15de eeu
| Millennium |
|---|
| 2de millennium |
| Eeue |
| Dekades: |
| Kategorieë |
| Geboortes – Sterftes |
Die 15de eeu het in die jaar 1401 'n aanvang geneem en teen die einde van die jaar 1500 ten einde geloop.
Bartolomeus Dias het die Kaap die Goeie Hoop in 1488 ontdek. Later het Vasco da Gama in 1497 langs die hele kus van Suider-Afrika gevaar terwyl hy onderweg na Indië was.
In Europa sluit die 15de eeu dele van die Laat Middeleeue, die Vroeë Renaissance en die vroeë moderne tydperk in. Baie tegnologiese, sosiale en kulturele ontwikkelings van die 15de eeu kan in retrospek gesien word as die inleiding van die "Europese wonderwerk" van die volgende eeue. Die argitektoniese perspektief, en die moderne velde wat vandag bekend staan as bankwese en rekeningkunde het in Italië begin.
Die Honderdjarige Oorlog het geëindig met 'n beslissende Franse oorwinning oor die Engelse in die Slag van Castillon. Finansiële probleme in Engeland ná die konflik het gelei tot die Oorloë van die Rose, 'n reeks dinastiese oorloë om die troon van Engeland. Die konflikte het geëindig met die nederlaag van Richard III deur Henry VII in die Slag van Bosworth Field, wat die Tudor-dinastie in die latere deel van die eeu tot stand gebring het.
Konstantinopel, bekend as die hoofstad van die wêreld en die hoofstad van die Bisantynse Ryk, vandag se Turkye, het onder die opkomende Moslem Ottomaanse Turke geval. Dit het die einde van die geweldig invloedryke Bisantynse Ryk en, vir sommige historici, die einde van die Middeleeue beteken. 'n Migrasie van Griekse geleerdes en tekste na Italië volg hierop, terwyl Johannes Gutenberg die drukpers begin het. Hierdie twee gebeurtenisse het sleutelrolle in die ontwikkeling van die Renaissance gespeel.
Die Romeinse Pousdom was vir dekades in twee dele in Europa verdeel, die sogenaamde Westerse Skeuring, tot met die Konsilie van Konstanz. Die verdeeldheid in die Katolieke Kerk en die onrus geassosieer met die Hussiete-beweging sou faktore word in die opkoms van die Protestantse Hervorming in die volgende eeu.
Islamitiese Spanje het ontbind geraak deur die Christelike Reconquista, gevolg deur die gedwonge bekerings en die Moslemrebellie, wat oor die sewe eeue van Islamitiese heerskappy geëindig het en Suid-Spanje aan Christelike heersers terugbesorg het.
Die soeke na die rykdom en voorspoed van Indië se Bengaalse Sultanaat het gelei tot die kolonisasie van die Amerikas deur Christopher Columbus in 1492 en die Portugese reise deur Vasco da Gama, wat Europa met die Indiese subkontinent verbind het, wat die tydperk van Iberiese ryke ingelui het.
In Asië het die Timurid-ryk ineengestort, en die Afghaanse Pashtun Lodi-dinastie is onder die Delhi-sultanaat gestig. Onder die bewind van die Yongle-keiser, wat die Verbode Stad gebou het en Zheng He beveel het om die wêreld oorsee te verken, het die Ming-dinastie se gebied sy hoogtepunt bereik.
In Afrika het die verspreiding van Islam gelei tot die vernietiging van die Christelike koninkryke van Nubië. Teen die einde van die Eeu het net Alodia oorgebly, wat in 1504 sou ineenstort. Die voorheen uitgestrekte Maliryk het op die randjie van ineenstorting gewankel, onder druk van die opkomende Songhairyk.
In die Amerikas het beide die Inkaryk en die Asteekse Ryk die hoogtepunt van hul invloed bereik, maar die Europese kolonisasie van die Amerikas het die verloop van die moderne geskiedenis verander.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Langer, William. An Encyclopedia of World History (5th ed. 1973); highly detailed outline of events online free
- Febvre, Lucien; Martin, Henri-Jean (1997), The Coming of the Book: The Impact of Printing 1450–1800, London: Verso, ISBN 1-85984-108-2
- Eisenstein, Elizabeth L. (1980), The Printing Press as an Agent of Change, Cambridge University Press, ISBN 0-521-29955-1, https://archive.org/details/printingpressasa0000eise
- Tolley, Thomas (2001). "Eyck, Barthélemy d'". The Oxford Companion to Western Art. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-866203-3.
