Toscana

Toscana
—  Vùng của Ý  —
Hiệu kỳ Huy hiệu
Toscana
Quốc gia	Ý
Thủ phủ	Firenze
Chính quyền
• Thủ hiến	Enrico Rossi (MDP)
Diện tích
• Tổng cộng	22.990,18 km2 (8,876,56 mi2)
Dân số (2015)
• Tổng cộng	3.749.430
• Mật độ	160/km2 (420/mi2)
Công dân[1]
• người Ý	90%
Múi giờ	CET (UTC+1)
• Mùa hè (DST)	CEST (UTC+2)
Mã ISO 3166	IT-52
Thành phố kết nghĩa	Nablus
GDP danh nghĩa	€106,1[2] tỉ (2008)
GDP bình quân đầu người	€28500[3] (2008)
NUTS-1	ITE
Trang web	www.regione.toscana.it

Toscana (phát âm [toˈskaːna]) là một vùng ở Trung Ý với diện tích chừng 23.000 kilômét vuông (8.900 dặm vuông Anh) và dân số khoảng 3,8 triệu người (2013). Thủ phủ vùng là Firenze (Florence trong tiếng Pháp).

Toscana nổi tiếng với phong cảnh xinh đẹp, truyền thống văn hóa, lịch sử và di sản nghệ thuật. Nơi đây được xem là cái nôi của sự Phục Hưng Ý^[4] và là quê nhà của nhiều nhân vật giàu ảnh hưởng trong nghệ thuật và khoa học. Nơi đây còn gắn liền với những bảo tàng nổi tiếng như Uffizi và Palazzo Pitti. Toscana cũng được biết đến nhờ các loại rượu vang, như Chianti, Vino Nobile di Montepulciano, Morellino di Scansano và Brunello di Montalcino.

Toscana là một vùng du lịch trứ tiếng ở cả trong và ngoài nước Ý, với các điểm du lịch chính theo số khách năm 2014 là Firenze, Pisa, Montecatini Terme, Castiglione della Pescaia và Grosseto.^[5] Làng Castiglione della Pescaia là điểm du lịch ven biển được tham quan nhiều nhất.^[5] Ngoài những nơi trên, Siena, Lucca, vùng Chianti, Versilia và Val d'Orcia cũng vang danh toàn cầu và nổi tiếng toàn giới du lịch.

Bảy địa điểm ở Toscana được xác định là di sản thế giới: trung tâm lịch sử Firenze (công nhận năm 1982); quảng trường nhà thờ chính tòa Pisa (1987); trung tâm lịch sử San Gimignano (1990); trung tâm lịch sử Siena (1995); trung tâm lịch sử Pienza (1996); Val d'Orcia (2004); và Các dinh thự và khu vườn Medici (2013). Toscana có hơn 120 khu bảo tồn thiên nhiều. Năm 2012, Firenze là thành phố được viếng thăm nhiều thứ 89 thế giới, với trên 1,834 triệu khách du lịch.^[6]

Có dáng na ná hình tam giác, Toscana tiếp giáp với Liguria về phía tây bắc, Emilia-Romagna về phía bắc, Marche về phía đông bắc, Umbria và phía đông Lazio và phía đông nam.

Toscana có đường bờ biển với biển Liguria và biển Tyrrhenia, và có một quần đảo là quần đảo Toscana. Vùng có diện tích chừng 22.993 kilômét vuông (8.878 dặm vuông Anh). Được vây quanh và băng ngang bởi một số dãy núi, với ít đồng bằng, địa hình Toscana chủ yếu là đồi núi. Vùng đồi (diện tích 15.292 kilômét vuông (5.904 dặm vuông Anh)) chiếm gần 2/3 (66,5%) tổng diện tích Toscana, cộng với vùng núi (rộng 5.770 kilômét vuông (2.230 dặm vuông Anh)) chiếm 25% nữa. Đồng bằng chỉ chiếm 8,4% tổng diện tích —1.930 kilômét vuông (750 dặm vuông Anh)—chủ yếu quanh thung lũng sông Arno. Nhiều thành phố của Toscana nằm dọc sông Arno, gồm thủ phủ Firenze, Empoli và Pisa.

Khí hậu dịu ở khu vực ven biển, còn ở vùng nội địa thì nhiều mưa và thường có chênh lệch nhiệt độ đáng kể giữa mùa hè và đông,^[7] mang đến cho vùng này chu kỳ rã đông làm giàu đất liên tục, giúp nó một thời là "rổ bánh mì" của La Mã cổ đại.^[8]

• 
  Đồng hướng dương ở Maremma
• 
  Balze di Volterra
• 
  Khung cảnh gần Siena
• 
  Ruộng nho ở Toscana
• 
  Thung lũng ở Toscana
• 
  Monte Argentario
• 
  Cảnh quan đồi thoải gần Val d'Orcia
• 
  Firenze (Florence)

Mật độ dân cư Toscana (161 người trên kilômét vuông (420/sq mi) năm 2008) thấp hơn trung bình toàn quốc (198,8/km² hay 515/sq mi). Đây là mật độ dân thấp ở các tỉnh Arezzo, Siena, và nhất là Grosseto (50/km² hay 130/sq mi). Mật độ dân cư cao nhất ở Prato (675/km² hay 1.750/sq mi), theo sau là Pistoia, Livorno, Firenze và Lucca. Về thành phố, đông đúc nhất là Firenze (trên 3.500/km² hay 9.100/sq mi), rồi Livorno, Prato, Viareggio, Forte dei Marmi và Montecatini Terme (tất cả đều có mật độ trên 1.000/km² hay 2.600/sq mi). Sự phân bố này bắt nguồn từ lịch sử-văn hóa, và gần đây hơn, từ trình độ kinh tế trong vùng.^[7]

Theo đó, vùng thưa dân nhất thì hoạt động kinh tế chính là nông nghiệp kết.^[7]

Người Ý chiếm 93% tổng dân số. Từ thập niên 1980, vùng này đã thu hút những làn sóng người nhập cư, nhất là từ Trung Quốc. Cũng có những cộng đồng người Anh và người Mỹ ở đây. Tính đến năm 2008^{[cập nhật]}, ISTAT ước tính có 275.149 người nhập cư sinh ra ở ngoại quốc sống tại Toscana, tức 7% dân số.

Toscana được chia làm chín tỉnh và một thành phố trung tâm:

Firenze

Arezzo

Grosseto

Siena

Livorno

Pisa

Lucca

Pistoia

Prato

Massa-
Carrara

Tìm hiểu thêm về Tuscany tại các dự án liên quan
	Từ điển từ Wiktionary
	Tập tin phương tiện từ Commons
	Tin tức từ Wikinews
	Danh ngôn từ Wikiquote
	Văn kiện từ Wikisource
	Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks
	Cẩm nang du lịch guide từ Wikivoyage
	Tài nguyên học tập từ Wikiversity

• Dữ liệu địa lý liên quan đến Toscana tại OpenStreetMap
• ©Official Tourism Site of Tuscany Lưu trữ 2011-09-29 tại Wayback Machine
• Official website of the Tuscany Region (in Italian)
• Official website of the Opera della Primaziale Pisana
• APUANEAT Lưu trữ 2013-10-21 tại Wayback Machine Typical Products & Resorts Tuscany guide