Stevie Wonder
.svg){kind=small}
Stevland Hardaway Judkins, conocíu artísticamente como Stevie Wonder (13 de mayu de 1950, Saginaw) ye un cantante, compositor, productor discográficu y activista social d'Estaos Xuníos. Wonder grabó más de 30 ésitos de ventes, recibió 25 premios Grammy, ente ellos unu por llogros na so vida, y foi incluyíu n'el Salón de la Fama del Rock and Roll de los compositores famosos.
Siendo ciegu de nacencia, Wonder convirtióse n'unu de los más esitosos y reconocíos artistes na compañía discográfica Motown, con más de 100 millones de discos vendíos. Grabó diversos discos y senciellos que fueron aclamaos pola crítica; tamién escribió y produció pa otros artistes. Wonder toca diversos preseos como la batería, baxu, congues, y, más notablemente'l pianu, l'harmónica y el tecláu. Los críticos refieren que l'alta calidá y versatilidad del so trabayu indica tol xeniu musical de Stevie.
Biografía y carrera musical
[editar | editar la fonte]Infancia
[editar | editar la fonte]Stevland Hardaway Judkins nació en Saginaw (Michigan) en 1950 siendo'l terceru de los seis fíos de Calvin Judkins y Lula Mae Hardaway. Por cuenta de la so nacencia prematura (siete selmanes enantes) nun desenvolvió les retines, quedando ciegu. A los cuatro años, la so madre dexó al so padre y treslladóse a Detroit colos sos fíos adoptando de nuevu'l so apellíu de soltera y camudando a Morris el de los sos fíos, siendo Stevland Hardaway Morris el so nome a efeutos llegales dende entós. Aprendió dende bien pequeñu a tocar gran cantidá de preseos, destacando col pianu, la batería, el baxu y l'harmónica. Na so niñez foi bien activu nel coru de la so ilesia.
Década de 1970
[editar | editar la fonte]Esta ye la dómina más gloriosa de Stevie quien abandonó definitivamente la coletilla de «pequeñu Stevie» cuando se casó con Syreeta Wright, que trabayaba nel departamentu de distribución de la Motown, y que collaboraría na composición de dalgunos de les temes de los primeros discos de Stevie de la década de 1970. El so matrimoniu nun duró enforma, pero dambos siguieron cultivando una bona amistá hasta la muerte de Syreeta en 2004. En divorciándose de Syreeta, Stevie volvió casase con otru miembru de la Motown, Yolanda Simmons, cola que tien dos fíos, Aisha Zakiya y Keita Sawandi.
En 1972 Stevie conoció a Johanan Vigoda, un abogáu que consiguió que l'artista va roblar un contratu millonariu, concediéndo-y coles mesmes una llibertá creativa inimaxinable naquellos momentos dientro d'una compañía tan ferrial como yera la Motown. El primer discu que Stevie grabó so esta nueva política foi Music of my Mind, nel que'l cantante faía cargu, per primer vegada na historia, de la grabación de práuticamente tolos preseos del discu, amás d'exercer les xeres de producción, composición y arreglista.
Nel branu de 1973, Stevie sufrió un accidente de tráficu que lu caltuvo en coma mientres dellos díes y a consecuencia del cual el músicu perdió'l sentíu del olfatu, pero a pesar d'esti incidente, el restu de la década resultó gloriosa: de 1974 a 1977 Wonder ganó 14 Grammys incluyendo tres «disco del añu siguíos por Innervisions, Fullfillingness first finale y Songs in the Key of Life, pa munchos unu de los meyores discos de la historia. Foi un periodu bien ricu en creatividá y premios pa Stevie, precursor nel emplegu de sintetizadores y fonte d'inspiración pa los músicos vinientes y de la dómina.
La década acaba con una banda sonora pal falsu documental The secret life of plants, qu'a pesar de nun collechar l'inmensu ésitu comercial del discu anterior, llogró'l discu de platín.
Década de 1980
[editar | editar la fonte]La década empieza con un nuevu trabayu, Hotter Than July, que recibe los años 1980 a ritmu de reggae col hit "Master Blaster", y qu'abre a Wonder a una audiencia más amplia. L'artista empecipia una llucha pa consiguir que la fecha de nacencia de Martin Luther King fora declaráu un día festivu n'Estaos Xuníos. Efectúa collaboraciones importantes como "Ebony and ivory", xunto a Paul McCartney, "Can't Help Loving That Man Of Mine", xunto a Barbra Streisand o "Just good friends", xunto a Michael Jackson, y recibe un nuevu Grammy por "We are the world". Publica un grandes ésitos, Musiquarium, en 1982, con cuatro tarrezas inéditos y en 1984 llanza The woman in red, pa la banda sonora de la mesma película, consiguiendo un Óscar pol cantar "I Just Called to Say I Love You". Publica amás los discos In Square Circle y Characters. La década acaba cola inclusión del artista nel Rock and Roll Hall of Fame en 1989.
Década de 1990
[editar | editar la fonte]Dempués de publicar la banda sonora de la película de Spike Lee Jungle Fever, Wonder dedicar a actividaes benéfiques, retirándose parcialmente de los escenarios. Recibió'l premiu Grammy a toa una vida y grabó, en 1996, Conversation Peace, un nuevu discu que-y reportó dos Grammys. Amás de les sos collaboraciones con Luciano Pavarotti, Cristian Castro y de la so participación na banda sonora de la película de Disney Mulan, Wonder empecipió una xira mundial que remató cola grabación d'un doble discu recopilatorio grabáu en direutu y editáu por Motown.
Década de 2000
[editar | editar la fonte]Hubo qu'esperar diez años pa una nueva publicación, que finalmente vio la lluz en 2005 col nome de A Time to Love. El fallecimientu de persones cercanes y queríes pal artista como Syreeta Wright (la so ex muyer y collaboradora nos años setenta), la so madre Lula Mae Hardaway, Michael Jackson, el so hermanu Larry Hardaway, Ray Charles, Gerald Levert, Luther Vandross, signifiquen un periodu murniu pa Stevie Wonder. Como nota positiva, Stevie recibe la notificación per parte de la Industry Association of America (RIAA) del certificáu de 10 millones d'unidaes vendíes del míticu doble LP Songs in the Key of Life, siendo escoyíu dichu discu tamién pa formar parte de Library of Congress (la Biblioteca del Congresu d'Estaos Xuníos).
La llista de 2003 de la revista Rolling Stone colos 500 discos más grandes de tola historia incluyó cuatro de Stevie Wonder, amás en 2008 la mesma revista consideró-y unu de los diez meyores cantantes de tolos tiempos.
En 2006 grabó xunto a Andrea Bocelli, Cantares desafinaos – Canzoni stonate. En 2007 realizó la so primer xira en diez años polos Estaos Xuníos, que sigue al añu siguiente por Europa, Canadá y Australia.
Mientres la campaña presidencial d'Estaos Xuníos de les eleiciones de 2008, Stevie manifestó'l so sofitu al candidatu demócrata Barack Obama.
El 23 de febreru de 2009 recibió'l Gershwin Prize dau pola Biblioteca del Congresu de los EE.XX. pola so contribución a la música y espansión de la cultura polo xeneral. En marzu d'esi mesmu añu publicó'l so primer DVD oficial, el so títulu Live at Last, col conteníu del so conciertu celebráu n'ochobre del añu anterior en Londres.
Na ceremonia d'entrega de los premios Grammy's 2009 actuó xunto a los Jonas Brothers, interpretando "Burnin' up" y "Superstition".
Anguaño comparte la so vida cola diseñadora de moda Kai Milla, que-y dio dos fíos más, el postreru nacíu en 2005, el mesmu día del so cumpleaños. En total, Wonder ye padre de diez fíos.
Ente los sos futuros proyeutos discográficos cúntense The Gospel Inspired by Lula, un discu de gospel n'homenaxe a la so madre finada en 2006, y otru tituláu Through the Eyes of Wonder.
Década de 2010
[editar | editar la fonte]En 2013 punxeron el so cantar Skeletons nel segundu tráiler de Grand Theft Auto V, que tamién escuchar nes radios del xuegu. Amás va participar nunu de los cantares del nuevu discu de Mariah Carey The Art Of Letting Go, que tendría por nome «I'll Still Be Around».
Na gala de los premios Grammy's 2014 actuó xunto a Daft Punk, Pharrell Williams y Nile Rodgers interpretando la gallardoniada "Get Lucky". Esi mesmu añu apaez nel últimu discu de Céline Dion, onde interpreten a dueto Overjoyed.
Premios
[editar | editar la fonte]- 2013 MAMA awards "music makes one global ambassador award"
- 2012 Billboard Iconu
- 2012 Premiu BET d'honor
- 2011 Inducíu nel Apollo Hall of Fame de Nueva York
- 2010 Commandeur des Arts et des Lettres (Paris)
- 2009 Library of Congress Gershwin Prize
- 2008 Hall of Fame Award
- 2006 Lifetime Achievement Freedom Award
- 2006 National Artistic Achievement Award
- 2005 Lifetime Achievement Award (city Detroit)
- 2004 Billboard Century Award
- 2002 Songwriters' Hall of Fame
- 1999 MusiCares Person of the Year
- 1998 United in Recovery's Ambassador of Peace Award
- 1996 NARAS Lifetime Achievement Award
- 1989 Incluyíu nel Rock 'N Roll Hall Of Fame
- 1985 Oscar - Best Original Song (pola película The woman in red)
- 1985 NARM Artist of the Decade
- 1984 ASCAP Founders Award
- 1974 NARM Presidential Award
- 1969 US Distinguished Service Award
- 1973-2006 Recibe 25 premios Grammy
| Añu | Premiu | Títulu |
|---|---|---|
| 1973 | Premiu Grammy meyor cantar R&B | Superstition |
| 1973 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B masculina | Superstition |
| 1973 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal pop masculina | You are the sunshine of my life |
| 1973 | Premiu Grammy meyor productor del añu | Innervisions |
| 1973 | Premiu Grammy meyor álbum del añu | Innervisions |
| 1974 | Premiu Grammy meyor cantar R&B | Living for the city |
| 1974 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B masculina | Boogie on reggae woman |
| 1974 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B masculina | Fulfillingness’ first finale |
| 1974 | Premiu Grammy meyor productor del añu | Fulfillingness’ first finale |
| 1974 | Premiu Grammy meyor álbum del añu | Fulfillingness’ first finale |
| 1976 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B masculina | I wish |
| 1976 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal pop masculina | Songs in the key of life |
| 1976 | Premiu Grammy meyor productor del añu | Songs in the key of life |
| 1976 | Premiu Grammy meyor álbum del añu | Songs in the key of life |
| 1985 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B masculina | In square circle |
| 1986 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal pop a dúu o grupu (Dionne Warwick, Elton John, Gladys Knight, S. Wonder) | That's what friends are for |
| 1995 | Premiu Grammy meyor cantar R&B | For Your Love |
| 1995 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B masculina | For Your Love |
| 1996 | Premiu Grammy a toa una vida | |
| 1998 | Premiu Grammy por meyor arreglu y acompañamientu vocal/instrumental (Herbie Hancock, Robert Sadin y S. Wonder) | St. Louis Blues |
| 1998 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B masculina | St. Louis Blues |
| 2002 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B a dúu o grupu (Take 6 y S. Wonder) | Love’s in need of love today |
| 2005 | Premiu Grammy a la meyor interpretación vocal pop masculina | From the bottom of my heart |
| 2005 | Premiu Grammy meyor interpretación vocal R&B a dúu o grupu (Beyoncé Knowles y S. Wonder) | So amazing |
| 2006 | Premiu Grammy a la meyor collaboración pop vocal (Tony Bennett y S. Wonder) | For once in my life |
Discografía
[editar | editar la fonte]- Tribute To Uncle Ray (1962)
- The 12 Year Old Genius (1963) Motown
- With A Song In My Heart (1963)
- The Jazz Soul Of Little Stevie (1963)
- Stevie At The Beach (1964)
- Down to Earth (1966)
- Uptight (everything's alright) (1966)
- Someday At Christmas (1967)
- I Was Made To Love Her (1967)
- Eivets Rednow (Featuring Alfie) (1968)
- For Once In My Life (1968)
- Greatest Hits (1968) Motown
- My Cherie Amour (1969)
- Live at the Talk of The Town (1970)
- Signed, Sealed & Delivered (1970) Motown
- Live In Person (1970) Motown
- Where I'm Coming From (1971) Motown
- Stevie Wonder's Greatest Hits Vol. 2 (1971) Motown
- Music of My Mind (1972) Motown
- Talking Book (1972) Motown
- Innervisions (1973) Motown
- Fulfillingness' First Finale (1974) Motown
- Songs in the Key of Life (1976) Motown
- Looking Back (1977) Motown
- Journey Through the Secret Life of Plants (1979) Motown
- Hotter Than July (1980) Motown
- Orixinal Musiquarium I (1982) Motown
- The Woman In Red (1984) Motown
- I Just Called to Say I Love You (1984)
- In Square Circle (1985) Motown
- We are the world (1985) motown
- Characters (1987) Motown
- Jungle Fever (1991) Motown
- Conversation Peace (1995) Motown
- Natural Wonder (1995) Motown
- Song Review (1996) Motown
- Ballad Collection (1999) Universal
- At The Close Of a Century (1999) Motown
- Bamboozled (2000) Motown
- Stevie Wonder: The Definitive Collection (2002) Motown
- Conception: An Interpretation of Stevie Wonder's Songs (2003) Motown
- A Time To Love (2005) Motown
- The Complete Stevie Wonder (2005) Motown
- Number Ones (2007) Motown
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 10 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ URL de la referencia: https://citinewsroom.com/2024/05/american-singer-stevie-wonder-granted-ghanaian-citizenship/.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ Identificador Rock Hall of Fame: stevie-wonder.
- ↑ URL de la referencia: http://www.culture.gouv.fr/Nous-connaitre/Decouvrir-le-ministere/Histoire-du-ministere/Ressources-documentaires/Discours/Discours-de-ministres-depuis-1999/Frederic-Mitterrand-2009-2012/Articles-2009-2012/Stevie-Wonder-Commandeur-dans-l-ordre-des-Arts-et-des-Lettres. Data de consulta: 20 mayu 2019.
- ↑ URL de la referencia: https://wolffund.org.il/2021/02/09/stevie-wonder/.
- ↑ Afirmao en: Discogs. Identificador Discogs d'artista: 899500. Data de consulta: 13 xineru 2021. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: Discogs. Identificador Discogs d'artista: 1307049. Data de consulta: 19 mayu 2022. Llingua de la obra o nome: inglés.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Stevie Wonder.
- Stevie Wonder na Internet Movie Database (n'inglés)
- Sobre Stevie Wonder Archiváu 2015-09-24 en Wayback Machine, nel sitio Score Magacine; n'español.
- Sitiu oficial Archiváu 2020-09-23 en Wayback Machine; n'inglés.
- Tou sobre Stevie en castellán, discografía, biografía...
- Biografía n'español en Radiodos.com
- Web Hispana
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q714- Multimedia: Stevie Wonder
- Wikipedia:Revisar traducción
- Homes
- Persones nacíes en 1950
- Persones vives
- Armonicistas
- Cantantes d'Estaos Xuníos
- Cantautores d'Estaos Xuníos
- Cantantes de rhythm and blues
- Cantantes de soul
- Compositores d'Estaos Xuníos
- Ganadores del premiu Óscar al meyor cantar orixinal
- Ganadores del Premiu Kennedy
- Motown
- Arreglistes