Francisco Grande Covián
Esti artículu necesita wikificase. |
Francisco Grande Covián (28 de xunu de 1909, Colunga – 28 de xunu de 1995, Madrid) foi un médicu y científicu asturianu.
Biografía
[editar | editar la fonte]Fíu del médicu Emilio Grande Bueno qu'exercía en Colunga y de Esperanza Covián. Con nueve años d'edá treslládase a Uviéu por problemes llaborales del so pá y ye onde entama a estudiar el bachilleratu. Al finalu, treslládase a Madrid pa estudiar medicina. Nesti tiempu afáyase na Residencia d'Estudiantes coincidiendo cola dómina dorada d'esti organismu. Dempués de graduase na facultá de medicina en 1931 entama a trabayar col tamién asturianu Severo Ochoa nel llaboratoriu de fisioloxía de Juan Negrín. Demientres esti tiempu realiza dellos viaxes per Europa colos cualos algama a ampliar la so formación académica al rellacionase con importantes personaxes tanto de la ciencia como de la investigación europea. Al entamar la guerra civil española sigui de mayestru en Valencia onde crea l'Institutu d'Alimentación de Valencia nel que ye sodireutor. Nestos años de la guerra civil española, y debío a la so rellación de los años d'especialidá col médicu Juan Negrín, debe agospiase n'Uviéu hasta la fin de la contienda. Nesi añu de 1939 treslládase darréu a Madrid y entama desarrollando el so llabor dientro del Institutu Ibys trabayando na preparación de vitamines. Dende l'añu 1940 entama a investigar dientro del centru del Institutu d'Investigaciones "Jiménez Díaz" de Madrid. Demientres estos años dedícase al estudiu de la bioquímica del sistema nerviosu faciendo numberosos viaxes a Inglaterra. Na década de los años cincuenta entama a trabayar nos Estaos Xuníos algamando una perbona carrera que se desarrolla dende 1953 hasta 1975 na universidá de Minnesota. Demientres esti tiempu fai trabayos de gran calidá sobre nutrición pal exércitu norteamericanu; tamién fai estudios sobre los efeutos de los componentes de la dieta sobre los llípidos del plasma, sobre los factores hormonales que regulen el metabolismu de les grases, rellación ente texíu adiposu y termorregulación, efeutos fisiolóxicos de la fame o la gordura nes persones.
Torna a España namás finar el réxime franquista y afáyase de nuevu en Zaragoza, onde nos años cincuenta enantes del so viaxe a los Estaos Xuníos algamó per aciu d'oposición una cátedra de fisioloxía na facultá de medicina de la Universidá de Zaragoza. Nesti regresu ocupa la cátedra de Bioquímica y Bioloxía molecular del departamentu de Bioquímica y Bioloxía molecular y celular de la Facultá de Ciencies de Zaragoza. En 1986 ye nomáu mayestru eméritu de la mesma cátedra hasta l'añu del so fallecimientu en 1995.
Tando vivu publicó una estensa obra, con numberosos llibros y artículos, y ta consideráu como'l pá de la dietética asturiana.
Nel so honor diéron-y el nome al Hospital Grande Covián nel conceyu Parres.
Foi'l fundador y primer presidente de la Sociedá Española de Nutrición.
Foi nomáu Doctor Honoris Causa de la Universidá de Madrid.
Recibió la condecoración d'Alfonsu X el Sabiu.
Nel so honor inauguróse nel cursu 1985-86 l'Institutu Fco. Grande Covián asitiáu nel barriu "Las Fuentes" Zaragoza (Aragón).
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Diccionario biográfico español. Identificador DBE: 11247/francisco-grande-covian. Editorial: Real Academia de la Historia. Llingua de la obra o nome: castellanu. Data d'espublización: 2011.
- ↑ Afirmao en: Find a Grave. Identificador Find a Grave: 10178997. Apaez como: Francisco Grande Covián. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ URL de la referencia: https://secretaria.uniovi.es/c/document_library/get_file?uuid=29b8a691-7ceb-48a7-abfa-ce1ae8bf58b9&groupId=952290.
- ↑ Identificador del Boletín Oficial del Estado: BOE-A-1981-639.
- ↑ URL de la referencia: http://fundaciongarciacabrerizo.org/lista-premiados/.
- ↑ Identificador del Boletín Oficial del Estado: BOE-A-1983-17740.
- ↑ URL de la referencia: http://www.uva.es/export/sites/uva/1.lauva/1.15.doctoreshonoriscausa/index.html.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- «Francisco Grande Covián». en Find a Grave. (n'inglés)