.[5] Mukbil je umro 1992,[4] dok je Gökdoğan umrla 24. aprila 2003.[5]
Naslijeđe
[uredi | uredi izvor]Google Doodle je objavljen 14. augusta 2023. povodom proslave 113. rođendana Gökdoğan.[10]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d e f g h Ekşi, Elçin (11. 3. 2020). "Nüzhet Gökdoğan". Bilimma Bilim Haberleri (jezik: turski). Arhivirano s originala, 28. 1. 2021. Pristupljeno 17. 10. 2020.
- ^ a b c "Nüzhet Gökdoğan". Biyografya (jezik: engleski). Pristupljeno 18. 10. 2020.
- ^ a b "PROF. DR. NÜZHET GÖKDOĞAN". NTBOX Magazin (jezik: turski). 16. 10. 2018. Arhivirano s originala, 20. 10. 2020. Pristupljeno 19. 10. 2020.
- ^ a b c d e f g h i Symposium, International Astronomical Union (2000). The Carbon Star Phenomenon (jezik: engleski). Springer Science & Business Media. str. xxvi–xxvii. ISBN 978-0-7923-6346-0.
- ^ a b c d e f g "Nüzhet Gökdoğan". Turkish Astronomical Society (jezik: turski). Pristupljeno 17. 10. 2020.
- ^ Bila je jedan od trinaest osnivača. "General Information - Founders". Turkish Mathematical Society. Pristupljeno 14. 8. 2023.
- ^ a b "U.S. Visitor Turkey's Only Astronomer". Fremont Tribune (jezik: engleski). 30. 4. 1952. str. 7. Pristupljeno 20. 10 2020. Provjerite vrijednost datuma u parametru:
|access-date=(pomoć) - ^ a b "Nüzhet Gökdoğan". International Astronomical Union (jezik: engleski). Pristupljeno 17. 10. 2020.
- ^ "Turkish Women Delegates to Astronomical Conference". News from Turkey (jezik: engleski). New York, NY: Turkish Information Office. 14 (36): 2. 6. 9. 1961.
- ^ "Google'dan Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan'a özel "Doodle"". Anadolu Ajansı (jezik: turski). 14. 8. 2023. Pristupljeno 14. 8. 2023.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]