Moses Hess

Moses (Moshe) Hess (Ocak veya 21 Haziran 1812 – 6 Nisan 1875), Alman-Fransız-Yahudi filozof, sosyalist ve İşçi Siyonizmi'nin kurucusu.

Hayatı

Hess, o dönemde Fransız yönetiminde olan Bonn'da doğdu. Fransızca doğum belgesinde "Moises" olarak yazılan ismi anne tarafından büyükbabasına aittir.^[1] Hess büyükbabasından Yahudi dini eğitimi aldı ve daha sonra Bonn Üniversitesi'nde felsefe bölümüne başladı ancak bitirmedi. Fakir bir Katolik terzi olan Sibylle Pesch ile evlendi. Hess'in ölümüne kadar mutlu bir evliliğe sahip olmalarına rağmen Sibylle, kocasıyla yeniden bir araya gelmesi için onu Belçika'dan Fransa'ya kaçırırken Friedrich Engels ile bir ilişki yaşamış olabilir.^{[kaynak belirtilmeli]} Ancak Sibylle, ilişkinin rıza dışı olduğunu iddia etti ve Engels'i tecavüzle suçladı. Bu olay, Hess'in Komünist hareketten ayrışmasını hızlandırmış olabilir.

Hess, sosyalizmin erken bir savunucusu ve daha sonra Siyonizm olarak adlandırılacak olanın habercisiydi. Renli liberal işadamları tarafından kurulan radikal bir gazete olan Rheinische Zeitung'un muhabiri olarak Paris'te yaşadı. Rheinische Zeitung'un editörü olan Karl Marx'ın arkadaşı ve önemli işbirlikçisiydi ve Friedrich Engels ile de arkadaş oldu. Hess başlangıçta Engels'i komünizme teorik yaklaşımıyla tanıttı.

Marx, Engels ve Hess 1845'te Belçika'nın Brüksel kentine sığınmışlar ve aynı sokakta yaşıyorlardı. On yılın sonunda, Marx ve Engels'in Hess ile arası bozuldu. Hess'in çalışması, Alman İdeolojisi'nin bir bölümünde Marx ve Engels tarafından da eleştirildi.

Hess, 1848 Devrimi'nin bastırılmasının ardından geçici olarak İsviçre'ye kaçtı. 1870-1871 Fransa-Prusya Savaşı sırasında da yurt dışına gitti. 1850'lerde Hess kendini doğa bilimlerini incelemeye adadı ve otodidaktik bir tarzda düşünceleri için bilimsel bir temel kazandı.

Hess, 1875'te Paris'te öldü. İsteği üzerine Köln'deki Yahudi mezarlığına gömüldü. 1961'de Nachman Syrkin, Ber Borochov ve Berl Katznelson gibi diğer Sosyalist-Siyonistlerle birlikte İsrail'deki Kinneret Mezarlığı'na yeniden gömüldü.

Görüşleri ve Fikirleri

Hess, (Marx ve Engels'in yaptığı gibi) tüm tarihi ekonomik nedenlere ve sınıf mücadelesine dayandırma konusunda isteksiz hale geldi ve ırkların veya milliyetlerin mücadelesini tarihin ana faktörü olarak görmeye başladı.

George Lichtheim'a göre, birçok konuda Marx'tan ayrılan Hess, Alexander Herzen'e yazdığı bir mektupta, kendisinin ve Herzen'in hakkında yazdıklarının "kağıda çizilmiş düzgün bir taslağı andırdığını, oysa Marx'ın bu olaylar (Avrupa ayaklanmaları) hakkındaki yargısı, sanki zamanın kayalarına demir bir güçle kazınmış gibidir"

1861'den 1863'e kadar Almanya'da yaşadı ve burada yükselen Alman antisemitizmiyle tanıştı. O zaman Yahudi asimilasyonunu protesto etmek için Yahudi adına Moses ismine geri döndü (Moritz Hess'ten sonra). 1862'de Roma ve Kudüs'ü yayımladı. Hess, tarihi bir ırklar ve ulusal mücadeleler çemberi olarak yorumluyordu. İtalyan milliyetçiliğinin yükselişini ve buna Alman tepkisini düşündü ve bundan Yahudi ulusal canlanması fikrine ulaştı ve Almanların başkalarının ulusal özlemlerine hoşgörülü olmayacağına ve özellikle hoşgörüsüz olacağına dair ileri görüşlü anlayışına ulaştı. Kitabı, Avrupa'da ortaya çıkan ulusal hareketlerle uyumlu olarak ve antisemitizme yanıt vermenin ve modern dünyada Yahudi kimliğini öne sürmenin tek yolu olarak, Filistin'de bir Yahudi sosyalist topluluğu kurulması çağrısında bulunuyor.

Bilimsel Çalışma

Hess'in Roma ve Kudüs: Son Ulusal Sorun, çoğu Alman Yahudisinin kültürel asimilasyonu tercih etmesi nedeniyle, onun zamanında fark edilmedi. Çalışmaları siyasi faaliyeti veya tartışmayı teşvik etmedi. Theodor Herzl, Roma ve Kudüs'ü ilk okuduğunda şöyle yazmıştı: "Spinoza Yahudiliğinden bu yana, unutulmuş Moses Hess'ten daha büyük bir düşünür yoktu. " Roma ve Kudüs'ü önceden bilseydi Der Judenstaat'ı (Yahudi Devleti) yazmamış olabileceğini söyledi. Vladimir Ze'ev Jabotinsky, I. Dünya Savaşı'ndaki Yahudi Lejyonu'nda Balfour Deklarasyonu'nu mümkün kılan kişilerden biri olarak Hess'i onurlandırdı.

Kaynakça

^ Shlomo Avineri, Moses Hess: Prophet of Communism and Zionism, p. 7

Bir Alman'ın biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Shlomo Avineri, Moses Hess: Prophet of Communism and Zionism, p. 7

[1]