UEFA Champions League

De Europacup I (de originele naam luidt 'Coupe des Clubs Champions Européens', en staat nog altijd op de beker) was het belangrijkste Europese clubtoernooi waaraan elk seizoen de landskampioenen van alle bij de UEFA aangesloten landen deelnamen. Alleen in de beginjaren waren er enkele uitzonderingen, waaronder het Nederlandse PSV dat in het seizoen 1955/56 deelnam in plaats van de Nederlandse kampioen Willem II. De te winnen beker, die nog steeds wordt uitgereikt aan de winnaar van de Champions League, wordt ook wel de "cup met de grote oren" genoemd. Die "grote oren" zijn afgeleid van de Grieks/Romeinse amfora, waarvan de oren als draaghouvast dienden.

In het toernooi vaardigde elk land één team uit, met daaraan eventueel toegevoegd de winnaar van het seizoen ervoor. De teams speelden een competitie volgens het knock-outsysteem, waarbij per ronde twee wedstrijden werden gespeeld: één thuis- en één uitwedstrijd. De finale, in mei op een vooraf bepaalde neutrale locatie, bestond echter uit slechts één wedstrijd. In 1991 werd die formule gewijzigd. Er waren eerst twee normale knock-outronden waarna er van de beste acht ploegen twee poules werden opgemaakt die een hele competitie speelden. De winnaars van beide poules speelden de finale. In 1992 werd het toernooi voortgezet als de UEFA Champions League.

Het toernooi werd voor het eerst georganiseerd in het seizoen 1955/56, Real Madrid werd de winnaar van de eerste vijf edities en met de zesde zege in 1966 is deze club recordhouder. Nederlandse clubs wonnen het toernooi in totaal 6 keer: Feyenoord in 1970, AFC Ajax in 1971, 1972, 1973 en 1995, en PSV in 1988. In 1963 bereikte Feyenoord als eerste Nederlandse club de halve finale, in 1969 was Ajax de eerste Nederlandse club die de finale bereikte. De beste prestatie van een Belgische club was de verloren finale van Club Brugge in 1978. Tegenstander was Liverpool FC dat met 1–0 won op Wembley.

De Champions League ging in 1992 van start als voortzetting van de Europacup I. In dat jaar werd de groepsfase geïntroduceerd. Later zijn er nog meer wijzigingen aangebracht, waarvan de belangrijkste in 1997: vanaf toen werd afgeweken van het concept dat alleen de landskampioenen en titelverdedigers mochten meedoen.

Ieder land aangesloten bij de UEFA, met uitzondering van Liechtenstein, mocht zijn kampioen afvaardigen. De Liechtensteinse voetbalbond organiseert alleen een bekertoernooi en geen competitie, alle Liechtensteinse voetbalclubs spelen in de Zwitserse piramide. Namens het ondertussen verbrokkelde Joegoslavië nam het Sloveense Olimpija Ljubljana deel.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kwamen er tal van nieuwe landen bij. Daarom werd een kwalificatieronde ingevoerd voor de kampioenen van de 9 slechtst presterende landen in Europa. Omdat Oekraïne, Estland, Letland en Israël jonge leden waren binnen de UEFA, waren ook deze kampioenen tot deze voorronde veroordeeld.

Na de voorronde begon het hoofdtoernooi met 32 teams. Ronde 1 en 2 werkten volgens het knock-outsysteem. De acht clubs die deze twee ronden hadden overleefd, werden onderverdeeld in twee groepen. De winnaars van deze twee groepen (Olympique de Marseille en AC Milan) speelden tegen elkaar de finale in het Olympiastadion in het Duitse München.

Weer mochten alleen de kampioenen deelnemen.

In deze tweede editie van de Champions League waren nog meer landen vertegenwoordigd. Albanië, Moldavië, Georgië, Wales, Kroatië en Wit-Rusland werden voor het eerst vertegenwoordigd. De voorronde werd uitgebreid tot 20 clubs.

De tien winnaars werden bij 22 andere kampioenen gevoegd die vervolgens het hoofdtoernooi speelden. Na twee knock-outronden werden de acht winnaars weer in twee groepen verdeeld. Nieuw was dat nu niet alleen de winnaars van de groep verdergingen, maar ook de clubs die als tweede in de groep eindigden. Zo werd er een halve finale in het leven geroepen.

Alleen kampioenen kwalificeerden zich. Opvallend was dat nu nog maar 16 kampioenen deelnamen aan het hoofdtoernooi van de Champions League in plaats van 32 bij de vorige opzet. Bovendien mochten alleen de kampioenen van de 24 succesvolste landen deelnemen aan de Champions League. Kampioenen van lager gewaardeerde landen waren veroordeeld tot deelname aan de UEFA-cup.

Na de kwalificatieronde (16 clubs streden om de resterende 8 plaatsen in het hoofdtoernooi waar de 8 hoogst gewaardeerde clubs al rechtstreeks voor waren geplaatst) werd direct de groepsfase gespeeld. Deze bestond uit 4 groepen van 4 teams. Na de groepsfase gingen de 2 beste teams uit elke groep door naar de knock-outfase die begon bij de kwartfinales.

Niet alleen kampioenen kwalificeerden zich, ook clubs uit landen uit de top 8 die 2de eindigden in de vaderlandse competitie namen deel. De kampioenen van de landen uit de top 8 waren rechtstreeks geplaatst voor de groepsfase net als de titelhouder. Na het totale uiteenvallen van de Sovjet-Unie en Joegoslavië namen nu ook de kampioenen uit de Kaukasus en de Balkan deel.

Door de uitbreiding van het aantal leden was er nood aan een 2de voorronde. Na twee voorronden werden 24 ploegen toegelaten tot het hoofdtoernooi. Deze werden onderverdeeld in zes groepen van vier teams. De zes groepswinnaars en de twee beste nummers twee kwalificeerden zich voor de kwartfinales.

Om het commercieel potentieel van de Champions League volledig uit te buiten, werd gekozen om meer teams uit de grote landen te laten deelnemen. Dit ging uiteindelijk ten koste van landen zonder voetbalcultuur, want de verschillen in budgetten werden enorm tussen top, sub-top en middenmoot van Europa.

De groepsfase bestond nu uit 32 teams. Ook werden uit grote landen meer teams toegelaten. Dit had tot gevolg dat er een 3e voorronde moest komen. Na de knock-outfases van de voorronden ging het hoofdtoernooi met 32 teams van start. Deze waren volgens sterkte onderverdeeld in 8 groepen van 4. De 2 beste van iedere groep gingen verder. De 2e ronde was ook een groepsronde, maar deze keer maar 4 groepen van 4 teams. Ook hier stootten de 2 beste teams van iedere poule door. Hierna volgde de knock-outfase richting finale.

De deelname was hetzelfde voor deze periode als in de vorige.

De 2de ronde werd nu ook een knock-outronde omdat de wedstrijdlast voor Europese ploegen te groot werd.

De Champions League 2015/16 werd de eerste editie van het toernooi waaraan vijf deelnemers uit hetzelfde land deelnamen. FC Barcelona, Real Madrid en Atlético Madrid plaatsten zich door in het voorgaande seizoen eerste, tweede en derde te worden in de Spaanse competitie. Sevilla FC was als winnaar van de Europa League 2014/15 ook direct geplaatst. Valencia CF kwam hier in augustus 2015 als vijfde Spaanse ploeg bij door in de voorronde over twee wedstrijden te winnen van AS Monaco.

Om het commercieel potentieel van de Champions League volledig uit te buiten, wordt er gekozen om meer teams uit de grote landen te laten deelnemen in het hoofdtoernooi. Dit gaat uiteindelijk ten koste van landen zonder voetbalcultuur, want de verschillen in budgetten worden enorm tussen top, sub-top en middenmoot van Europa.
Uitzonderingen op onderstaande lijst zijn er wanneer de winnaar van de Champions League of Europa League zich via de nationale competitie al plaatst voor Europees voetbal.

• Als de winnaar van de vorige editie van de UEFA Champions League zich via de nationale competitie voor de groepsfase van de Champions League plaatst. Dan neemt de kampioen van associatie 11 de plek van de Champions Leaguewinnaar in. Daarop volgt dat ook de kampioenen van eventuele andere associaties promoveren naar een andere instroomposities.
• Als de winnaar van de vorige editie van de UEFA Europa League zich via de nationale competitie voor de groepsfase van de Champions League plaatst. Dan neemt de nummer drie van associatie 5 de plek van de Europa Leaguewinnaar in. Daarop volgt dat ook de niet-kampioenen van eventuele andere associaties promoveren naar een andere instroomposities.
• Als de winnaar van de vorige editie van de UEFA Champions League of Europa League zich via de nationale competitie voor de kwalificatierondes van de Champions League of de Europa League plaatst. Dan meent de team van de hoogst geplaatste associatie de plek van de Champions League- of Europa Leaguewinnaar in. Daarop volgt dat ook de kampioenen en de niet-kampioenen van eventuele andere associaties promoveren naar een andere instroomposities.
• Elke associatie mag maximaal vijf teams in de Champions League hebben. Als de winnaar van de Champions League en de Europa League afkomstig zijn uit dezelfde top-vierassociatie, maar deze winnaars eindigen buiten de top vier van hun nationale competitie. Zal het op de vierde plaats geplaatste team van de competitie niet deelnemen aan de Champions League, maar zal in plaats daarvan strijden in de Europa League.

KR - Kampioensroute
CR - Competitieroute
** Dit is zonder Liechtenstein.

De toernooiopzet is hetzelfde voor deze periode als in de vorige.

Net als in voorgaande jaren mogen teams uit landen die aangesloten zijn bij de UEFA deelnemen. Echter, vanaf dit seizoen is het aantal deelnemers uitgebreid naar 36 in plaats van 32. Van de 4 extra plekken worden er 2 toegekend aan de landen die in het voorgaande seizoen Europees het best gepresteerd hebben. 1 Ticket gaat naar de nummer 3 van het land dat vijfde staat op de UEFA-ranglijst. Het laatste ticket wordt via de voorrondes verkregen.

De belangrijkste verandering is de introductie van het Zwitserse model. In plaats van de traditionele groepsfase, waarin clubs in groepen van vier teams speelden, worden de 36 teams in één grote poule geplaatst. Elk team speelt acht wedstrijden tegen acht verschillende tegenstanders (vier thuis en vier uit), waarbij de tegenstanders worden geselecteerd op basis van de UEFA-ranglijst.

Na deze poulefase gaan de beste acht teams direct door naar de knock-outfase, terwijl de teams die op plek 9 tot en met 24 eindigen, in een play-off ronde zullen strijden om de resterende acht plaatsen in de achtste finales.

De knock-outfase blijft zoals voorheen, met thuis- en uitwedstrijden in de achtste finales, kwartfinales en halve finales, waarna de finale op neutraal terrein plaatsvindt.

Een club kan zich voor dit toernooi plaatsen door een hoge eindpositie in de nationale competitie van het voorgaande jaar. Elk land dat bij de UEFA is aangesloten mag minimaal één en maximaal vier clubs afvaardigen; hoe sterker het land, hoe meer clubs mogen deelnemen. De verdeling wordt gebaseerd op de positie van het land op de UEFA-coëfficiëntenranglijst. Liechtenstein kent geen deelnemer in dit toernooi omdat dit ministaatje geen eigen nationale competitie heeft; de zeven clubs uit Liechtenstein spelen alle in de Zwitserse competitie.

Aan de eerste ronde van het hoofdtoernooi doen 32 clubs mee. Een aantal clubs is rechtstreeks geplaatst en de overige clubs moeten zich via de voorronden plaatsen.

In het seizoen 2009/10 zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd in de samenstelling van de eerste ronde. Er zijn 22 in plaats van 16 clubs rechtstreeks geplaatst en er zullen ten minste 17 landskampioenen meedoen in plaats van 10.

In drie voorronden, volgens het knock-outsysteem met een thuis- en een uitwedstrijd, worden de teams bepaald die zich in de eerste ronde bij de rechtstreeks geplaatste clubs mogen voegen. In de eerste voorronden spelen clubs van de zwakkere landen tegen elkaar. In de tweede en derde voorronden stromen clubs van sterkere landen in. Wanneer welke club instroomt hangt af van het aantal deelnemende clubs en het aantal vrije plaatsen in de eerste ronde.

In het seizoen 2009/10 zijn er 10 plaatsen in de eerste ronde beschikbaar voor clubs die niet rechtstreeks zijn geplaatst. Omdat in de voorronden de landskampioenen gescheiden worden van de niet-landskampioenen, zullen uiteindelijk 5 van de 10 plaatsen worden ingenomen door landskampioenen en 5 door niet-landskampioenen.

De verliezers van de derde voorronde uit het kampioenenpad schuiven door naar de Play-off ronde van de UEFA Europa League, de winnaars gaan door naar de Play-off ronde van de CL. De verliezers van deze ronde plaatsen zich voor de groepsfase van de Europa League. De verliezers van de derde voorronde uit het niet-kampioenenpad schuiven door naar de groepsfase van de UEFA Europa League

De eerste ronde van het toernooi wordt gespeeld in acht groepen van vier clubs. De indeling van deze groepen wordt bepaald door een "geleide" loting, die met behulp van coëfficiënten zou moeten resulteren in groepen die ongeveer gelijk van sterkte zijn. Clubs uit hetzelfde land kunnen elkaar in deze fase niet treffen.

De nummers één en twee van iedere poule gaan door naar de tweede ronde, terwijl de nummer drie door mag gaan in de tweede ronde van de lager aangeslagen Europa League. Voor de nummer vier van de groep is het Europees voetbal voor het betreffende seizoen voorbij. Indien meerdere clubs hetzelfde aantal punten halen, wordt gekeken naar het onderlinge resultaat.

De tweede ronde bestaat uit knock-outwedstrijden met een thuis- en uitwedstrijd. De acht groepswinnaars uit de eerste ronde spelen in de achtste finale tegen een nummer twee uit de groep en hebben als voordeel dat ze met een uitwedstrijd beginnen. Daarna is er een vrije loting voor de kwartfinale en de halve finale. De finale is één wedstrijd op een vooraf bepaalde locatie.

Tijdens de seizoenen 1999-2003 is geëxperimenteerd met een tweede groepsronde (16 ploegen in 4 groepen), maar omdat dit de voetbalkalender overvol maakte en het spektakelvoetbal achterwege bleef (ploegen gingen berekenend spelen), is weer overgegaan op het knock-outsysteem.

In 1991/92 en 1992/93 werden de halve finales in poule wedstrijden gespeeld. De genoemde ploegen eindigden tweede in de poule na de latere winnaar*, respectievelijk na de latere runner-up**

Bron: UEFA Champions League Statistics Handbook 2013/14 (UEFA)

(*) Deze clubs wonnen de drie UEFA-hoofdcompetities

Hieronder een lijst met alle Belgen en Nederlanders die ooit de Europacup I/UEFA Champions League wonnen. Tot en met 1992 alleen zij die in de finale meegespeeld hebben, vanaf 1993 ook zij die bij de selectie hoorden.

* Niet in de finale, wel in een eerdere wedstrijd.
** Reservekeeper, geen minuut gespeeld.
*** Geen minuut gespeeld, wel lid van de selectie.
Bron: European Champions' Club Cup/UEFA Champions League Winning Squads (UEFA)

• Eric Gerets (1988)
• Daniel Van Buyten (2013)
• Thomas Vermaelen (2015)***
• Divock Origi (2019)
• Simon Mignolet (2019)**
• Thibaut Courtois (2022, 2024)
• Eden Hazard (2022)***
• Kevin De Bruyne (2023)

• Rinus Michels (1971)
• Guus Hiddink (1988)
• Johan Cruijff (1992)
• Louis van Gaal (1995)
• Frank Rijkaard (2006)

• Raymond Goethals (1993)

Hieronder een lijst met de spelers die het vaakst het toernooi wonnen.

Hieronder een overzicht met de personen die het toernooi eerst wonnen als speler en later ook als trainer.

Vetgedrukt = Nog actief in Europa
Bijgewerkt tot en met 23 oktober 2024.^[1][2]

Vetgedrukt = Dit seizoen nog actief
Bijgewerkt tot en met 23 oktober 2024.

Bijgewerkt tot en met 23 oktober 2024.^[1]

Vetgedrukt = Dit seizoen nog actief

Bijgewerkt tot en met 23 oktober 2024.^[1]

In de onderstaande statistieken zijn de deelnames van alle clubs samengevoegd.