GALEX
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Ovom članku potrebna je jezička standardizacija, preuređivanje ili reorganizacija. |
Ime misije | Galaxy Evolution Explorer (GALEX) |
Datum lansiranja | 28.4.2003. |
Mjesto lansiranja | Cape Canaveral, Kennedy Space Center, Florida |
Lansiran pomoću | Pegasus XL |
Dužina misije | 29 mjeseci |
Masa | 280 kg |
Orbita | 650 km |
Galex je teleskop smješten u Zemljinoj orbiti. On istražuje galaksije u ultraljubičastom području sve do 10 milijardi godina u prošlost. Istraživanja će pomoći naučnicima da shvate evoluciju i nastanak galaksija. Tokom 29 mjeseci GALEX će napraviti mapu galaksija u cijelom svemiru koji će pomoći u razumijevanju kako su galaktike formirane.
Svrha proučavanja je da se sazna gdje su zvijezde i hemijski elementi koji sačinjavaju našu galaksiju nastali.
GALEX je u Zemljinoj orbiti zbog toga što se ultraljubičasto zračenje ne može posmatrati sa Zemlje zato što atmosfera upija većinu zračenja. Oko Zemlje kruži pod nagibom od 29 stepeni u odnosu na ekvator.
Misija
[uredi | uredi izvor]GALEX ima dva primarna cilja istraživanja: historiju formiranja zvijezda i kalibracija savremenog svemira
Historija formiranja zvijezda (Star formation history) – GALEX će istraživati kako su zvijezde i galaksije prošle evoluciju od ranog svemira do onog sadašnjeg. Naučnici se nadaju da će dobiti odgovore na pitanja: Gdje su zvijezde i elementi danas zapravo (ne vidimo ih gdje su zapravo jer svjetlosti treba određeno vrijeme da stigne do nas) i koji faktori su uzrokovali formiranje zvijezda u galaksije? GALEX će osim traženja uzroka evolucije istraživati i svemir sve do 80% puta natrag prema Velikom Prasku.
Kalibracija savremenog svemira (Recent-Universe Calibration) – napraviti će prva velika istraživanja galaktika u ultraljubičastom spektru. U traženju "originala" galaktika veliki teleskopi kao što je Hubble će istraživati udaljene galaktike u ranom svemiru u UV dijelu spektra.
Tokom svoje 29 mjesečne misije GALEX će istražiti 10 miliona galaksija.
Letjelica
[uredi | uredi izvor]Sa osjetljivim ultraljubičastim senzorima, velikom vidnom polju i njegovoj poziciji iznad atmosfere koja upija ultraljubičasto zračenje, GALEX je najbolji teleskop koji radi u UV području. GALEX može detektirati UV objekte koji su milion puta slabijeg sjaja nego objekti koji se mogu vidjeti u vidljivoj svjetlosti. GALEX također može vidjeti milijarde godina u prošlost u svemir. GALEX je relativno mali satelit. Njegovo primarno ogledalo ima samo 50 cm u promjeru.
Teleskop
[uredi | uredi izvor]GALEX ima teleskop čiji je dizajn sličan onom u Hubbleu, ali sakuplja samo 1/20 svjetla nego što to može skupiti Hubble.
GALEXov teleskop je opremljen s dva zakrivljena ogledala – primarno (M1) i sekundarno (M2). M1 u promjeru ima 50 cm, a M2 22 cm u promjeru.
Svijetlo koje dolazi u teleskop se odbija od primarnog ogledala, pa od sekundarnog pa onda ulazi u rupu u sredini primarnog. Poklopac štiti leću od prašine tokom lansiranja kao što to čini poklopac na kameri. Da bi teleskop i detektori UV zračenja normalno radili trebaju se održavati na temperaturi između 0-27 stepeni Celzija. Tu zadaću vrše grijači, radijatori i termostati.
Orbita
[uredi | uredi izvor]GALEX je postavljen u orbitu na visini od 690 km. Putuje brzinom od 7,5 km/sec. Na dan 16 puta prođe oko Zemlje.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- http://www.galex.caltech.edu/index.html
- http://www.galex.fr/
- http://www.orbital.com/SatellitesSpace/LEO/GALEX/