Finkum

Finkum
Feinsum

Plaats in Nederland
Situering
Provincie	Friesland Friesland
Gemeente	Leeuwarden Leeuwarden
Coördinaten	53° 17′ NB, 5° 46′ OL
Algemeen
Oppervlakte	3,33[1] km²
- land	3,28[1] km²
- water	0,05[1] km²
Inwoners (2023-01-01)	155[1] (47 inw./km²)
Woning­voorraad	68 woningen[1]
Overig
Woonplaats­code	3226
Portaal    Nederland Friesland

Finkum (officieel, Fries: Feinsum) is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland. Het is gelegen ten noorden van de stad Leeuwarden, tussen Stiens en Hijum waarmee het veel samenwerkt.

In 2023 telde het dorp 155 inwoners. Binnen het dorpsgebied stroomt de Finkumervaart en ten oosten van de dorpskern van Finkum is de buurtschap Poelhuizen gelegen.

Finkum is als een huisterp ontstaan rond de christelijke jaartelling. Deze terp was opgeworpen op een kwelderwal. De uitbreiding van een huisterp naar dorp komt waarschijnlijk door een buitenverblijf van het klooster Mariëngaarde in Hallum. Het klooster bezat veel grond in het gebied. Toen het klooster in 1580 de macht verloor, namen vier adellijke families deze over.

De belangrijkste hiervan was het geslacht Holdinga, eigenaren van Holdingastate. In 1640 stierf dit geslacht uit. In de 1355 werd de plaats vermeld als Finckum, in 1471 als Feintiumma ga, in 1509 als to finckum, in 1511 als Veijnkum, Feinttum en Fijnghum, in 1536 als tot fintzum en in 1786 als Finkum.

De plaatsnaam verwijst mogelijk naar hef feit dat het de woonplaats (heem/um) van de persoon Finke was. Maar andere mogelijkheden worden ook niet uitgesloten. De verschuiving in het Fries van k naar ts wordt weleens verklaard door het woord Friensje dat ventje betekent, maar in 16e eeuw was dit modern Fries woord nog niet gekend.

De Sint-Vituskerk is een kerk uit de 13e eeuw. In 1515 werd de toren door de Zwarte Hoop in brand gestoken om er de bezetting van Gelderse soldaten uit te verjagen. In de 16e eeuw is het koor van de kerk gesloopt, en in de 18e eeuw kreeg de toren een zadeldak. In die toren hangt een klok uit 1477, en in de kerk is een preekstoel te zien uit de 16e eeuw. Bij een restauratie in 1962-1964 zijn veel authentieke details verloren gegaan. In de kerk liggen nog grafstenen van de Holdinga's. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.

Naast deze kerk is er ook nog een kerk uit 1877 aanwezig in het dorp.

Het Dokkumer lokaaltje had een treinstation derde klasse in Finkum. Nadat de lijn voor personenvervoer was gesloten is het stationsgebouw afgebroken. Op een gedeelte van het tracé ligt nu een fietspad naar Hijum.

Ten westen van Finkum staat de Slagdijkstermolen, een oorspronkelijk uit 1864 daterende poldermolen, die in 2007/2008 geheel is gerestaureerd.

De kaatsvereniging In nij begjin bedient zowel Finkum als Hijum. Aan de Finkumervaart ligt een kleine passantenhaven.

De oostelijke route van het Jabikspaad, de Friese Camino de Santiago, gaat door Finkum. Het Jabikspaad is 130 kilometer lang en loopt van Sint Jacobiparochie naar Hasselt.

Johannes Brandsma (1918-2002), politicus

• Lijst van rijksmonumenten in Finkum

Zie de categorie Feinsum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.