UNESCO
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization | |
 | |
 | |
| Shkurtesa | UNESCO |
|---|---|
| Formuar më | 16 nëntor 1945 |
| Lloji | Agjenci e specializuar e Kombeve të Bashkuara |
| Statusi ligjor | Aktive |
| Selia | Paris, Francë |
Krye | Audrey Azoulay (Drejtori i Përgjithshëm) |
Organizata amë | Këshilli Ekonomik dhe Social i Kombeve të Bashkuara |
| Faqja në internet | en.unesco.org |
 Politics portal | |
Organizata për Edukim, Shkencë dhe Kulturë e Kombeve të Bashkuara (anglisht United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) ose UNESCO është një agjensi e specializuar e Kombeve të Bashkuara e themeluar më 16 nëntor 1945. Qëllimi i deklaruar i kësaj organizate është të kontribuojë për paqen dhe sigurinë në Botë duke nxitur bashkëpunimin ndërkombëtar përmes arsmit, shkencës, dhe kulturës. Më tutje kërkon edhe respektimin universal të drejtësisë, ligjeve të shtetit dhe të drejtave të njeriut, liri këto themelore të shpallura në kartën e OKB-së[1]. Është trashëgimtare e Komisionit Ndërkombëtar për Bashkëpunim Intelektual të Lidhjes së Kombeve.
UNESCO ka 193 shtete anëtare dhe gjashtë anëtarë të tjera.[2] Organizata është me seli në Paris, me mbi 50 zyra në terren dhe shumë institucione të specializuara dhe qendra në të gjithë botën. Pjesa më e madhe e zyrave janë në terren "grumbull" zyra që mbulojnë tre ose më shumë vende; ka edhe zyra rajonale dhe kombëtare. UNESCO ndjek objektivat e saj nëpërmjet pesë programeve të mëdha: arsim, kulturë, shkenca natyrore, shkenca sociale dhe shkenca e njeriut, komunikimi dhe informacioni. Projekte të sponsorizuar nga UNESCO përfshijnë degët letrare, teknike, dhe programe të trajnimit të mësuesve; programet ndërkombëtare shkencore. Promovimin e pavarur të medias dhe lirinë e shtypit. Projekteve rajonale dhe kulturore historike, avancimin e kulturës; marrëveshjet e bashkëpunimit ndërkombëtar për të siguruar në botë trashëgimin kulturore dhe trashëgimia natyrore (Vende të Trashëgimisë Botërore) dhe për të ruajtur të drejtat e njeriut, dhe përpjekjet për të lidhur gjithë botën dixhitalisht.
Shtetet anëtare
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Deri në tetor të viti 2007, UNESCO ka 193 shtete anëtarë të rregulltë dhe 6 anëtarë të asociuar.
Anëtarët e rregullt
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Afganistani 4 maj 1948
- Shqipëria 16 tetor 1958
- Algjeria 15 tetor 1962
- Andorra 20 tetor 1993
- Angola 11 mars 1977
- Antigua e Barbuda 15 korrik 1982
- Argjentina 15 shtator 1948
- Armenia 9 qershor 1992
- Australia 4 nëntor 1946
- Austria 13 gusht 1948
- Azerbajxhani 3 qershor 1992
- Bahamas 23 prill 1981
- Bahreini 18 janar 1972
- Bangladeshi 27 tetor 1972
- Barbadosi 24 tetor 1968
- Bjellorusia 12 maj 1954
- Belgjika 29 nëntor 1946
- Belizea 10 maj 1982
- Benini 18 tetor 1960
- Butani 13 prill 1982
- Bolivia 13 nëntor 1946
- Bosnja dhe Hercegovina 2 qershor 1993
- Botsuana 16. janar 1980
- Brazili 4 nëntor 1946
- Brunei Darussalam 17 mars 2005
- Bullgaria 17 maj 1956
- Burkina Faso 14 nëntor 1960
- Burundi 16 nëntor 1962
- Kamboxhia 3 korrik 1951
- Kameruni 11 nëntor 1960
- Kanadaja 4 nëntor 1946
- Kepi i Verdhë 15 shkurt 1978
- Republika Qendrore e Afrikës 11 nëntor 1960
- Çadi 19 dhjetor 1960
- Kili 7 korrik 1953
- Kina 4 nëntor 1946
- Kolumbia 31 tetor 1947
- Komore 22 mars 1977
- Kongoja 24 tetor 1960
- Ishujtë Cook 25 tetor 1989
- Kosta Rika 19 maj 1950
- Bregu i Fildishtë 27 tetor 1960
- Kroacia 1 qershor 1992
- Kuba 29 gusht 1947
- Qiproja 6 shkurt 1961
- Republika Çeke 22 shkurt 1993
- Republika Popullore Demokratike e Koresë 18 tetor 1974
- Republika Demokratike e Kongos 25 nëntor 1960
- Danimarka 4 nëntor 1946
- Xhibuti 31 gusht 1989
- Dominica 9 janar 1979
- Republika Dominikane 4 nëntor 1946
- Ekuadori 22 janar 1947
- Egjipti 4 nëntor 1946
- El Salvadori 28. prill 1948
- Guinea Ekuatoriale 29 nëntor 1979
- Eritrea 2 shtator 1993
- Estonia 14 tetor 1991
- Etiopia 1 korrik 1955
- Fixhi 14 korrik 1983
- Finlanda 10 tetor 1956
- Franca 4 nëntor 1946
- Gaboni 16 nëntor 1960
- Gambia 1 gusht 1973
- Gjeorgjia 7 tetor 1992
- Gjermania 11 korrik 1951
- Gana 11 prill 1958
- Greqia 4 nëntor 1946
- Grenada 17 shkurt 1975
- Guatemala 2 janar 1950
- Guinea 2 shkurt 1960
- Guinea-Bissau 1 nëntor 1974
- Guajana 21 mars 1967
- Haiti 18 nëntor 1946
- Hondurasi 16 dhjetor 1947
- Hungaria 14 shtator 1948
- Islanda 8 qershor 1964
- India 4 nëntor 1946
- Indonezia 27 maj 1950
- Irani (Republika Islamike) 6 shtator 1948
- Iraku 21 tetor 1948
- Irlanda 3 tetor 1961
- Izraeli 16 shtator 1949
- Italia 27 janar 1948
- Xhamajka 7 nëntor 1962
- Japonia 2 korrik 1951
- Xhordani 14. qershor 1950
- Kazakistani 22 maj 1992
- Kenia 7 prill 1964
- Kiribati 24 tetor 1989
- Kuvajti 18 nëntor 1960
- Kirgistani 2 qershor 1992
- Laos (Republika Demokratike Popullore) 9 korrik 1951
- Letonia 14 tetor 1991
- Libani 4 nëntor 1946
- Lesoto 29 shtator 1967
- Liberia 6 mars 1947
- Libia (Republika Arabe) 27 qershor 1953
- Lituania 7 tetor 1991
- Luksemburgu 27 tetor 1947
- Madagaskari 10 nëntor 1960
- Malavi 27 tetor 1964
- Malajzia 16 qershor 1958
- Maldivet 18 korrik 1980
- Mali 7 nëntor 1960
- Malta 10 shkurt 1965
- Ishujt Marshall 30 qershor 1995
- Mauritania 10 janar 1962
- Mauritiusi 25 tetor 1968
- Meksika 4 nëntor 1946
- Mikronezia (Shteti Federal) 19 tetor 1999
- Monako 6 korrik 1949
- Mongolia 1 nëntor 1962
- Maroku 7 nëntor 1956
- Mali i Zi 1 mars 2007
- Mozambiku 11 tetor 1976
- Miamari/Burma 27 qershor 1949
- Namibia 2 nëntor 1978
- Nauru 17 tetor 1996
- Nepali 1 maj 1953
- Hollanda 1. janar 1947
- Zelanda e Re 4 nëntor 1946
- Nikaragua 22 shkurt 1952
- Nigeri 10 nëntor 1960
- Nigeria 14 nëntor 1960
- Niue 26 tetor 1993
- Norvegjia 4 nëntor 1946
- Omani 10 shkurt 1972
- Pakistani 14 shtator 1949
- Palau 20 shtator 1999
- Panamaja 10 janar 1950
- Papua Guinea e Re 4 tetor 1976
- Paraguaji 20 qershor 1955
- Peruja 21 nëntor 1946
- Filipinet 21 nëntor 1946
- Polonia 6 nëntor 1946
- Portugalia 11 shtator 1974
- Katari 27 janar 1972
- Republika e Koresë 14 qershor 1950
- Republika e Maqedonisë 28 qershor 1993
- Republika e Moldavisë 27 maj 1992
- Rumania 27 korrik 1956
- Federata Ruse 21 prill 1954
- Ruanda 7 nëntor 1962
- Saint Kitts dhe Nevis 26 tetor 1983
- Saint Lucia 6 mars 1980
- Saint Vincent dhe Grenadines 14 janar 1983
- Samoa 3 prill 1981
- San Marino 12 nëntor 1974
- Sao Tome dhe Principe 22 janar 1980
- Arabia Saudite 4 nëntor 1946
- Senegali 10 nëntor 1960
- Serbia 20 dhjetor 2000
- Sejqelles 18 tetor 1976
- Sierra Leone 28 mars 1962
- Singapori 8 tetor 2007
- Sllovakia 9 shkurt 1993
- Sllovenia 27 maj 1992
- Ishujt Solomon 7 shtator 1993
- Somalia 15 nëntor 1960
- Afrika e Jugut 12 dhjetor 1994
- Spanja 30 janar 1953
- Shri Lanka 14 nëntor 1949
- Sudani 26 nëntor 1956
- Suriname 16. korrik 1976
- Svazilandi 25 janar 1978
- Suedia 23 janar 1950
- Zvicrra 28 Jan 1949
- Siria (Republika Arabe) 16 nëntor 1946
- Taxhikistani 6 prill 1993
- Thailanda 1 janar 1949
- Timori Lindor 5 qershor 2003
- Togo 17 nëntor 1960
- Tonga 29 shtator 1980
- Trinidadi dhe Tobago 2 nëntor 1962
- Tunizia 8 nëntor 1956
- Turqia 4 nëntor 1946
- Turkmenistani 17 gusht 1993
- Tuvalu 21 tetor 1991
- Uganda 9 nëntor 1962
- Ukraina 12 maj 1954
- Emiratet e Bashkuara Arabe 20 prill 1972
- Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore 1 korrik 1997
- Shtetet e Bashkuara të Amerikës 1 tetor 2003
- Uruguaji 8 nëntor 1947
- Uzbekistani 26 tetor 1993
- Vanuatuja 10 shkurt 1994
- Venezuela 25 nëntor 1946
- Vietnami 6 korrik 1951
- Jemeni 2 prill 1962
- Zambia 9 nëntor 1964
- Zimbabveja 22 shtator 1980
Anëtarët e asociuar
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Aruba 20 tetor 1987
- Ishujt Virgjinë Britanik 24 nëntor 1983
- Ishujt Kajman 30 tetor 1999
- Makau, Kinë 25 tetor 1995
- Antilet Holandeze 26 tetor 1983
- Tokelau 15 tetor 2001
Drejtorët e përgjithshëm
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Julian Huxley,
Britania e Madhe (1946–1948) - Jaime Torres Bodet,
Meksika (1948–1952) - John Wilkinson Taylor,
SHBA (acting 1952–1953) - Luther Evans, SHBA (1953–1958)
- Vittorino Veronese,
Italia (1958–1961) - René Maheu,
Franca (1961–1974; acting 1961) - Amadou-Mahtar M'Bow,
Senegali (1974–1987) - Federico Mayor Zaragoza,
Spanja (1987–1999) - Koichiro Matsuura,
Japonia (1999–2009) - Irina Bokowa,
Bullgaria (2009–2017) - Audrey Azoulay, Franca (2017-present)
.svg){kind=small}
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Arsimi
- Kultura
- UNICEF
- Shkenca
- Kombet e Bashkuara
- Bashkësia Ndërkombëtare për Ruajtjen e Natyrës (BNRN)
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Commons: UNESCO – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale- UNESCO.org Official UNESCO website
- UNESCO - Bureau of Strategic Planning UNESCO - Bureau of Strategic Planning
- [1] Official link about the art collection
- whc.unesco.org Official World Heritage website with the full World Heritage List and extensive databases
- portal.unesco.org UNESCO offices worldwide
- portal.unesco.org UNESCO Culture Sector
- unesco.org/webworld - Communication & Information Programme
- TooYoo UNESCO Red Book on Endangered Languages
- unescobkk.org Asia Pacific Heritage
- UNESCO Science Prizes
- UNESCO Arkivuar 29 shtator 2019 tek Wayback Machine - Institute for Statistics
- Download UNESCO Education Data
- UNESCO - International Bureau of Education
- UNESCO - International Institute for Educational Planning
- UNESCO-UNEVOC International Centre for Technical and Vocational Education and Training
- UNESCO Nairobi Education Programme
- UNESCO.org Water sustainable development and conservation of freshwater resources in the world
- UNESCO Institute for Lifelong Learning
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "UNESCO Constitution". Arkivuar nga origjinali më 29 mars 2019. Marrë më 11 tetor 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "About us | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". Arkivuar nga origjinali më 10 qershor 2019. Marrë më 13 shtator 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)