Swem

Piktogram wat Swem aandui

'n Swemmer in aksie

Swemmers neem aan 'n kompetisie deel

Swem is 'n watersport waar die swemmer hom/haar met arm- en beenbewegings deur water voortbeweeg. Dit word gewoonlik in 'n swembad beoefen, maar kan ook in damme, riviere of die see plaasvind.

Die meer bekende style van swem is vryslag (kruipslag), borsslag, rugslag en vlinderslag. Swem word as 'n gesonde en effektiewe oefenmetode beskou omdat bykans al die spiere in die liggaam gelyktydig oefening kry. Die swemmer se liggaamsmassa word deur die water gedra en die aksie plaas nie oormatige druk op die swemmer se knieë en gewrigte nie.

Swem kan vir ontspanning of in kompeterende verband beoefen word. Die sport is sedert 1896 deel van die Olimpiese Spele.

Swemstyle

Borsslag

Borsslag is nie net die oudste swemstyl nie, maar word ook die meeste in die praktyk geswem, omdat die slag die swemmer in staat stel om gemaklik asem te haal. Dit is ook die stadigste van die vier swemstyle. Topswemmers haal gemiddeld 1,67 meter per sekonde.

Die geskiedenis van die borsslag gaan terug na die Steentydperk, aangesien verskeie bewyse daarvan op beelde en tekeninge in grotte gevind is. Die 'klappende' beweging met die bene is verseker afgekyk van die swemgedrag van paddas. Borsslag is 'n sogenaamde onegalige slag; die verplasing is stokkerig. In Europese skole is dit die eerste slag wat aan kinders by swemskole geleer word.

• 
• 
• 

Rugslag

Rugslag

Rugslag is een van die vier swemstyle deur FINA gereguleer, en die enigste gereguleerde styl op die rug geswem. Dit het die voordeel van maklike asemhaling, maar die nadeel dat swemmers nie kan sien waar hulle gaan nie. Dit is ook die enigste kompetisieswemstyl wat 'n anderse begin het. Die swemstyl is soortgelyk aan 'n onderstebo kruip. Beide rugslag en kruipslag is lang-as style. In individuele wisselslag is rugslag die tweede styl wat geswem word; in spanwisselslag is dit die eerste styl wat geswem word.

Vlinderslag

Die vlinderslag is 'n swemslag geswem op die bors, met albei arms wat gelyktydig beweeg, vergesel deur die vlinder- of dolfynskop. Dit is die jongste swemstyl wat in kompetisies geswem word. Dit het in 1933 ontstaan uit die klassieke borsslag, deurdat die kontrabeweging van die arms op 'n sekere tydstip bokant die water uitgevoer word. Die sogenaamde 'armdeurhaal' word in die rigting van die heupe verleng, terwyl die bors-beenslag aanvanklik gehandhaaf word.

In teenstelling met die bors-, rug- en vryslag vereis die vlinderslag 'n goeie tegniek, ondervinding, asook sterk spiere.

• 
• 

Relatiewe digtheid

Die relatiewe digtheid van water is 1,0; dié van lood 11,41 en dié van hout gemiddeld 0,8. Enige voorwerp met ʼn relatiewe digtheid van minder as 1,0 sal in varswater dryf, en sy dryfvermoë is die resultaat van die verskil tussen sy eie relatiewe digtheid en die van water. Enige voorwerp met ʼn relatiewe digtheid van meer as 1,0 se massa is groter as die water wat dit verplaas en dit sal dus sink.

Die verskillende dele van die menslike liggaam in relatiewe digtheid van die liggaam is effens minder as 1,0. Die liggaam sal dus dryf. Die dryfvermoë is egter min, en as die liggaam regop in die water dryf, sal net die boonste deel van die kop bo die water uitsteek. Om dus te kan asemhaal, moet 'n swemmer op sy rug lê sodat sy gesig bo die water uitsteek. Die longe, wat soos twee groot sponse vol lug is, speel 'n belangrike rol in die dryfvermoë van die liggaam.

'n Swemmer wat sy mond en neus nie bo die water kan hou nie, asem water in en dit vul sy longe. Hierdie verplasing van lug deur water verhoog die liggaam se gemiddelde relatiewe digtheid. As albei longe feitlik met water gevul is, sal die swemmer begin sink, en hy sal verdrink tensy hulp opdaag.

Wedstryde

Die volgende items word amptelik erken: die vryslag (100, 200 en 400 m vir mans en vroue; 800 m vir vroue en 1 500 m vir mans); die rugslag (100 en 200 m); die borsslag (100 en 200 m); vlinderslag (100 en 200 m): wisselslag (200 en 400 m): wisselslagaflos (4 X 100 m) en die vryslagaflos (4 X 100 m en 4 X 200 m vir mans, 4 X 100 m vir vroue).

Die wisselslag is 'n individuele kompetisie oor 200 of 400 m waar die 4 bekende swemstyle in die volgorde vlinderslag, rugslag, borsslag en vryslag geswem word. By die wisselslagaflos lê 4 swemmers elk 100 meter van hulle gespesialiseerde swemstyl af, en 'n swemmer mag eers die water binnegaan wanneer sy spanmaat aan die rand van die swembad geraak het. Die volgorde van die wisselslagnommer is rugslag, borsslag, vlinderslag en vryslag. In die vryslagaflos lê 4 swemmers elk 'n afstand van 100 of 200 m af.

Vanweë Suid-Afrika se gunstige klimaat is swem een van die gewildste vorme van buitelugvermaak. Die Suid-Afrikaanse Amateurswemunie (SAASU) is in 1900 gestig en is by die internasionale beheerliggaam geaffilieer.

Die eerste georganiseerde swemwedstryd is teen die einde van die 19e eeu gehou en in 1912 het Suid-Afrika vir die eerste keer op internasionale vlak in die sport meegeding, naamlik by die Olimpiese Spele in Stockholm. 'n Twaalfjarige skoolmeisie, Karen Muir, het in 1965 die jongste persoon ter wêreld geword wat 'n wêreldrekord in 'n georganiseerde sport opgestel het, toe sy by 'n swemgala in Brittanje die 110-tree- rugslag in 68,7 sekondes afgelê het.

Internasionale swemtoernooie

Die belangrikste internasionale swemtoernooie is:

Langbaan (50 meter)

• Olimpiese Somerspele (sedert 1896)
• Wêreldkampioenskappe (sedert 1973)
• Europese kampioenskappe (sedert 1926)

Kortbaan (25 meter)

• Wêreldkampioenskappe (sedert 1993)
• Europese kampioenskappe (sedert 1991)
• Wêreldbeker (sedert 1989)

Sien ook

• Swem in Suid-Afrika
• Gesinchroniseerde swem
• Sierduik

Bronne

• KENNIS, 1980, ISBN 0798108231, volume 1, bl. 159
• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409680, volume 27, bl. 57, 58

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Swem.
• (nl) Historiese opvoedkundig oorsig van 150 ou en minder bekende swemslae