Marietjie de Jongh
Marietjie de Jongh is ’n Afrikaanse skrywer van kinder- en jeugverhale, wat die Alba Bouwer-prys met haar skryfwerk verower het.
Marietjie de Jongh | |
|---|---|
| Gebore | Maria Magdalena de Jongh 1 Maart 1953 |
| Nasionaliteit | Suid-Afrika |
| Beroep | Skrywer |
| Bekend vir | Kinderboeke |
| Kinders | 1 |
Lewe en werk
wysigMaria Magdalena de Jongh is op 1 Maart 1953 op Vredenburg aan die Kaapse weskus gebore en het in die Sandveld op die plaas Tzaarskuil grootgeword. Sy gaan skool op die plaasskole Tzaarskuil en Suurfontein, waarna sy haar hoërskoolopleiding in 1970 op Hoërskool Aurora voltooi. Hierna is sy na die Universiteit Stellenbosch, waar sy in 1973 'n BA-graad verwerf het. In 1976 verwerf sy aan die Universiteit van Suid-Afrika (Unisa) ’n B.A. Honneurs-graad in Engels. Sy bestudeer later ook Filosofie en Kunsgeskiedenis aan Unisa. Sy is getroud met ’n onderwyser en hulle het ’n seun. Na haar huwelik is sy meeste van die tyd ’n tuisteskepper, maar gee ook soms deeltyds klas in Engels Tweede Taal. Die egpaar trek gereeld en woon onder andere op Kenhardt, Villiersdorp, Worcester, Richmond, Somerset-Oos en dan weer op Worcester. Op Worcester gee sy soms skool aan die Skool vir Blindes.
Skryfwerk
wysigHoewel sy reeds van kleins af skryf, begin sy eers verhale vir uitgewers stuur na die geboorte van haar kind. Sy spesialiseer in die skryf van kinderboeke, meestal fantasieverhale. “Tandkitaar” is ’n fantasie op rym vir kleuters en word ook oor die radio uitgesaai. Die heks byt haar enigste tand uit op die kniekop van ’n hings en doen dan haar bes om ’n nuttige funksie vir die tand uit te dink. “Moeilikheid met Jan” is nog ’n versverhaal vir kleuters, wat illustreer hoe Jan krimp en groei as hy te min of te veel eet, of wat gebeur as hy nie bad nie. “Goeie maniere en ander plesiere” is ook ’n versverhaal, met ’n seuntjie wat gaan uiteet in ’n restaurant en dan al die reëls vir goeie maniere oortree. “Die man met die gaatjie in sy trui”[1] vertel van ’n man wat met sy lang skerp neus ’n gaatjie in sy trui steek. Deur die gaatjie byt ’n vlooi hom, steek ’n by hom en waai die wind sodat hy koud kry, maar hy is telkens besig met dinge wat hom emosioneel vervul en verhoed om die trui reg te maak. Op die vyfde dag vlieg ’n voëltjie deur die gat en maak haar teen sy lyf tuis, waar sy ’n warm plekkie teen sy bors maak en vir hom ’n lied sing. Nou is hy bly hy het nie die trui reggemaak nie. Die storie leer dat dit nie altyd die beste is om aan die normale eise van die samelewing te voldoen nie. Die boek is op voortreflike wyse deur Cora Coetzee geïllustreer. “Bietjie-Kier en die man in die Karoo” vertel van die baie groot ruimtewese, Bietjie-Kier, wat verkies om in ’n streek sonder mense te woon. Hy kies dan die betowering van die Karoo, maar daar bly reeds ’n man wat weier om pad te gee. Bietjie-Kier probeer hom verwilder, maar die man begryp nie die boodskap nie en interpreteer elke teken positief en met blydskap. ’n Swerm swaels laat hom glo dat dit lente is, die swerm bye verbly hom omdat daar dan heuning moet wees en teen die wilde rooi wind bou hy bloot ’n skuiling. Bietjie-Kier gaan praat self met die man, maar hy is so groot dat nie alles van hom op een slag gesien kan word nie en sy stem klink vir die man soos kiewiete en uile. Dit is dag- en nagvoëls, wat ’n samevatting van die skepping is. Dan laat die man sy familie en diere ook kom en Bietjie-Kier se wind en donderweer is ook vir hulle nie ’n verskrikking nie. Hierdie boek word deur Lize Groenewald geïllustreer en vertaal as “Diakiri and the man in the Karoo”. Haar kinderversie “Vuurvoël” word opgeneem in die versamelbundel “Goue fluit, my storie is uit” onder redaksie van Linda Rode.
“Braam en die engel” [2] is waarskynlik haar bekendste werk.[3] Die mense van die streek van Wale het verleer om te lag omdat hulle geteister word deur allerlei rampe. In die sanderige dorpie, Anker, is daar net een uur per dag wat ’n stormwind nie waai nie en in daardie uur moet die mense inderhaas die berge stof uitvee. ’n Onbeholpe engel, Hennerik, word aangestel om die gemeenskappe te help, maar net die verstote kind Braam en ’n koei kan hom sien. Saam begin hulle die moeisame taak om die gemeenskappe te red en eindelik is dit Braam se kinderlike geloof en onskuld wat hulle die oorwinning laat behaal. Saam met die engel beveg Braam die Bose, wat in verskeie gedaantes optree, terwyl beide Braam en die engel geteken word met tipies menslike emosies. Die verhaal het treffende allegoriese verwysings na Bybelse waarhede en boodskappe. In 1992 word “Braam en die engel” bekroon met die Alba Bouwer-prys en dit word in dieselfde jaar eervol vermeld tydens die toekenning van die C.P. Hoogenhout-prys. Hierdie boek word ook in Engels vertaal as “Brahm and the angel”.
Publikasies
wysig| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| 1981 | Tandkitaar |
| 1983 | Moeilikheid met Jan |
| Die man met die gaatjie in sy trui | |
| 1987 | Goeie maniere en ander plesiere |
| 1991 | Bietjie-Kier en die man in die Karoo |
Bronnelys
wysigBoeke
wysig- Steenberg, Elsabe “Fantasie en die kinderboek: ’n kernhandleiding” HAUM-Literêr Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 1987
- Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) “Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom” Lapa-Uitgewers Eerste uitgawe Tweede druk 2005
Internet
wysig- Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/dejonghm.html
- Storiewerf: http://www.storiewerf.co.za/cvs/cv_marietjiedejongh_ph.htm Geargiveer 13 September 2014 op Wayback Machine
Ongepubliseerde dokumente
wysig- De Jongh, Marietjie Lewenskets Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein