Dublin
Dublin – Dublin (İrlandca: Baile Átha Cliath, Áth Cliath, ya da Dubh Linn deyə də bilinir) İrlandiyanın paytaxtı və eyni zamanda ən böyük şəhəri. Ölkənin şərq sahilinin ortasında, Liffey çayının ağzında, Dublin Saarayı'nın mərkəzində yerləşir.Vikinq məskunlaşmalarının mərkəzi olaraq qurulan şəhər, Orta Əsrlərdən bəri İrlandiyanın paytaxtıdır.
| Dublin | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Baile Átha Cliath Dublin | |||||
 | |||||
|
|||||
| 53°20′59″ şm. e. 6°15′37″ q. u.HGYO | |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 841 | ||||
| İlk məlumat | 140 | ||||
| Sahəsi |
|
||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 20 ± 1 m | ||||
| Saat qurşağı | |||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Poçt indeksi | D1-18, 20, 22, 24, D6W, D1-18, 20, 22, D6W | ||||
| Digər | |||||
| dublincity.ie | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
BBC-nin 2003-ci ildə, Avropa daxilində 112 şəhər və 11.200 adamla apardığı anketdə Dublin, Avropanın yaşanacaq ən yaxşı paytaxtı, İrlandiya isə Avropanın ən xoşbəxt ölkəsi seçilmişdir.
Adı
redaktəDublin adı, İrlandaca'da "qara hovuz" mənasını verən Dubh Linn sözündən gəlməkdədir. Sonrakı zaman isə İrlandaca'da yazılışında bh'deki B'nin on Dub Linn, ya da Duḃlinn, şəklində bir nöqtə vardır. Fransız dilində danışan Anglo-Norman'lar nöqtəni götürmüşlər və adı Develyn, ya da Dublin olaraq yazmışlar.
Bəzi mənbələrdə Dublin adının Skandinaviya mənşəli olduğuna dair də fikirlər var. Müasir İrlandiya dilində şəhərin məşhur adı baile Athan Cliathtır.Bu sözlə 988-ci ildə II. Mael Sechnaill tərəfindən qurulan, Dubh Linn qəsəbəsi və Qara Göl ilə birləşən yaşayış yeri nəzərdə tutulur.
Tarixi
redaktə
Yunanlı astronom Ptolemey'in yazıları Dublin ilə əlaqədar ən qədim mənbəələrdəndir. E.Ə. 140 illərində Eblana Civitas adlı bir yaşayış yerindən bəhs etməkdədir. 'Dubh Linn'in məskunlaşma yeri kimi tarixi E.ə. 1. əsrə qədər getməkdədir. Sonralar burada bir monastır inşa edilmişdir. Amma qəsəbə olaraq 841-ci ildə Norse'lar tərəfindən qurulmuşdur.'baile Athan Cliath' ya da qısaca 'ath Cliath' 988-ci ildə quruldu və bir müddət sonra bu iki qəsəbə birləşdi.
Normanların İrlandiyanı işğalından sonra Dublin paytaxt oldu və iqtidar, müstəqilliklərinə qədər Dublin qalasında toplandı. 14. əsrdən 16. əsrin sonlarına qədər Dublin və ətrafı (Pale, yəni sərhəd olaraq bilinir), İrlandiyanın hökumət idarəsindəki ən böyük sahəsini meydana gətirdi.
17. əsrdən etibarən, Geniş Prospektlər Komissiyasının da dəstəyiylə, şəhər sürətlə böyüdü. Kralları I. və IV. George'lar arasındakı dövrdə (yəni Georgian dövrü), bir müddət Londondan sonra Britaniya İmperiyasının ikinci şəhəri mövqesində idi. Dublinin ən maraqlı arxitekturasının böyük bir hissəsi bu dövrdən qalmadır.
19. əsr sonları və 20. əsr başlarında, Respublikaçı inqilabçıların Birləşmiş Krallıka qarşı başlatdıqları qiyamlar, 24 aprel 1916'daki Məktubuna basqını ilə hərəkat ölçüsünə çatdı, amma 24-30 aprel arasında sürən Pasxa Qiyamı, inqilabçıların təslim olmağıyla sona çatdı. Bu müddətdə ön plana çıxan Michael Collins qiyamlar müddətin istifadə etdiyi taktikalarla şəhər içi partizan müharibəsinin ilk nümunələrini nümayiş etdirdi.İngilis-İrlandiya döyüşü ilə İrlandiya vətəndaş müharibəsi şəhəri məhv etdi. Şəhərin ən gözəl binaları bu döyüşlər zamanı dağıdıldı.
II. Dünya müharibəsindən sonra, Dublin zamansız paytaxt olaraq qaldı: müasirləşmə yavaş irəliləyirdi amma sonda 1960-cı illərdə dəyişmə sürətlənməyə başladı. Son illərdə, yaşayış, nəqliyyat və iş sahəsində aparılan xüsusi və dövlət təşəbbüsü, Dublinin alt quruluşunu olduqca dəyişdi. Bəzi məşhur küçə adları hələ inkişaf və dəyişikliklərdən əvvəl orada olan bar və ya dükanın adıyla xatırlanmaqdadır.
12. əsrdə başlayan İngilis əsarətindən etibarən şəhər İrlandiya adasının paytaxtlı olmuşdur. Bağlı olduğu hökumətlərarası bunlardır: Bağlı olduğu hökumətlər bunlardır:
- İrlandiya Lordluğu (1171-1541)
- İrlandiya Krallığı (1541-1800)
- Birləşmiş Krallığın bir hissəsi kimi İrlandiya (1801-1922)
- İrlandiya Respublikası (1919-1922)
1922-ci ildə İrlandiyanın bölünməsindən etibarən, İrlandiya Müstəqil əyalətinin paytaxtı olmağa davam etdi (1922-1937) və bu anda İrlandiya Respublikasının paytaxtı. (Bu hökumətlərin çoxu İngilis hökumətiylə eyni zamanda olmuşdur.)
Mədəniyyət
redaktəÜmumi vəziyyət
redaktəDublin Avropanın ən əhəmiyyətli mədəni mərkəzlərindən biri və Jonathan Swift, Maeve Binchy, Bram Stoker, Oscar Wilde, Uilyam Yeyts, James Joyce, JM Synge, Corc Bernard Şou, Seán O'Casey, Samuel Beckett, Brendan behai və Roddy Doyl kimi, bir çox məşhur yazıçının çıxdığı bir şəhərdir. Şəhərlə əlaqədar ən məşhur əsərlərdən biri Ceyms Joyce'un "Dublinliler" adlı əhvalat kitabıdır. Bu əsərində, Joyce 20. əsrin əvvəllərində şəhərdəki yerli xalqı və olanları izah edir.
İrlandiya Milli Yayım Muzeyi, Müasir İncəsənət Muzeyi, Milli Qalereyası, Milli Kitabxanası, Hugh Lane Bələdiyyə Qalereyası və Chester Beatty Kitabxanası Dublindədir.
Şəhərin mərkəzində, Şəhər Sənət Mərkəzi, Dörd Qalereya, Duqlas Hyde Qalereyası, Layihə Sənət Mərkəzi və İber Krallıq Akademiyası kimi, bir çox qalereya və sənət mərkəzi vardır.
Temple Bar xüsusilə həftəsonları Birləşmiş Krallıqdan və başqa bir çox yerdən turist çəkən məşhur bir gecə həyatı məkanıdır.
Şəhər dünyanın ən gənc əhalisinə sahib yerlərdən biridir.Orta yaş həddi 25 dir.
Təhsil
redaktə
Dublin, üç universiteti və bir çox digər ali təhsil qurumuyla İrlandiyanın ilk təhsil mərkəzidir. Şəhərdə 20 ədəd üçüncü-səviyyə (bir növ davamlı, yüksək təhsil) institut və kollec var. Dublin Universiteti, 16. əsrə qədər uzanan tarixiylə İrlandiyanın ən qədim universitetidir. Bir tək kolleci vardır, Trinity Kolleci, və Krallıq təsdiqiylə, I. Elizabeth dövründə qurulmuşdur. Kollec Katoliklərin müstəqilliyi qədər Roma Katoliklerine bağlı qalmışdır. Daha sonra isə 1970-ci ilə qədər Roma Katolikleri tərəfindən qadağan edilmişdir. Dublin Texnologiya İnstitutu müasir bir texniki kollec olub ölkənin ən böyük, universitet olmayan, üçüncü-səviyyə təhsil qurumudur. Texniki mövzularda ixtisaslaşmış olsa da bir çox sənət və insan elmləri dərsləri də verilir.
Milli Sənət və Dizayn Kolleci və Dun Laoghaire Sənət, Dizayn və Texnologiya İnstitutu sənət, dizayn və media texnologiyası sahələrində təhsil verməkdədir.
Bunların xaricində ayrıca bir çox kiçik ixtisas kollecləri və xüsusi təşkilatlar da var. Məsələn, The Gaiety Aktyorluq Məktəbində həm iki illik sıx aktyorluq kursu, həm də Dublin Şəhər Universiteti və Dublin Biznesin Məktəbi ilə birgə, üç illik bakalavr proqramı vardır.
Şimal-yaxası və Cənubi-yaxası
redaktəLiffey çayı şəhəri iki hissəyə bölür.
Ənənəvi olaraq Dublinin Liffey çayının ayırdığı bir şimal-cənub ayrı-seçkiliyi vardır. Bəziləri şimal yaxasını işçi sinifi və cənub yaxasını da orta və yüksək sinif olaraq görməkdədir. Dublin poçt sistemində şimala tək nömrələr, Phibsboro – Dublin 7 kimi, cənuba isə cüt nömrələr, Sandymount – Dublin 4 kimi, ayrılmışdır. Yalnız çayın ətrafı boyunca keçən bölgə Dublin 8 olaraq bu qayda xaricində qalmaqdadır.
Bu ayrı-seçkilik əsrlər əvvəlinədək söykənməkdədir. Məsələn Kildare Qrafı evini, o zamanlar çox da qəbul görməyən, cənub yaxasında inşa etdirmişdir. Bunu niyə etdiyini soruşanlara, "Mən hara getsəm moda məni təqib edir" deyərək cavab vermişdir. Qısa müddət ərzində də bu bölgəyə bir çox başqa əsilzadələr yerləşmişdir.
Şimal-cənub ayrı-seçkiliyi Dublin alt-mədəniyyətlərinin inkişafında özünü göstərməkdədir. Dublinin iqtisadi və sosial qruplarının, Cənublular zəngin, çoxbilmiş və sərbəstdir – Şimalılar kasıb və normaldır əlbəttə gerçək həyatda, yalnız bir neçə nümunə xaricində, etibarlı deyil. Məsələn, İrlandiya prezidentinin evi, aras an Uachtaráin, poçt kodu Dublin 8 dəfə cənub yaxasındaymış kimi görünsə də, əslində şimal yaxasındadır.
Son bir neçə ildir şimal-cənub ayrı-seçkiliyinin olduqca yumuşadığı deyilə bilər. Bunun əsas səbəbi olaraq İrlandiyadakı iqtisadi şərtlərin yaxşılaşması və kelt pələngi iqtisadi hərəkatının çıxışı qəbul edilə bilər. Dublin də buna bağlı olaraq Avropanın ən zəngin şəhərlərindən biri halına gəldi.
Dublin'deki iqtisadi bölünmə şimal-cənuba əlavə olaraq şərq-qərb şəklində də görülməkdədir. Şərq ümumiliyə qərbdən daha zəngindir. Şərqdəki sahil səmtləriylə ki, buna şimaldəkilər də daxildir, qərbdəki yeni quruluşlanan səmtlər arasında diqqətə çarpan sosial fərqliliklər vardır.
2006-ci ildə The Economist jurnalı Dublinin dünyanın ən bahalı 16 cı şəhəri elan etmişdir. Bundan başqa, Mercer firması dünyadakı həyat standartları keyfiyyəti sorğusunda şəhəri 24 cu ən yüksək həyat keyfiyyətinə malik şəhər elan etmişdir.
İdman
redaktəİrlandiya'nın az qala bütün idman klubunun mərkəzi Dublində vardır. 82.500 tamaşaçı tutumuyla, Drumcondra yaxınlığındakı Croke Parkı Gal İdman İttifaqının (Gaelic Athletic Association) mərkəzidir və yay aylarında, əziz Patrik günündə və Beynəlxalq Futbol günlərində növbəli olaraq Gal futbolu ilə Hurling oyunlarına ev sahibliyi edir. Dublin Gal futbol komandası liqa matçlarını Parnell Parkında oynayır.
Lansdowne, Dublin isə 48.000 nəfərlik tutumuyla İrlandiya Futbol və Rugby Birliyinin stadionudur. İrlandiya Milli Futbol komandası'nın ev oyunlarındakı matçları burada oynanılır. 2006-ci ildə sökülməsi və yerinə 50.000 nəfərlik tutumu olan yeni bir stadion inşa edilməsi planlanmaqdadır. 2007-ci ildə Gal İdmançı Birliyi tərəfindən verilən icazə nəticəsində Croke Park'da ilk Rugby (İrlandiya – İngiltərə) və Futbol (İrlandiya – Slovakiya) matçları keçirilmişdir.
Phibsboro'daki Dalymount Parkı, İrlandiya futbolunun ənənəvi mərkəzidir amma indiki vaxtda yalnız yerli klublarda Bohemian FK matçları üçün istifadə edilməkdədir. Rivals Shelbourne FK, Drumcondra'daki Tolka Parkında oynamaqdadır. St Patrick's Athletic isə oyunlarını şəhərin cənub-qərb ucundakı Inchicore'daki Richmond Parkında oynayır. İrlandiyanın ən titullu klubu Shamrock Rovers əslində Milltown'dan gəlməkdədir amma son iyirmi ildir özünə yeni bir ev axtarmaqdadır. 2006-ci ildə Tallaght'ta yeni stadionlarının tamamlanmasını gözləyir. Blanchardstown'daki Milli Su Oyunları Mərkəzi, İrlandiyada açılan ilk İdman kompleksidir.
Bunlara əlavə olaraq ayrıca basketbol, Gal Hədtbolu, Otüstü hokkey və atletizm də məşhurdur. Dublin Marafonu 1980-ci ildən bəri mütəmadi olaraq təşkil olunur.
Əyləncə
redaktə
Dublinin hərəkətli bir gecə həyatı vardır. Liffey çayının cənubunda yerləşən və İrlandiya xaricində də tanınan Temple Bar, gecə həyatının ən hərəkətli yerlərindən biridir. Xüsusilə qadın və kişilərə istiqamətli 'subaylığa vida partiyaları' ilə tanınır və turistlər tərəfindən ziyarət edilən məşhur yerlerdendir.
Şəhər mərkəzində bir neçə teatr vardır. Bunlardan ən böyükləri Abbey Teatrı, Gate Teatrı, Olympia Teatrı və Gaiety Teatrıdur. Bu teatrlarda oyunlara əlavə olaraq, axşamları ayrıca canlı musiqi, rəqs və filmlərə də yer verilir. Ən böyük teatr, Glasnevin'de olan, Dublin Şəhər Universitetinin The Helix'teki, Mahony salonudur.
Şəhər mərkəzində iki böyük kino salonu: Liffey'nin şimalındakı, Savoy kinosu və Cineworld. Yenə Temple Barda olan İrlandiya Film İnstitutunda və d'Olier küçəsindəki Screen kino salonunda alternativ və xüsusi maraq sahələrinə aid olan filmlər göstərilir. Şəhərin digər səmtlərində də bir çox kinoteatr var.
İqlim
redaktə
Dublin dənizə məsafəsindən ötəri mülayim bir iqlimə malikdir. Qışları mülayim, yayları sərin keçir və həddindən artıq soyuq ya da isti olmaz. Ümumiyyətlə düşünülənin əksinə Dublin, qərb İrlandiya kimi sıx yağış görməməkdədir. Qərb İrlandiyanın yağış nisbəti ümumiyyətlə paytaxtın iki qatıdır. London ilə müqayisə Dublinin daha az yağışlı gün görünür. Yanvar ayındakı orta hesabla ən yüksək temperaturu 8 °C (46 °F), İyul ayında isə 20 °C (68 °F) 'dir [9].Ən günəşli ayları gündə altı saata qədər uzanan, may və iyunun amma günlər yenə də daha uzun keçər.Ən yağışlı ayları isə, 74mm (2.9 düym) ilə, dekabr və Avqustdur. Ən quru ay, 45 mm (1.7 düym) ilə Apreldir. İllik cəmi orta yağış nisbəti (bütün yağış növləri daxil olmaqla) 762 mm (29.5 düym) 'dir.Bu vəziyyət Sidney, Nyu-York şəhəri və Dallasdan da belə daha azdır. Dublin yüksək paralelik səbəbiylə uzun yaz günlərinə (təxminən 19 saat gün işığı) və qısa qış günlərinə (doqquz saata qədər azalabilir) malikdir. İrlandiyanın geri qalanında da olduğu kimi xortum, qasırğa, zəlzələ və sunami bənzəri təbii fəlakətlər baxımından olduqca qorunaqlıdır.
Şiddətli küləklərə daha çox qış ortası rast gəlinir amma xüsusilə, Oktyabr və Fevral ayları daxil olmaqla, hər an güclü küləklər meydana gələ bilər. Son dövrlərin ən qüvvətli fırtınası 24 dekabr 1997-ci ildə Casement Aerodrome'da, 151 km / s (94 mil / s) olaraq qeyd edilmişdir.
Dublinin ətrafdakındakı bölgələrdə bir neçə dərəcə daha isti keçən bir iqlimi vardır. Bundan başqa, şəhərin mərkəziylə ətəklərində kiçik bir istilik fərqi də var. Şəhərin mərkəzində daha sıx məskunlaşma olduğu üçün bir az daha istidir. Yenə şəhərin mərkəzi ilə 12 kilometr şimalındakı aerodrom arasında da istilik fərqi vardır.
| Ay[2] | Yanvar | Fevral | Mart | Aprel | May | İyun | İyul | Avqust | Sentyabr | Oktyabr | Noyabr | Dekabr | 2005-2006 illəri |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maksimum orta | 8°C (46°F) |
8°C (46°F) |
10°C (50°F) |
13°C (55°F) |
15°C (59°F) |
18°C (64°F) |
20°C (68°F) |
19°C (66°F) |
17°C (63°F) |
14°C (57°F) |
10°C (50°F) |
8°C (46°F) |
13°C (55°F) |
| Minimum orta | 1°C (34°F) |
2°C (36°F) |
3°C (37°F) |
4°C (39°F) |
6°C (43°F) |
9°C (48°F) |
11°C (52°F) |
11°C (52°F) |
9°C (48°F) |
6°C (43°F) |
4°C (39°F) |
3°C (37°F) |
6°C (43°F) |
| Cəmi yağış | 67 mm (2.6") | 55 mm (2.1") | 51 mm (2") | 45 mm (1.7") | 60 mm (2.3") | 57 mm (2.2") | 70 mm (2.7") | 74 mm (2.9") | 72 mm (2.8") | 70 mm (2.7") | 67 mm (2.6") | 74 mm (2.9") | 762 mm (29.5") |
Hökumət
redaktə
Şəhər Dublin Şəhər Şurası (köhnə adıyla Dublin Məclisi) tərəfindən idarə edilir və rəhbərlik Dublin Bələdiyyə Başçısına (Lord) aiddir. Bələdiyyə başçısı illik olaraq seçilir və məsuliyyət müddəti ərzində Dublin Köşkü'nde yaşayır. Dublin Şəhər Şurasının iki əsas binada yerləşmişdir. Şura konfransları, Dublin bələdiyyə binasındakı mərkəzdə keçirilir. Əvvəllər 'Royal Exchange,' yəni Krallıq Ticarət Mərkəzi, olan bu bina 1850 ci ildə şəhər idarəsi tərəfindən hökumət üçün alınmışdır. Idarənin rəhbərlik səviyyəsindəki məmurların çoxu çox mübahisə edilən "Bələdiyyə ofisləri" ndə çalışmaqdadır.
Şəhər Şurası tək parlamentdən ibarətdir və beş ildə bir seçilr. Yerli seçki bölgələrindən seçilən 52 üzvü var. Ən çox kresloya sahib partiya kimin hansı komitədə oturacağına, hansı siyasətin yerilidəcəyinə və kimin Bələdiyyə Başçısı olacağına qərar verir. Bələdiyyə başçısının liderliyində şura yaşayış yerlərinə, nəqliyyat rəhbərliyinə, planlamağa, tullantılara vs. nə qədər pul xərclənəcəyinə dair bir büdcə hazırlayar. Dublin Şəhər Direktoru isə Şəhər Şurasının öhdəsinə götürdüyü qərarları tətbiq etməklə cavabdehdir.
İqtisadiyyat və İnfrastruktur
redaktəƏlaqə və Media
redaktəDublin İrlandiyanın həm ünsiyyət həm də media mərkəzidir. Bir çox qəzet, radio stansiyası, televiziya kanalı və telefon şirkətinin mərkəzləri burda yerləşir. "Radio Teilifís Éireann" (RTE) İrlandiyanın milli rəsmi yayım orqanıdır və ana ofisləri Donnybrook'ta yerləşir. "Fair City" kanalın paytaxtında bir məhəlləsində (Carraigstown) keçən bir serialıdır. TV3, Kanal 6, Kent kanalı və Setanta Spor'da Dublinin önəmli kanallarıdı. Poçt xidmətlərinin (An Post) əsas infrastrukturu və ofisləri ilə köhnə dövlət telefon şirkəti (Eircom), Meteor mobil telefonu xidməti, Vodafone İrlandiya və O2 İrlandiya da Dublin'dədir. Paytaxt ayrıca The Irish Times və Irish Independent kimi əhəmiyyətli qəzetlərə də ev sahibliyi etməkdədir.
Nəqliyyat
redaktəDublinin yerli qatarları kütləvi daşımanın əhəmiyyətli bir hissəsidir. Dublin, İrlandiya nəqliyyat şəbəkəsinin mərkəzindədir. Dublin limanı ölkənin ən əhəmiyyətli dəniz limanıdır. Dublin aerodrom, 2006-dakı 21 milyon sərnişin daşıması ilə adanın ən sıx aeroportudur. Bundan başqa İrlandiyanın digər aeroprtlarından Avropaya Şimali Amerikaya və Orta Şərqə uçuşlarıyla Avropanın da 14 cü ən sıx aeroportudur. Mərkəzi qatar stansiyası, cənub və şimalı bir-birinə bağlayan, Heuston dayanacağı (Ballina, Westport, Galway, Ennis, Limerick, Tralee, Cork və Waterford reysləri). Connolly stansiyası Sligo, Wexford və Belfast'a xidmət etməkdədir. Bu iki stansiya son dövrdə bir-birinə, Luas adı verilən, tramvay ilə bağlanmışdır. Avtobusla adanın hər yerinə tez avtobus səfərləri vardır.
Avtomobil yolları
redaktəDublin ölkənin Avtomobil yolları şəbəkəsinin mərkəzidir. M50 yolu (İrlandiyanın ən sıx yolu), bir növ ətraf yoludur. Şəhərin cənubuna, qərbinə və şimalına uzanaraq paytaxtdan digər bölgələrə çatan ən əhəmiyyətli əsas yolları bir-birinə bağlayır. Luca kəndi yaxınlığında, Liffey çayının üzərində yüksələn iki körpüdən ibarət Qərb-Bağlantısı'nda ödəniş həyata keçirilir (€ 1.90). M50 yolunun çekilməsi hardasa 20 il davam etmişdir və sonuncu hissəsi İyun 2005-ci ildə açılmışdır.
Ətraf yolunu tamamlamaq üçün "Şərq Keçidi" təklif edildi. Bu layihənin ilk yarısı Dublin Liman Tuneli, yaxın zamanda tamamlandı və 20 dekabr 2006-cı ildə açıldı. Xüsusilə ağır maşınlara istiqamətli xidmət verən bu tunel yüngül vasitələrə ödənişlidir. Fevral 2007-dən bəri ağır tonnajlı vasitələrin bütün həftə ərzində, 7:00 – 19:00 saatları arasında, şəhər mərkəzindən keçmələri qadağan edildi. Yalnız xüsusi icazəsi olanlar bu yollardan istifadə etməkdədir.
Kütləvi nəqliyyat
redaktə
2002-ci ildə Dublin və ətrafında qalan işçilərin təxminən 46% ı işə velosipedlə və ya kütləvi daşımayla gedirdi.Kütləvi nəqliyyat sistemi yüzlərlə avtobus xəttindən, beş yerli qatar xəttindən və iki tramvay xəttindən ibarətdir. Hökumətin Nəqliyyat 21 adı altında planlaşdırdığı təşəbbüs yüksək tutumlu iki metro xətti qurmaq, qərbə gedən elektrik daşımaları genişləndirmək və olduqca müvəffəqiyyətli olan Luas tramvay sistemini inkişaf etdirmək üçün yaradılmışdır.
Avtobus
redaktəDublinin kütləvi nəqliyyat sisteminin böyük bir qismi Bus Athan Cliath tərəfindən işlədilən, təxminən 200 ədəd gündüz və bazarertəsindən şəmbəyə qədər işləyən 24 gecə avtobus xəttindən ibarətdir. Gündüz kəmərlərində 40, 40A, 40B, 40C, 40D nömrə və hərfli kodlamaları vardır. Gecə kəmərləri üçün nömrənin yanına "N" hərfi qoyulur. Bəzi turist avtobusları xaricində, Dublin avtobus xidmətləri bir adam tərəfindən idarə olunur. Gündüz tarifləri səyahət edilən dayanacaq sayına görə müəyyən edilir.
Yerli Reysli Sistem / DART
redaktəDART Dublin və ətrafına xidmət verən beş xətdən ibarətdir. Bu qatarala bəziləri Drogheda qəsəbəsinə qədər də getməkdədir. Xətlərdən biri Dublin körfəzi boyunca gedir və Dublin Bölgəsi Sürətli Tranzit (Dublin Area Rapid Tranzit), DART, olaraq bilinir. Ölkənin elektriklə işləyən tək dəmiryollarıdır. Hər gün 80.000 dən çox sərnişin DART ilə səyahət edir.
Tramvay
redaktə
2004-ci ildə iki xəttli bir tramvay şəbəkəsi olan Luas açıldı və xidmət verdiyi vaxtdan tez-tez istifadə olunmağa başlandı. İki xətt arasındakı keçid qeyri-kafi olsa da Luas xəttlərini inkişaf etdirmək üzrə, yeddi proyektli bir plan hazırlanıb. Luas'ı gündə orta hesabla 80.000 adamın istifadə edir.
2006-cı ildə Dəmiryolları Xidmət Ofisi, Luas'ın istifadə edilməsindən yalnız bir il sonra gözləniləndən çox daha əvvəl hədəflənən gəlirə çatdığını elan etdi. Luas, ölkədə hökumət dəstəkli işləyən tək toplu daşıma sistemidir. Bu baxımdan Avropada da az olan nümunələrdən biridir.
Sənaye və İqtisadiyyat
redaktəDublin'deki ən məşhur sənaye hərhalda pivə sənayesidir. Ginness adlı pivə markası, 1759-ci ildən bəri Dublinin, St.Ceyms's Gate səmtində çıxarılmaqdadır.
Kelt pələngi hərəkəti illərində, yəni 90-cı illərin ortalarından sonlarına qədər, bir çox dərman və məlumat texnologiyası şirkətləri Dublin və ətrafında ofislər açdı. Microsoftun Avropa və Orta Şərq mərkəzi, şəhərin cənubundakı, Sandyford Sənaye bölgəsindədir. Buna əlavə olaraq Google və Amazonun da şəhərdə şöbələri var. İntel və Hewlett-Packardın Dublinin qərbində qalan Kildare mahalındakı bir məhəllədə (Leixlip) istehsal atelyəsi vardır. 2005-ci ildə Dublin və ətrafındakı bölgədə işləyənlərin sayı təxminən 800.000 nəfər idi. Bunlardan 600.000 'i xidmət sektorunda və 200.000' i isə sənayedə işləyir.
Qardaş şəhərlər
redaktəDublinin 3 qardaş şəhəri vardır.
Həmçinin bax
redaktə
İstinadlar
redaktə- ↑ https://www.citypopulation.de/en/ireland/cities/.
- ↑ Hava və iqlim: BBC Meteoroloji Arxivləşdirilib 2003-12-07 at the Wayback Machine.