Werner Ventzki

Werner Karl Oskar Ventzki (ur. 19 lipca 1906 w Słupsku (Stolp), zm. 10 sierpnia 2004 w Detmold) – niemiecki polityk i urzędnik rządowy, nadburmistrz okupowanej Łodzi (niem. Litzmannstadt)^[1].

Był synem pruskiego urzędnika Oskara (ur. w 1873 roku w Poznaniu). Werner Ventzki w gimnazjum wstąpił do młodzieżowo-narodowego Związku Młodzieży Wielkich Niemiec. Po zdaniu matury studiował prawo w Greifswaldzie, Królewcu i Heidelbergu. W czasie nauki osobiście spotkał Adolfa Hitlera, którego stał się zwolennikiem^[2]. Zapisał się do Niemieckiego Związku Studentów, a w 1930 roku zdał państwowy egzamin prawniczy. W 1931 roku wstąpił do NSDAP.

15 września 1939 roku objął w Poznaniu funkcję gauamstleitera Warthegau i został jednym z najbliższych współpracowników w sztabie Artura Greisera. Brał udział w planowaniu i przeprowadzaniu masowych wysiedleń Polaków z Wielkopolski w latach 1939–1941^[3]. 8 maja 1941 roku został mianowany nadburmistrzem okupowanej Łodzi (Litzmannstadt) i pełnił to stanowisko do 1 lipca 1943 roku^[4]. Odpowiedzialny był m.in. za masowe wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej z rejencji łódzkiej, likwidację getta łódzkiego oraz deportowanie jego mieszkańców do obozu Kulmhof znajdującego się w Chełmnie nad Nerem. W roku 1942 wstąpił do SS i pełnił funkcję Unterscharführera. Od roku 1943 służył w Waffen-SS. Został odznaczony przez Adolfa Hitlera złotą odznaką NSDAP.

Od 1947 roku jego nazwisko znajdowało się na liście zbrodniarzy wojennych. Po wojnie był aktywistą Związku Wypędzonych, a od roku 1953 przedstawicielem Związkowego Ministerstwa ds. Wypędzonych, Uchodźców i Ofiar Wojny w Berlinie. Następnie pełnił funkcję starszego radcy rządu w Bonn. W roku 1960 zawieszono postępowanie prokuratorskie w sprawie jego przeszłości. Do 1969 roku zajmował stanowisko dyrektora w Ministerstwie do Spraw Przesiedleńców w RFN. W 1970 roku GKBZHwP przekazała władzom w Bonn dokumenty świadczące o zbrodniczej działalności Wernera Ventzkiego w okupowanej Polsce^[3].

W 2009 roku Piotr Szalsza w ramach projektu „Europejskie wspomnienia” nakręcił film dokumentalny w koprodukcji austriacko-polskiej pt. „Ventzki. Dzieci sprawców, dzieci ofiar”^[5]. Film opisuje odkrywanie nazistowskiej przeszłości ojca przez syna Jensa-Jürgena Ventzkiego, który postanowił się zmierzyć z bolesną historią swojej rodziny^[6].

W 2012 ukazała się na polskim rynku wydawniczym książka jego syna – Jensa-Jürgena Cień ojca (niem. Seine Schatten, meine Bilder)^[7], będąca rozliczeniem jego relacji z ojcem i jego życiorysem, jako „dziecka nazisty”^[8].

• Ernst Klee: Das Personenlexikon zum Dritten Reich. Wer war was vor und nach 1945. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 2005, s. 639. ISBN 978-3-596-16048-8. OCLC 70913054. (niem.).
• Adam Krzemiński: Do piekła i z powrotem; [w:] „Polityka”, 2009, nr 10, s. 67–69
• Anna Gronczewska. Ventzki – cień czciciela Hitlera. „Dziennik Łódzki dodatek Nasza historia”. 9 (10), s. 6–9, wrzesień 2014.