Plas Iolyn
 Plas Iolyn heddiw | |
| Math | plasty  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Pentrefoelas |
| Sir | Pentrefoelas |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 270.7 metr |
| Cyfesurynnau | 53.0383°N 3.668°W |
 | |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd II, Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
Plasdy gerllaw pentref Rhydlydan, yn awr yn ne-ddwyrain bwrdeistref sirol Conwy, yw Plas Iolyn (cyfeiriad grid SH881503). Tu ôl i'r hen blasdy, i'r de, ceir Garn Prys (534m).
Hanes
[golygu | golygu cod]Bu Plas Iolyn yn gartref i'r teulu Prys, yn cynnwys dau aelod amlwg o'r teulu, Elis Prys (Y Doctor Coch) (1512? - 1594?) a'i fab Tomos Prys, 1564? - 1634), bardd ac anturiaethwr. Roedd y Dr Elis Prys yn noddwr hael i feirdd gogledd Cymru. Ymhlith y beirdd a ganodd glod lletygarwch Plas Iolyn y mae Tudur Aled, Siôn Tudur a Lewys Môn. Adnewyddwyd y plas tua'r flwyddyn 1560. Mae yn awr yn ffermdy.