Menorquín
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
| Faláu en | |
|---|---|
| Faláu en | España |
| Númberu de falantes | |
| Datos | |
| Familia | catalán balear |
| Códigos | |
 | |
 | |
Denomínase menorquín[1] a la fala tradicional de Menorca, una de les Islles Baleares.
Hasta'l sieglu XVII, el subdialeutu menorquín foi una variante mui uniforme del catalán oriental (poro, con pocos rasgos diferenciadores baleares), y güei entá lo ye en ciertos aspeutos, especialmente pol zarramientu de la o átona en u, que ye una de les principales diferencies que la fonética de Menorca presenta en rellación cola de Mallorca (esceptuando la de Sóller, que per otra parte tien dalgunos puntos de semeyanza cola de Ciutadella).
Un puntu, pero, en que Menorca caltúvose al marxe del procesu evolutivu del catalán continental foi nel usu de la ə tónica, que yera xeneral en tola islla. Esta uniformidá caltiénse hasta'l final del sieglu XIX. A partir del sieglu XX, la ə tónica pasó a e zarrada en Maó,y el mesmu cambiu fíxose en Alaior y en Mercadal. Sicasí, en Ferreries y Ciutadella caltúvose’l soníu neutru, en parte por motivu psicolóxicu, según afirma Francesc de Borja Moll: pola reaición de los ciutadellencs escontra los maonesos, consecuencia d'antipaties seculars. La pronuncia d'e zarrada de Maó foi oxetu de burlla per parte de ciutadellencs, y esto inhibió la progresión del so usu al sector occidental de la islla.
Otra diferencia notable ente Maó y Ciutadella ye la entonación.
Non tan resistente mostróse’l sector occidental de la islla cola influencia llegada dende Cataluña a Maó de los morfemes flexivos -és, -essis, -essin. Hai sesenta años les primitives formes -às, -assis, -assin foron sustituyíes en Ciutadella.
Nel tractamientu del grupu átonu ua, el menorquín sigue l'exemplu del mallorquín y elimina la postrera vocal, que tamién camuda por una o pero que se neutraliza y se pronuncia u: aigu, llengu, Pascu.
La i débil ente vocales piérdese, anque nel pretéritu imperfeutu entá queda xente que dexa oyir dicha i, pronunciando deia, veia... L'enmudimentu de la ll tamién dase: gúə (agulla), véə (vella), fúə (fulla), uréə (orella), páə (palla). Esti mesmu fenomenu produzse en ciertes villes de Mallorca, especialmente en Sóller, Alcúdia y Capdepera.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: menorquín
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Datos: Q968885