Oskanca
| Oskanca | |
|---|---|
 Oskan efsanesiyle Marsika Konfederasyonlu Denarius | |
| Ana dili olanlar | Samnium, Campania, Lucania, Calabria ve Abruzzo |
| Bölge | Güney ve Güney-Merkez İtalya |
| Ölü dil | >79 CE[1] |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
| Önceki formlar | Ön Hint-Avrupaca
|
| Yazı sistemi | Eski İtalik |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | osc |
| Dilbilimci listesi | osc |
| Glottolog | osca1244[2] |
 MÖ 6. yy Demir Çağı İtalyası'ndaki dillerin yaklaşık dağılımı | |
Oskanca, Güney İtalya'da konuşulmuş soyu tükenmiş bir Hint-Avrupa dilidir. İtalik dillerin Osko-Umbriya veya Sabel koluna mensuptur. Oskanca bu sebeple Umbriyacayla yakın akrabadır.
Oskanca; Samnitler,[4] Aurunklar (Ausonlar) ve Sidikinler de dahil olmak üzere bir dizi kabile tarafından konuşulmuştur. Son iki kabile genellikle "Oski" adı altında gruplandırılmıştır. Oskan grubu; Osko-Umbriya veya Sabel ailesinin bir parçasıdır, Oskanca'yı ve sadece Ortadoğu İtalya'nın küçük kabilelerinden Hernikler, Marrukinler ve Pelinyi tarafından bırakılan yazıtlardan bilinen üç varyantı (Hernikçe, Marrukince ve Pelinyice) içerir. Etrüsk alfabesinden uyarlanan Merkez Oskan alfabesi, MÖ 5. yüzyıldan muhtemelen MS 1. yüzyıla kadar Campania ve çevresindeki bölgelerde Oskancayı yazmak için kullanıldı.[5]
Kanıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Oskanca MÖ 5. yüzyıla kadar uzanan yazıtlardan bilinmektedir. En önemli Oskanca yazıtları Tabula Bantina, Tabula Osca (Oskanca Tableti)[6] ve Cippus Abellanus'tur. Puglia'daki Teanum Apulum'da[7] eski para biriminin Oskancada yazıldığına dair kanıtlar bulunmaktadır (MÖ 300'ün öncesine işaret ediyor).[8] Pompeii duvarlarındaki Oskanca grafitiler, MS 1. yüzyıla doğru en az bir kentsel çevrede devamlılığın olduğunu gösteriyor.[9]
2017 itibarıyla son yıllardaki hızlı bir artışla birlikte toplamda 800 Oskanca yazı bulundu.[10] Oskanca; "yerli" Oskanca yazısı, Yunanca temelli Güney Oskanca yazısı ve nihayetinde baskın gelen Roma Oskanca yazısı da dahil olmak üzere zaman ve mekana göre çeşitli yazılarla kullanıldı.[10]
Ölüşü
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney İtalya'nın kıyı bölgelerinde Oskancanın MÖ 400'ten MÖ 100'e kadarki üç yüz yıllık Yunanca iki dilliliğinde hayatta kaldığı düşünüldü. Bu da onu, bir dilin ne baskın olduğu ne de diğerinin öldüğü "olağandışı ve istikrarlı bir toplumsal çokdillilik olayı" yapmakta fakat Roma dönemi boyunca hem Oskanca hem de Yunanca, eski Yunanca lehçelerinin devamı niteliğindeki Griko'nun tartışmalı olasılığı dışında, Güney İtalya'dan zamanla silindi.[10] Oskancanın kullanımı Sosyal Savaş sonrasında azaldı.[11] Oskanca konuşma bölgesindeki şehirlerde bulunan grafitiler dilin günlük kullanımda kaldığını gösteriyor.[12] Bunu destekleyen kanıtlardan biri, MS 62 depreminden sonra yeniden inşa edilen ve bu yüzden de MS 62-79 yılları arasında yazılmış olması gereken Pompeii duvarlarındaki Oskanca grafitilerin varlığıdır.[12][13][14] Diğer akademisyenler, Roma kolonizasyonunun ardından halk yazıtlarının yok oluşunu öne sürerek bunun Oskancanın hayatta kalmasına dair güçlü bir kanıt olmadığı fikrindeler.[15] İki dilin farklı şartlar altında aynı anda var olması da olasılıklar dahilindedir. Latince siyasi, dini ve yönetimsel önem taşırken Oskanca "düşük" seviyeli bir dil olarak görülmüş olabilir.[16][17] Bu fenomene iki dillilikli diglosya (iki dillilik) denir.[18] MS 1. yüzyıldan kalma bazı Oskanca grafitiler var ama Latince konuşan Roma vatandaşlarının Latince konuşmayan atalarının olduğu İtalya'dan kanıt bulunması nadir bir durumdur.[15]
Genel özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Oskanca konuşanlar Latium nüfusuyla yakın temas halindeydiler.[19] Önemli Oskan yerleşimlerinin yakınlarında Eski Latince yazılar keşfedildi. Örneğin; Garigliano Kasesi, bir zamanlar büyük bir Oskan yerleşim yeri olan Capua'ya 40 kilometreden daha az bir mesafede, Minturnae yakınlarında bulundu.[19] Fazlaca çarpıcı fark olsa da ve Latincedeki birçok ortak kelime grubu eksik veya tamamen farklı bir biçimde olsa da Oskanca ve Latince arasında birçok benzerlik vardır. Örneğin; Latince volo, velle, volui ve diğer Ön Hint-Avrupacadaki *wel- (istemek) kökünden gelen biçimler *gher (arzulamak) kökünden gelen kelimelerle ifade edilmişti: Latince volent kelimesine karşılık Oskanca herest ('ister, arzular', Almanca soydaşı 'begehren', İngilizce soydaşı 'yearn'). Yer kelimesi, İtalyan dilbilimci Alberto Manco'nun hayatta kalan yerel bir yer ismine bağladığı bir hapax olan slaagid (yer) ile ifade edilmişti. Latince locus kelimesinin uzak soydaşıdır ve ikisi de Ön İtalik'teki "stlokos"tan türemiştir.[20]
Sesbilimde de, Oskanca Latince'ye göre bir dizi açık farklılık sergilemiştir. Bu nedenle; Latincedeki 'qu' yerine Oskancada 'p' yer alır (Osk. pis, Lat. quis) (Kelt dillerindeki P-Keltik/Q-Keltik bölünmesine benzer), Latincedeki 'v' yerine Oskancada 'b' yer alır, Latincedeki orta 'b' veya 'd' yerine Oskancada 'f' yer alır (Osk. mefiai, Lat. mediae).[21]
Oskanca, bilinen tüm İtalik dillerin en muhafazakarı olarak görülür ve tasdiklenmiş Hint-Avrupa dilleri arasında, ikili ünlülerin bozulmadan miras alınarak ünlü sisteminin korunmasında yalnızca Yunanca ile benzerdir.[19][22]
Yazı sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Alfabe
[değiştir | kaynağı değiştir]Oskanca aslen Etrüsk alfabesinden türetilen (veya onunla aynı kökten gelen) Eski İtalik yazılarından biri olan belirli bir "Oskanca alfabesi" ile yazılmıştır. Daha sonraki yazıtlar Yunan ve Latin alfabeleriyle yazılmıştır.[23]
"Etrüsk" alfabesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Oski halkı (Osci) muhtemelen MÖ 7. yüzyılda arkaik Etrüsk alfabesini sahiplendi ancak alfabenin tanınabilir bir Oskanca varyantı yalnızca MÖ 5. yüzyıldan itibaren tasdiklenmiştir; sembol envanteri, Í ve Ú olarak yazılan I ve U'nun düşürülmüş varyantlarının tanıtımıyla klasik Etrüsk alfabesini genişletti. Ú, Oskancadaki /o/'yu temsil etmek için kullanılırken U, /u/ için ve Oskancada ~[uː] olmak üzere bir ses kayması geçiren tarihsel uzun */oː/ için kullanıldı.
Yerel alfabenin Z'si [ts] olarak telaffuz edilir. Ú ve Í, U ve I'nin türevleridir ve en eski yazılarda görünmez. Ú bir tür o sesini ve Í yüksek-orta [ẹ] sesini temsil eder. Ünlülerin çiftlenmesi uzunluğu belirtir ancak uzun bir I, IÍ olarak yazılır.[21][24]
"Yunan" alfabesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yunan alfabesiyle yazılan Oskanca, biri yerel alfabenin H'si diğeri de V'si olmak üzere iki eklenti dışında standard alfabeyle aynıydı. η ve ω harfleri bir nicelik belirtmez. Bazen, ηι ve ωϝ kümeleri sırasıyla ikili ünlü /ei/ ve /ou/ seslerini temsil ederken ει ve oυ kümeleri yerel alfabenin tekli ünlü /i:/ ve /u:/ seslerini temsil eder. Başka zamanlar ει ve oυ ikili ünlüler için kullanılırken o /u:/ sesi için kullanılır.[21]
"Latin" alfabesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Latin alfabesiyle yazıldığında Oskanca Z'si [ts] sesini değil, alfabedeki [s] ile benzer yazılan [z] sesini temsil eder.[23]
Harf çevirisi (transliterasyon)
[değiştir | kaynağı değiştir]Oskanca yazıtlarından alıntı yapıldığında, "Oskanca" alfabesindekileri Latin kalın harflerine, "Latin" alfabesindekileri Latin italik harflerine ve "Yunan" alfabesindekileri modern Yunan alfabesine çevirmek geleneksel olan yöntemdir. Üç alfabenin de harfleri küçük harflerle gösterilir.[25]
Seslerin tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ünlüler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ünlüler ns ve nct'den önce (ikincisinde n kaybolur) ve muhtemelen nf ve nx'den önce de düzenli olarak uzatılır.[26] İçtürem (sestürem), bir akıcı veya genizsil ile başka bir ünsüz arasında, öncesinde veya sonrasında bir ünlünün gelişmesi, Oskancada sıklıkla görülür; diğer (akıcı/genizsil olmayan) ünsüz önce gelirse yeni ünlü önceki ünlüyle aynı olur. Diğer ünsüz sonra gelirse yeni ünlü sonraki ünlüyle aynı olur.[27]
Tekli ünlüler
[değiştir | kaynağı değiştir]A
[değiştir | kaynağı değiştir]Kısa a çoğu yerde bulunur.[28] Uzun ā başlangıç veya orta yerde bulunur. Son ā, [ɔ:] ile benzer ses çıkarmaya başlar, böylece ú veya nadiren u şeklinde yazılır.[29]
E
[değiştir | kaynağı değiştir]Kısa e "genellikle" değişmez; orta hecede bir dudaksıldan önce u veya i olur ve başka bir sesli harften önce e, í ile yazılmış yüksek orta [ẹ]'ye yükselir.[30] Uzun ē benzer şekilde, yazılı í veya íí'nin sesi olan yüksek orta [ẹ]'ye yükseltir.[31]
I
[değiştir | kaynağı değiştir]Kısa i yazılırken í olur.[32] Uzun ī, i ile yazılır, ancak çiftlenerek yazıldığında uzunluk işareti olarak ií diye yazılır.[33]
O
[değiştir | kaynağı değiştir]Kısa o çoğunlukla değişmeden kalır ve ú diye yazılır;[34] son sesteki -m'den önce, daha çok u gibi olur.[35] Uzun ō, u veya uu ile gösterilir.[36]
U
[değiştir | kaynağı değiştir]Kısa u genellikle değişmez; t, d, n'den sonra ses iu'nun sesine dönüşür.[37] Uzun ū genellikle değişmez; tek hecelerde ī sesine dönüşmüştür ve son hecelerde ī sesine dönüşmüş de olabilir.[38]
İkili ünlüler
[değiştir | kaynağı değiştir]İkili ünlülerin sesleri değişmeden kalır.[39]
Ünsüzler
[değiştir | kaynağı değiştir]S
[değiştir | kaynağı değiştir]Oskancada ünlüler arasındaki s, Latince ve Umbriyacada olduğu gibi rotasizme uğramadı ama ötümlüydü ve /z/ sesi haline geldi. Fakat ünlüler arasında orijinal rs kümesi, ya önceki ünlüyü uzatan basit bir r'ye ya da Latincedeki gibi uzun bir rr'ye dönüştü ve kelimenin sonunda orijinal rs, tıpkı Latince'de olduğu gibi r oldu. Latince'den farklı olarak, s'ler sm, sn, sl ünsüz kümelerinden ne Oskancada ne de Umbriyacada düşürülmez. Umbriyaca sesna "akşam yemeği", Oskanca kersnu ve Latince cēna.[40]
Oskanca metinlerden örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]| “ | Ekkum svaí píd herieset trííbarak avúm tereí púd liímítúm pernúm púís herekleís fíísnú mefiú íst, ehtrad feíhúss pús herekleís fíísnam amfret, pert víam pússt íst paí íp íst, pústin slagím senateís suveís tanginúd tríbarakavúm líkítud. íním íúk tríbarakkiuf pam núvlanús tríbarakattuset íúk tríbarakkiuf íním úíttiuf abellanúm estud. avt púst feíhúís pús físnam amfret, eíseí tereí nep abellanús nep núvlanús pídum tríbarakattíns. avt thesavrúm púd eseí tereí íst, pún patensíns, múíníkad tanginúd patensíns, íním píd eíseí thesavreí púkkapíd eestit aíttíúm alttram alttrús herríns. avt anter slagím abellanam íním núvlanam súllad víú uruvú íst. pedú íst eísaí víaí mefiaí teremenniú staíet. | ” |
| “ | Latince: Item si quid volent aedificare in territorio quod limitibus tenus quibus Herculis fanum medium est, extra muros, qui Herculis fanum ambiunt, [per] viam positum est, quae ibi est, pro finibus senatus sui sententia, aedificare liceto. Et id aedificium quam Nolani aedificaverint, id aedificium et usus Abellanorum esto. At post muros qui fanum ambiunt, in eo territorio nec Avellani nec Nolani quidquam aedificaverint. At thesaurum qui in eo territorio est, cum paterent, communi sententia paterent, et quidquid in eo thesauro quandoque extat, portionum alteram alteri caperent. At inter fines Abellanos et Nolanos ubique via curva est, [pedes] est in ea via media termina stant. | ” |
| “ | Ve eğer biri ortasında Herkül Tapınağı'nın durduğu toprakların sınırlarında bir şey inşa etmek isterse senato ona Herkül'ün mabedini çeviren duvarların dışına, oraya giden yolun karşısına inşa etmesine izin versin. Nolalı bir adamın inşa ettiği binayı Nolalılar kullanacaktır. Abellalı bir adamın inşa ettiği binayı Abellalılar kullanacaktır. Ama mabedi çeviren duvarların ötesindeki topraklarda ne Abellalılar ne de Nolalılar bir şey inşa edebilir. Ama o bölgedeki hazine ortak bir karar üzerine açılacak ve o hazinede ne varsa aralarında eşitçe paylaştırılacak. Ama Abella ve Nola sınırlarının arasındaki yol ortak bir yoldur. Sınırlar bu yolun ortasında durur. | ” |
İlk paragraf
[değiştir | kaynağı değiştir]toplam altı paragraftan 3-8. satırlar (ilk birkaç satır açık bir şekilde okunamayacak kadar hasarlı):
| “ | (3) ...deiuast maimas carneis senateis tanginud am ... (4) XL osiins, pon ioc egmo comparascuster. Suae pis pertemust, pruter pan ... (5) deiuatud sipus comenei, perum dolum malum, siom ioc comono mais egmas touti- (6)cas amnud pan pieisum brateis auti cadeis amnud; inim idic siom dat senates (7) tanginud maimas carneis pertumum. Piei ex comono pertemest, izic eizeic zicelei (8) comono ni hipid.}}[41] | ” |
Latince:
| “ | Latince: (3) ...iurabit maximae partis senatus sententia [dummodo non minus] (4) XL adsint, cum ea res consulta erit. Si quis peremerit, prius quam peremerit, (5) iurato sciens in committio sine dolo malo, se ea comitia magis rei publicae causa, (6) quam cuiuspiam gratiae aut inimicitiae causa; idque se de senatus (7) sententia maximae partis perimere. Cui sic comitia perimet (quisquam), is eo die (8) comitia non habuerit. | ” |
[42] Türkçe:
| “ | (3-6)...o, konu görüşülürken 40'tan az olmamak kaydıyla senatonun çoğunluğunun rızasıyla yemin eder. Eğer bir kişi şefaat hakkıyla kurulu engelleyecekse engellemeden önce kurulda isteyerek ve kurnazlık etmeyerek, birine bir lütuf veya fesatlık olsun diye değil, halkın refahı için bu kurulu engellediğine dair yemin edecek ve bu da senatonun çoğunluğunun kararına uygun olacak. Bu şekilde kurulu engellenen yargıç o gün toplantıyı yapamayacak. | ” |
[43] Notlar: Oskanca carn- "parça, bölüm", Latincedeki carn- "et" (İngilizce'deki carnivore) ile ilgilidir; Hint-Avrupacadaki 'kesmek' anlamına gelen *ker- kökünden gelir - belli ki Latince kelime aslen '(etin) parçası' demekti.[40] Oskanca tangin- "yargı, rıza" İngilizce "think" ile ilgilidir.[42]
İkinci paragraf
[değiştir | kaynağı değiştir]= 8-13. satırlar. Bu ve sonraki paragrafta, meclisin bir temyiz mahkemesi olarak yargısal işlevi tartışılmaktadır:
| “ | 8) ...Pis pocapit post post exac comono hafies meddis dat castris loufir (9) en eituas, factud pous touto deiuatuns tanginom deicans, siom dateizasc idic tangineis (10) deicum, pod walaemom touticom tadait ezum. nep fefacid pod pis dat eizac egmad min[s] (11) deiuaid dolud malud. Suae pis contrud exeic fefacust auti comono hipust, molto etan- (12) -to estud: n.  . In. suaepis ionc fortis meddis moltaum herest, ampert minstreis aeteis (13) aetuas moltas moltaum licitud.}}
|
” |
Latince:
| “ | Latince: (8) ...Quis quandoque post hac comitia habebit magistratus de capite (9) vel in pecunias, facito ut populus iuras sententiam dicant, se de iis id sententiae (10) deicum, quod optimum populum censeat esse, neve fecerit quo quis de ea re minus (11) iuret dolo malo. Si quis contra hoc fecerit aut comitia habuerit, multo tanta esto: n. MM. Et siquis eum potius magistratus multare volet, dumtaxat minoris partis (13) pecuniae multae multare liceto. | ” |
[44] Türkçe:
| “ | (8-13)...Bundan sonra hangi yargıç ölüm veya para cezası içeren bir dava için kurulu toplarsa bu kararın kamu yararına olduğuna inandıkları şekilde yerine getirileceğine yemin ettikten sonra insanlara yargıyı bildirsin ve bu hususta birilerinin kurnazlıkla yemin etmesine engel olsun. Buna aykırı hareket eden veya meclis tutan kişiye 2000 sesterce ceza kesilsin. Ve eğer herhangi bir yargıç cezayı tazmin etmek isterse suçlunun mülkünün yarısından daha az olmak suretiyle bunu yapabilir. | ” |
Üçüncü paragraf
[değiştir | kaynağı değiştir]= 13-18. satırlar
| “ | (13)...Suaepis pru meddixud altrei castrud auti eituas (14) zicolom dicust, izic comono ni hipid ne pon op toutad petirupert ururst sipus perum dolom (15) mallom in. trutum zico. touto peremust. Petiropert, neip mais pomptis, com preiuatud actud (16) pruter pam medicationom didest, in.pon posmom con preiuatud urust, eisucen zuculud (17) zicolom XXX nesimum comonom ni hipid. suae pid contrud exeic fefacust, ionc suaepist (18) herest licitud, ampert mistreis aeteis eituas | ” |
Latince:
| “ | Latince: (13)... Siquis pro matistatu alteri capitis aut pecuniae (14) diem dixerit, is comitia ne habuerit nisi cum apud populum quater oraverit sciens sine dolo (15) malo et quartum diem populus perceperit. Quater, neque plus quinquens, reo agito (16) prius quam iudicationem dabit, et cum postremum cum reo oraverit, ab eo die (17) in diebus XXX proximis comitia non habuerit. Si quis contra hoc fecerit, eum siquis volet magistratus moltare, (18) liceto, dumtaxat minoris partis pecuniae liceto. | ” |
[46] Türkçe:
| “ | (13-18)...Bir başkası hakkında ölüm veya para cezası içeren bir davada herhangi bir yargıç, günü tayin etmişse, suçlamayı dört defa hile olmadan halkın huzuruna getirmedikçe kurulu toplamamalıdır ve insanlara dördüncü gün haber verilmiştir. İddianameyi açıklamadan önce davayı dört defa ve beşten fazla olmamak üzere davalıyla tartışmalıdır ve sanıkla son kez tartıştığında, o günden itibaren otuz gün içinde kurula katılmamalıdır. Ve eğer herhangi biri buna aykırı davranmışsa herhangi bir yargıç cezayı tazmin etmek istediğinde yapabilir ancak suçlunun malının yarısından daha azına izin verilir. | ” |
Vibius Adiranus'un Vasiyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Oskanca:
| “ | v(iíbis). aadirans. v(iíbieís). eítiuvam. paam vereiiaí. púmpaiianaí. trístaamentud. deded. eísak. eítiuvad v(iíbis). viínikiís. m(a)r(aheis). kvaísstur. púmpaiians. trííbúm. ekak. kúmbennieís. tanginud. úpsannam deded. ísídum. prúfatted. | ” |
[48] Türkçe:
| “ | Vibius'un oğlu Vibius Adiranus vasiyet parasını Pompeiili vereiia-'ya verdi. Maras'ın oğlu Pompeiili quaestor Vibius Vinicius bu parayı senato kararıyla bu binanın yapımına adadı ve aynı adam onayladı. | ” |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Schrijver2isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Oscan". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ "Oscan". Ancient Scripts. 25 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011.
- ^ "Samnites the People". Samniti.info. 4 Kasım 2011. 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Lejeune, Michel (1970). "Phonologie osque et graphie grecque". Revue des Études Anciennes (Fransızca). 72 (3): 271-316. doi:10.3406/rea.1970.3871. ISSN 0035-2004. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022.
- ^ "Samnites Oscan Tablet of Agnone". 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Salvemini Biagio, Massafra Angelo (May 2014). Storia della Puglia. Dalle origini al Seicento (İtalyanca). Laterza. ISBN 9788858113882. 24 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022.
- ^ "Teano Apulo". Treccani (İtalyanca). 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Freeman, Philip (1999). The Survival of Etruscan 8 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Sayfa 82: "Pompeii duvarlarındaki Oskanca graffitiler, MS. 1 yüzyıla doğru İtalya'daki kentsel yerlerde Latin olmayan dillerin gelişebileceğini gösteriyor."
- ^ a b c McDonald, K. L. (2017). "Fragmentary ancient languages as “bad data”: towards a methodology for investigating multilingualism in epigraphic sources." 20 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Pages 4–6
- ^ Lomas, Kathryn, "The Hellenization of Italy", in Powell, Anton. The Greek World. Sayfa 354.
- ^ a b Schrijver, Peter (2016). "Oscan love of Rome". Glotta. 92 (1): 223-226. doi:10.13109/glot.2016.92.1.223. ISSN 0017-1298. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022. Online versiyonunda sayfa 2.
- ^ Cooley, Alison (2002)."The survival of Oscan in Roman Pompeii", in A.E. Cooley (ed.), Becoming Roman, Writing Latin? Literacy and Epigraphy in the Roman West, Portsmouth (Journal of Roman Archaeology), 77–86. Page 84
- ^ Cooley (2014). Pompeii and Herculaneum: A Sourcebook. New York – London (Routledge). Sayfa 104.
- ^ a b McDonald, Katherine (2012). "The Testament of Vibius Adiranus". Journal of Roman Studies (İngilizce). 102: 40-55. doi:10.1017/S0075435812000044. ISSN 0075-4358. 12 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022.
- ^ M.), Cooley, Alison. Burnett, Andrew (Andrew (2002). Becoming Roman, writing Latin? : literacy and epigraphy in the Roman West. Journal of Roman Archaeology. ISBN 1-887829-48-2. OCLC 54951998.
- ^ Vaänänen, Veikko (31 Aralık 1959). Le latin vulgaire des inscriptions pompéiennes. De Gruyter. doi:10.1515/9783112537206. ISBN 9783112537206.
- ^ "Bilingualism with and without diglossia; diglossia with and without bilingualism", The Bilingualism Reader, Routledge, ss. 87-94, 27 Ağustos 2003, doi:10.4324/9780203461341-12, ISBN 978-0-203-46134-1, erişim tarihi: 9 Nisan 2022
- ^ a b c Clackson, James (2011). The Blackwell history of the Latin language. Geoffrey C. Horrocks. Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4443-3920-8. OCLC 126227889.
- ^ Alberto Manco, "Sull’osco *slagi-", AIΩN Linguistica 23 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 28, 2006.
- ^ a b c Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. ss. 7-8. ISBN 978-1432691325.
- ^ Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 18. ISBN 978-1432691325.
- ^ a b A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. ss. 22-23. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 22. ISBN 978-1432691325.
- ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. xvii. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 47. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 50. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. ss. 29-30. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 30. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. ss. 31-32. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 33. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 34. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 35. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 36. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 37. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 38. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 40. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 41. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. s. 18. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. 2007 [1904]. ss. 73-76. ISBN 978-1432691325. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 231. ISBN 978-1432691325.
- ^ a b c Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 231. ISBN 978-1432691325.
- ^ Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 235. ISBN 978-1432691325.
- ^ a b Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 231-2. ISBN 978-1432691325.
- ^ Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 236. ISBN 978-1432691325.
- ^ a b Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 232. ISBN 978-1432691325.
- ^ Buck, Carl Darling (2007) [1904]. A Grammar of Oscan and Umbrian: With A Collection of Inscriptions and a Glossary. Kessinger Publishing. s. 237. ISBN 978-1432691325.
- ^ a b McDonald, Catherine (2012). ""The Testament of Vibius Adiranus"". Journal of Roman Studies. 102: 40-55. doi:10.1017/S0075435812000044. ISSN 0075-4358.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Buck, Carl Darling (1904). A Grammar of Oscan and Umbrian: with a Collection of Inscriptions and a Glossary (İngilizce). Boston: Ginn & Company. OCLC 1045590290.
- Salvucci, Claudio R (1999). A Vocabulary of Oscan Including the Oscan and Samnite Glosses (İngilizce). Southampton, Pennsylvania: Evolution Publishing and Manufacturing Co.
Ek kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dilbilimsel Anahatlar :
- Prosdocimi, AL 1978. "L'osco". Lingue e dialetti dell'Italia antica'da, bir cura di Aldo Luigi Prosdocimi, 825-912. Popoli ve Civiltà dell'Italia antica 6. Roma - Padova: Biblioteca di storia patria.
Çalışmalar :
- Planta, R. von 1892-1897. Grammatik der oskisch-umbrischen Dialekte. 2 voll. Strassburg: K. J. Trubner.
- Buck, C. D. 1904 [1979/2]. A Grammar of Oscan and Umbrian. Boston: Ginn & Company.
- Cooley, Alison E. 2002. "The survival of Oscan in Roman Pompeii." Becoming Roman, writing Latin? : literacy and epigraphy in the Roman West. Journal of Roman Archaeology. 1-887829-48-2ISBN 1-887829-48-2. OCLC 54951998OCLC 54951998.
- Fishman, J.A. 1967. "Bilingualism with and without diglossia; diglossia with and without bilingualism." Journal of Social Issues 23, 29-38.
- Pisani, Vittore. 1964. Le lingue dell'Italia antica oltre il Latino. Rosenberg & Sellier. 978-88-7011-024-1ISBN 978-88-7011-024-1
- Lejeune, Michel. "Phonologie osque et graphie grecque". In: Revue des Études Anciennes. Tome 72, 1970, n°3-4. pp. 271–316. DOI:10.3406/rea.1970.3871
- McDonald, Katherine. 2012. "The Testament of Vibius Adiranus." Journal of Roman Studies, 102, 40-55. DOI:10.1017/S0075435812000044.
- Salvucci, Claudio R. 1999. A Vocabulary of Oscan: Including the Oscan and Samnite Glosses. Southampton, PA: Evolution Publishing.
- Untermann, J. 2000. Wörterbuch des Oskisch-Umbrischen. Heidelberg: C. Winter.
- McDonald, Katherine. 2015. Oscan in Southern Italy and Sicily: Evaluating Language Contact in a Fragmentary Corpus. Cambridge: Cambridge University Press. DOI:10.1017/CBO9781316218457.
- Schrijver, Peter. 2016. "Oscan Love of Rome". Glotta 92 (1): 223–26.
- Zair, Nicholas (2016). Oscan In The Greek Alphabet. Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9781107706422. ISBN 9781107706422.
- Machajdíková, Barbora; Martzloff, Vincent. "Le pronom indéfini osque pitpit "quicquid" de Paul Diacre à Jacob Balde: morphosyntaxe comparée des paradigmes *kwi- kwi- du latin et du sabellique". In: Graeco-Latina Brunensia. 2016, vol. 21, iss. 1, pp. 73–118. ISSN 2336-4424ISSN 2336-4424 9 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. DOI:10.5817/GLB2016-1-5
- Petrocchi, A., Wallace, R. 2019. Grammatica delle Lingue Sabelliche dell’Italia Antica. München: LINCOM GmbH. [ed. inglese. 2007]
Metinler
- Clackson, James. 2011. The Blackwell history of the Latin language. Geoffrey C. Horrocks. Malden, MA: Wiley-Blackwell. 978-1-4443-3920-8ISBN 978-1-4443-3920-8. OCLC 126227889OCLC 126227889
- Janssen, H.H. 1949. Oscan and Umbrian Inscriptions, Leiden.
- Vetter, E. 1953. Handbuch der italischen Dialekte, Heidelberg.
- Rix, H. 2002. Sabellische Texte. Heidelberg: C. Winter.
- Crawford, M. H. et al. 2011. Imagines Italicae. London: Institute of Classical Studies.
- Franchi De Bellis, A. 1988. Il cippo abellano. Universita Degli Studi Di Urbino.
- Del Tutto Palma, Loretta. 1983. La Tavola Bantina (sezione osca): Proposte di rilettura. Vol. 1. Linguistica, epigrafia, filologia italica, Quaderni di lavoro.
- Del Tutto Palma, L. (a cura di) 1996. La tavola di Agnone nel contesto italico. Atti del Convegno di studio (Agnone 13-15 aprile 1994). Firenze: Olschki.
- Franchi De Bellis, Annalisa. 1981. Le iovile capuane. Firenze: L.S. Olschki.
- Murano, Francesca. 2013. Le tabellae defixionum osche. Pisa ; Roma: Serra.
- Decorte, Robrecht. 2016. "Sine dolo malo: The Influence and Impact of Latin Legalese on the Oscan Law of the Tabula Bantina". Mnemosyne 69 (2): 276–91.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Oskanca ile ilgili kütüphane kaynakları |
- "Languages and Cultures of Ancient Italy. Historical Linguistics and Digital Models 10 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Project fund by the Italian Ministry of University and Research (P.R.I.N. 2017)
- Hare, JB (2005). "Oscan". wordgumbo. 18 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2010.
- Gipert, Jost (2001). "Oscan". TITUS DIDACTICA. 22 Mayıs 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- Tabula Batina'nın resmi
