Rassisme in die Verenigde State
Rassisme en etniese diskriminasie is sedert die dae van kolonialisme en slawerny 'n ernstige probleem. Wettige of sosiaal-goedgekeurde voorregte en regte is aan wit Amerikaners gegee wat die inheemse Amerikaners, Afro-Amerikaners, Asiatiese-Amerikaners en Latyns-Amerikaners nie gehad het nie. Europese-Amerikaners (in besonder die Anglo-Amerikaners) het vanaf die 17de eeu tot in die 1960's ekslusiewe regte soos onderwys, stemreg, immigrasie, burgerskap, en eiendomsreg geniet. Nie-Protestantse immigrante uit Europa, in besonder die Iere, Pole en Italianers, het egter xenofobiese-uitsluiting en etnies-gegronde diskriminasie in die Amerikaanse gemeenskap ervaar, en is nie ten volle wit beskou nie. Hierby is daar ook voortdurend teen die Jode en Arabiere gediskrimineer, met die gevolg dat baie mense van dié groepe, hulself nie as wit geÏdentifiseer het nie.
Die belangrikste ras- en etniesgebonde instellings in Amerika was:
- Slawerny,
- Die Indiaanse oorloë,
- Reservate vir die inheemse-Amerikaners,
- Segregasie,
- Gemeenskapskole vir die inheemse-Amerikaners, en
- Interneringskampe.
Formele rasse-diskriminasie is merendeels in die 20ste eeu verbied, het sosiaal onaanvaarbaar geraak, en is moreel veragtelik beskou. Rassepolitiek het 'n groot fenomeen gebly, en rassisme bly voortbestaan in sosio-ekonomiese ongelykheid. Die laagvorming van rassisme het egter bly voortleef in die volgende sfere van die Amerikaanse samelewing: Behuising, opvoeding, in die regering en by die uitleen van geld. Die Amerikaanse menseregte-netwerk (U.S. Human Rights Network), 'n netwerk van talle burger- en menseregte- organisasies, reken dat diskriminasie elke aspek van die Amerikaanse leefwyse deurdring, en uitkring na alle anderskleurige gemeenskappe.[1] Hoewel die aard van die gemiddelde Amerikaner se houding baie oor die afgelope paar dekades verander het, het meningspeilings deur organisasies soos ABC News gevind dat groot dele van die Amerikaanse samelewing erken dat hulle steeds diskriminerende sieninge huldig. So onlangs soos in 2007 het een uit tien Amerikaners gesê hulle is bevooroordeeld teenoor Spaans-Amerikaanse medeburgers, terwyl een uit vier so voel teenoor Arabiese-Amerikaners.[2]
Afro-Amerikaners
[wysig | wysig bron]- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Afro-Amerikaners.
Die dae voor die burgeroorlog
[wysig | wysig bron]Transatlantiese slawehandel
[wysig | wysig bron]- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Transatlantiese slawehandel.
Hoewel slawerny beskou word as die oorsprong van die Afro-Amerikaanse bevolking het die slawehandel in Afrika 'n groot ekonomiese grondslag in die wêreld gevestig. Onder die Europese elite, wat regdeur die tydperk van die Atlantiese stelsel die nasionale beleid bepaal het, het daar 'n gewilde ideologie by name, merkantilisme, bestaan. Merkantilisime is ook beskryf as die veronderstelling dat beleidsdoelwitte sentreer rondom militêre mag ek ekonomiese rykdom. Die kolonies was die bron van minerale rykdomme en voedsevoorrade wat tot voordeel van die tuisland gebruik is.[3] Die inheemse-Amerikaners was nie geskik vir handerabeid nie want hulle het doodgegaan van siektes en geweld. Die Europeërs was te duur en sou ook die arbeidskrag in die tuislande verswak. Slawe was "in groot getalle" beskikbaar wat plantasie-landbou in die Amerikas baie winsgewend gemaak het.[4]
Die slawehandel na Amerika het voor die Amerikaanse Burgeroorlog gefloreer en, volgens die Trans- Atlantiese databasis van slawehandel, is daar tussen 1626 en 1860 meer as 470 000 slawe uit Afrika na, wat vandag die Verenigde State van Amerika is, vervoer.[5][6] Voorts het een uit elke vier gesin in die Suidelike Verenigde State voor die Amerikaanse Burgeroorlog slawe aangehou.Volgens die Amerikaanse sensus van 1860, was daar ongeveer 385 000 slawe-eienaars uit 'n wit bevolking van 7 miljoen.[7][8]
Stappe om slawerny af te skaf
[wysig | wysig bron].jpg)
Vroeg in die 19de eeu is 'n verskeidenheid van organisasies gestig wat daarna gekyk het om die swartes in Amerika elders te verskuif waar hulle groter vryheid kan geniet, Sommiges het kolonisasie as 'n oplossing voorgestel, en ander weer emigrasie. In die 1820's en 1830's was dit die Amerikaanse Kolonisasie-vereniging wat wou hê die swart Amerikaners moet terug Afrika toe gaan vir groter vryheid en gelykheid,[9] en in 1821 is die kolonie van Liberië gestig. Duisende vrygestelde slawe en vrye swartmense (met beperkte regte) is gehelp om van Amerika af soontoe te verskuif. Die kolonisasie-proses is uit 'n mengsel van motiewe gebore met die vader van die idee, Henry Clay, wat dit as volg opgesom het:[10]
|
Weens die onoorkombare vooroordele oor hul kleur, kon hulle nooit saamsmelt met die vrye wittes van die land nie. Dit is dus wenslik, ten einde hulle te respekteer, om die oorskot van die bevolking te dreineer."[11] |
|
Sowat 4 miljoen swart slawe is in 1865 bevry.[12] Van hulle het 95% in die suide gebly wat een-derde van die bevolking daar uitgemaak het, in vergelyking met die vyf persent in die noorde van die land. So, die vrese in die Suide was veel groter as in die Noorde vir die emansipasie van die swart bevolking.
Die Groot Migrasie
[wysig | wysig bron]
Rassisme, wat as 'n uitsluitlike probleem van die Suidelike state beskou was, het nasionale kommer begin wek met die Groot Migrasie toe miljoene Afro-Amerikaners na die Eerste Wêreldoorlog in die Suide ontwortel en na die industriële hartaar in die Noorde verskuif het. Die meerderheid migrante het hulle in Boston, Chicago en in New York (Harlem) gevestig. Tussen 1910–1970 het die persentasie Afro-Amerikaners in Chocago van 2.0% tot 32.7% gestyg.[13] Die migrerende swartes van 1910–1920 was in die meeste gevalle meer geletterd as dié wat in die Suide agtergebly het.[14]
Die Jim Crow-wette was die diskriminerende wette wat vanaf 1876 tot 1965 in die Suidelike Verenigde State afgedwing is. Dit het 'n mandaat gevestig vir "afsonderlik, maar gelyke" status aan Afro-Amerikaners. Inderwaarheid het dit egter aanleiding gegee tot die minderwaardige behandeling en leefwyse as wat hul wit medeburgers geniet het. Van die wette het bepaal dat staatskole, openbare parke en persele en openbare vervoer, soos treine en busse, afsonderlike geriewe vir wit en swart gehad het. Segregasie in staatskole is in 1954 deur die hooggeregshof as onkonstitusioneel verklaar.
In reaksie op die toename in diskriminasie en geweld, het swartes met nie-gewelddadige protesveldtogte begin. In Februarie 1960 het vier Afro-Amerikaanse studente in Greensboro, North Carolina by 'n winkel ingestap en by die toonbank gaan sit, maar die personeel het geweier om hulle te bedien. Die studente het in hul lesings van passiewe weerstand geleer en vreedsaam gesit terwyl wittes hulle by die toonbank getart, tamatiesous oor hulle uitgegooi, en hulle met sigarette gebrand het. Hierna was daar nog talle ander soortgelyke protesaksies teen rassisme en ongelykheid gewees. Dit het regdeur die Suide posgevat en wyer begin uitbrei. Die veldtogte, optogte en boikotte het later begin vrugte afwerp en plekke het begin om hul sakeondernemings vir alle rasse oop te stel.
Die bomaanval op die 16de straat Baptistekerk was die keerpunt in die menseregte-tydvak van Amerika. Dit het die hele land se aandag op die probleem gevestig. Op Sondag 15 September 1963 het 'n lid van die Ku Klux Klan 'n gedeelte van die kerk in Birmingham met 'n bom verwoes. Die bom het naby 26 kinders ontplof waar hulle besig was om in die kelder vir kooroefening bymekaar te kom. Vier swartmeisies is in die aanval dood.[15][16]
Die voorval was skaars enkele weke na Martin Luther King jr. se groot optog in Washington. Dit het uiteindelik 'n integrale deel geword van die veranderde persepsies oor die lewensomstansdighede van swartes in Amerika, en die weg gebaan vir die wet op menseregte van 1964 en die wet op stemreg van 1965 om aanvaar te word. Nie een van die twee wette is egter teen die einde van die 1960's geïmplementeer nie want die kampvegters vir menseregte se stryd om politieke en sosiale vryheid het nog voortgeduur. Talle Amerikaanse state het huwelike oor die kleurgrens verbied. Mildred Loving, 'n swartvrou, en Richard Loving, 'n witman, is in 1967 in Virginia vir een jaar tronk toe gestuur omdat hulle getrou het.[17][18]
Die hede
[wysig | wysig bron]Hoewel aansienlike vooruitgang in die voorafgaande dekades gemaak is om 'n middelklas op te bou en werk te skep, het swart armoede en 'n gebrek aan opvoeding,[19] in die konteks van de-industrialisering, toestande laat versleg.[20] Vooroordele, diskriminasie, en institusionele rassime het steeds die Afro-Amerikaners benadeel. Ondanks die vordering wat gemaak is na die bomaanval op die16de straat Baptistekerk, het die geweld op swartes voortgegaan.In die 1990's is kerke regdeur die Suidstate aan die brand gesteek.[21][22][23]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ U.S. Human Rights Network (Augustus 2010).
- ↑ "Aquí Se Habla Español – and Two-Thirds Don't Mind" (PDF).
- ↑ Darity Jr., William (2005).
- ↑ "Darity Jr., 2005"
- ↑ Eltis, David (2008).
- ↑ Eltis, David.
- ↑ http://www.fpri.org/articles/2008/08/teaching-about-slavery
- ↑ Alonzo L. Hamby, George Clack, and Mildred Sola Neely.
- ↑ "Background on conflict in Liberia" Geargiveer 14 Februarie 2007 op Wayback Machine.
- ↑ XIII – Slavery Abolished Geargiveer 19 Augustus 2016 op Wayback Machine The Avalon Project
- ↑ Maggie Montesinos Sale (1997).
- ↑ "The Deadliest War" Geargiveer 27 September 2007 op Wayback Machine.
- ↑ Tolnay, Stewart (2003).
- ↑ Beck, E.M.; Tolnay, Stewart (1990).
- ↑ Ravitz, Jessica.
- ↑ "Birmingham Church Bombed".
- ↑ Walker, Dionne (2007-06-10).
- ↑ Lawing, Charles B. "Loving v. Geargiveer 4 Julie 2007 op Wayback Machine
- ↑ "JBHE Statistical Shocker of the Year".
- ↑ Ronald Takaki, A Different Mirror: A History of Multicultural America (New York: Little, Brown & Co., 1993), 400-414.
- ↑ Booth, William (1996-06-19).
- ↑ Elizabeth Whitman.
- ↑ Southall, Ashley (2010-05-25).