iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://an.wikipedia.org/wiki/Aceite
Aceite - Biquipedia, a enciclopedia libre Ir al contenido

Aceite

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Aceite d'oliva.
D.O. Aceite Baixo Aragón.

Aceite[1] (pron. /a·θei·te/~/a·θai·te/, benasqués /a·'sei·te/) (de l'arabe az-zait, "suco d'a oliva", y iste de l'arameu zayta) ye un termin chenerico ta designar cuantos liquidos d'orichens diversos y hidrofobos (que no se disolven en augua).

Por un regular as aceites tienen acidos grasos insaturatos, como ye o caso de l'aceite d'oliva u l'aceite de chirasol. Eixemplos d'aceites con acidos grasos saturatos son l'aceite de coco y l'aceite de palma.

As aceites que se pueden minchar son lipidos cheneralment d'orichen vechetal u animal, anque un escalfamiento puede esnaturalizar-las, fendo-las no aptas ta o consumo humán.

L'aceite mas común historicament en a dieta mediterrania ye l'aceite d'oliva. En latín se deciba Oleum y d'astí a denominación en aragonés medieval Olio[2] que fue substituyida por l'arabismo az-zait. L'aceite d'oliva virchen s'obtién dreitament molendo y exprimindo as olivas, l'aceite d'oliva refinau s'obtién calentando os repuis d'o proceso anterior y tractando-los con disolvents quimicos.

Atros aceites vechetals, usatos en alimentación son; l'aceite de chirasol, l'aceite de soya y l'aceite de palma

Aceite en Aragón

[editar | modificar o codigo]

En Aragón existe a denominación d'orichen d'aceite d'o Baixo Aragón que incluye municipios d'as comarcas de Baixo Aragón, Martín Baixo, Matarranya, Cuencas Meneras, Mayestrato, Baixo Aragón-Casp, Campo de Belchit, Ribera Baixa d'Ebro y Andorra-Sierra d'Arcos

Tipos d'aceite

[editar | modificar o codigo]

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. (an) Silbia Garcés Lardiés,Francho Rodés Orquín:Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar, Gubierno d'Aragón, 2006, ISBN 84-689-7358-0, p.14
  2. (an) Rafel Vidaller Tricas:Lesico do mundo natural en o sieglo XV, Luenga & Fablas 12-13, 2008-2009, Consello d'a Fabla Aragonesa, ISSN 1137-8328, pp. 227-236